Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 22, 1 June 1901 — Page 2

Page PDF (626.32 KB)

This text was transcribed by:  Pomaika'i M
This work is dedicated to:  Kumu Mapuana DeSilva

KE ALOHA AINA

 

 

HONOLULU June 1, 1901

O KA pa@@ kanawai hahana o kela mau la e noke mai nei, aia ia mawaena o Lunakanawai He mepera o ka Aha Kaapuni Ekahi, a me ke Kiaaina Dole, ka Loio Kuhina o ke Aupuni, a me na Loio lae ula o ka aoao Repubalika; Hakuwela, Kakina Kini a me Balu.  Ka poe no keia nana i hoohuli i ke aup@ni, a haawi aku ia Amerika (ia H@mepera ma nei no a lakon e paonioni nui mai nei)  He mea kupaianaha loa no hoi keia ke hoomaopopo iho pe nei:   E like me ke ana a oukou e ana aku ai, pela no e ana ia mai ai no oukou; e like me ke kaili ia ana aku o ka mana mai a kakou aku, pela auanei paha e kaili ia ana aku o ka mana mai a kakou aku, pela auanei paha e kaili ia aku ai mai a lakou aku; e like no hoi me ko kakou hoihoi ole i na hana i nanaia mai a kakou, pela au a@ei lakou i na hana e hanaia mai ana no lakou ma keia hope aku.  O lakou Repubalika no keia e hakaka nui mai nei, a e paumeume maoli mai nei no i ka mana aupuni e lilo iloko o ka lima o kahi o lakou ma keia mua aku.  Ua hiki, o oukou no ia.

________________________________

KUPAIANAHA ke ano o na hana o keia mau la e ike ia aku nei iwa ena o na poai o ka poe Repubalika.  Ua hiki ke koho wale iho, aneane paha auanei e hiki mai ka milenio (ha hopena o ka puliki ia ana o ka mana iloko o ka lima o ka poe nana i hookahuli i ke aupuni a haawi ia aku i ko na aina e) eia ka ka Haku i i mai ai; "O ke aupuni i mokuahana iaia iho, aole ia e mau," pela io ana paha auanei, oiai, eia he paio hahana mawaena o lakou lakou iho; a ke ku aku nei ka lehulehu e nana ma ke ano he poe makaikai i na hana mokomoko kaulana o keia mau la mawaena o na Luna Aupuni Kiekie, ka poe ia lakou ka mana hookele o ke aupuni.  O ka mea nui a kakou e nana aku ai, nawai la e ahai ana ka hanohano o ke kahua kaua o na ika kanawai o lakou?  A owai la o lakou ka punahele oi ae i ko ka Peresidena manao e na mai ai a haawi mai i kana mau ka koo ana?

 

HELUNA LAHUI O NA KULANAKAUHALE NUI

O ka heluna lahui o na kulanakauhale nui he umi o ka ao nei ma ko lakou helu kanaka hope ia ana mai nei ua ike ia no keia mau huahelu nui hewahewa, penei:

Laka@a                       4,536,034

Nu Ioka                       3,437,202

Parisa                           2.536.834

Berlin                          1,884,151

Kik@ko                      1,698,575

Canton, Kina               1,600,000

Tokio                           1,452,564

Vien@a                       1,364,548

Piladelapia                   1,293,697

San Peteroboro            1,267,023

________________________

 

Eia ke lawa hele ia nei he palapala iwaena o na Hawaii no ka hoomau no ia Lunakanawai Humepera ma ke kulana no ana e paa nei, a na loio hoi e make make nei e hoopau aku iaia.  He nui na poe i kakau inoa aku.

 

 

HOOHOLO KA PAPAP LOIO E HOOPAU IA HUMEPERA

            MA KA POAKOLU NEI i noho ai ka Papa Loio o Honolulu nei no ka noonoo ana i ka la kou hana kupono e hooko aku ai no Lunakanawai Humepera o ka Aha Kaapuni Ekahi, no kana mau hana kaulike ole i lawelawe ai mai kona wa i lawe ae ai i kona kulana Lunakanawai.  No eha hora o ka noonoo akahele a me ka hoopaa paa ana o ka Papa Loio, o ka hopena i ike ai ua apono iho la ka hapanui o ha loio o Honolulu nei i ka olelo hooholo a A. G. M. Robikana i lawe mai ai e hoopau ia o Lunakanawai Hume pera mai kona kulana aupuni aku e paa nei.

            He 69 ka nui o na loio a pau o keia kulanakauhale, aka, he 7 i kaawale mai keia kulanakauhale aku, a he 15 i hoea ole aku i ka halawai, nolaila, o ka nui o na loio i hoea aku i keia halawai he 47.  He elua mau olelo hooholo i laweia e noonoo, hookahi na Haki a ua kakoo aku he elima loio, a he 37 hoi a kakoo i ka olelo hooholo a A. G. M. Robikana, ekolu i ho@kuu ia mai mai ke kono ana, a he elua kue i na olelo hooholo elua.  O ka olelo hoo holo a ka Papa Loio i apono aku la oia no keia:

            Oiai, o ka Mea Hanohano A. S. Humphreys, Lunakanawa@ Ekahi o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Aha Kaapuni Ekahi, Teritori o Hawaii, ua hoomau aku oia mai kona wa i koho ia ai i lunakanawai i ka hoopuka a me ka noho mana i kekahi nupepa, a na hoomau aku i ka lawelawe a me ke alakai ana ma na hana hoo paapaa pili kalaiaina maloko o keia Teritori; a

            Oiai, o ka Hon. a. S. Humphreys i oleloia ua lawe ae oia i

 

 

KA MOKUKAUA AMERIKA OREGONA.

            Eia ke hekau mai ne ma ka nuku o Mamala ka mokukaua Amerika Oregona ma kona alahele e huli hoi ana no na kai o Amerika Huipuia mahope hi o kona hoohala ana mai nei he elua makahiki ma na kai o Pilipine me Kina.  Ua hoea mai la oia i ke kakahiaka Poaha nei mai Iokohama mai, a mamuli o ka papau o ke awa nei nona ua hiki ole iaia ke komo mai.

            Eie oia ke hoopiha nanahu mai nei a e haalele iho ana oia i keia awa ma ka Poakahi ae nei.  Ua kipa mua mai no oia i keia awa i kona wa malalo o ka hooko kauoha no Pilipine i ka la 5 o Feberuari 1899.  E lawe ana a ka Oregona he 28 aliimoku a me 350 luina maluna ona.

            Aole o Aquinaldo maluna o ka Oregona, a ua hoole mai na poe o luna o ka moku aole lakou i ike ia Aguinaldo mai kona paa pio ana a hiki i keia wa.  A o na lono a ka Pekina i lawe mai ai aia maluna o ka Oregona ke ala kai Pilipine he hoopunipuni. 

_________________________

            E alawa e na makamaka i ka hoolaha a lwakami.

 

 

HOOHOLO KA PAPAP LOIO E HOOPAU IA HUMEPERA (cont)

kona kulana noho lunakanawai no kona pono pilikino a me kalaiaina wale iho no , a

            Oiai, o ka A. S. Humphreys i oleloia ua nui kana mau hana haakei a me ka hoohaahaa i na hoa a ka Papa Loio me ka hookau aku i kona mau manao ino maluna o na loio a me na poe e ae i hoea aku mamua o kana aha, a

            Oiai, no na hana a ka Hon. A. S. Humphreys mai kona wa i hookohu ia ai ma ka noho lunakana wai ua hoopau aku i@ i @a hilinai ana o ka Papa Loio i kana mau hooponopono kaulike ana;

            E hooholoia, ke ma@aoio nei ka Papa Loio o ka P@eaina Hawaii no ka pono o ka ana hooponopono kanawai o keia Teritori, o A. S. Humphreys i oleloia e hoopau ia aku oia mai ke kulana Lunakanawai aku; a

            E hooholo hou ia; e koho ia i komite o elima lala no ka hooponopono ana i ua kumu hoopii kue ia A. S. Humphreys, a e lawe mai i na olelo me na manao o na hoa o keia ahahui a me na poe e ae e pili ana i ke ano a me na hana a A. S. Humphreys i olelo ia, a oia mau kumu hoopii a me na olelo i ka wa e makaukau ai e waiho ia aku ia i ka Peresidena a me ka Loio Kuhina o Amerika Huipuia e kekahi ho a i ole e kekahi mau hoa o keia Papa Loio i koho ia e keia ko mite o elima lala, a o na lilo a pau no ka lawe ana aku i keia hoike a waiho aku e uku ia no ia e keia ahahui, a o ka hoa a i ole na hoa i oleloia e waiho aku la kou i keia mau kumu hoopii ma ka inoa a ma ke ka@@@a a keia ahahui, a e noi aku hoi i ka hookaawale ia ana o ka Mea Hanohano A. S. Humphreys mai ke k@@@na Lunakanawai aku.

 

 

ELIMA HUI KINIPOPO NO KEIA KIKINA

He elima mau hui kinipopo o keia makahiki, a e hoomaka ana hoi ka paani ana ma ka la 8 o Iune.  A oiai, aole he kahua kupono i koe no ke kinipopo ana mawaho o Makiki.  Nolaila, ua hooholo ia e malama ia ana keia kau hookuku kinipopo maloko o ke kahua heihei o Kapiolani Paka.  O na hui kinipopo e komo ana oia no ka Hoku, Pukaa, Makai, Honolulu Athelt@c, a me Maile Ilima, a penei ka wa a kela a me keia hui e paani ai.

 

Iune 8, Hoku me Pukaa.

Iune 22, Maile Ilima me Honolulu.

Iune 29, Makai me Hoku.

Iulai 4, Pukaa me Maile Ilima.

Iulai 6, Honolulu me Makai.

Iulai 13, Hoku me Maile Ilima.

Iulai 20, Pukaa me Honolulu.

Iulai 27, Makai me Maile Ilima.

Augate 3, Honolulu me Hoku.

Augate 10, Pukaa me Makai.

He 25 keneta ka uku komo on na makua a @e 10 ke@eta o na opio i ke kahua kinipopo.

____________________________________________________________

 

 

 

Aia no o Makinile i Kapalakiko pela na lono hope i loaa mai hei maluna o ke K@pitika

 

 

MALAMA NA HAWAII I NA HANA HAIPULE.

(Mai ka Buffalo Express mai)

            E malama ia ana e na Hawaii o ka hoikeike he anaina haipule ma ka Midway i ka hora 3:30 o keia auina la.  O keia halawai na hoomakaukau ia ia e ko lakou luna nui King Tobin.  Aole keia mau hana haipule e hoolilo ia ana he hana hoikeike a ia ole keaka paha.  Aka, e hoike ana no lakou i na hana Karistiano i a'o maoli ia aku ia lakou.  O na mea kani i hoomakaukau ia no keia anaina paipule he nani, a e mele mai ana hoi na Hawaii he kanaono kumamaw@lu i kekahi mau himene haipule i paa ia lakou me ko lakou mau leo nahenahe ma ka lakou olelo makuahine.  O kani @ malama ia ai o kela mau hana haipule ma ka puka no ia e komo aku ai ma ko lakou wahi hoikeike.  E huipu aku ana o King Tobin me na Hawaii ma keia ana@@a haipule. 

 

HANOHANO KA HIPUU IA ANA OIA MAU OPIO

            Imua o kekahi a@aina nui i akoakoa ae ma ka luakini o Kawaihao i hipuu ia ae ai ma ka b@rita laahia o ka mare o Lunaamakaainana Jonah Kumalae a me Miss Lena Ahana, ma ka @ora 8 o ka po Poalua nei.  Mahope iho o ko laua @o la ana a paa e ka makua Rev. H. H. Pare@a ua hoi aku la na paa mare no ka halekula kaikamahine o Kawaihao, a malaila ua malama @@ @e anaina ike no laua.  Malaila pu ae hoi ke anaina puhiohe a ka bana aupuui kahi i hoohanohano ai i ke anaina i ke a@@@@a ike o na paa mare, a ua hoopiha ia ke kahua kula me na poe makaikai.  O keia kekahi o na mare nui a hanohano i ike ia ma keia kulanakauhale no ke kahi wa loihi. 

            E hoo@a@a ana o Mr. a me Mrs. Kumalae i na la mua o ko iaua noho mare aua ma ka Hotele Waialua i ke ehukai o Puae@a no hookahi pule.  He @@@ na makana like o@e i hookupu la aku ia laua e na makamaka a me na hoalona.  O kekahi makana nani i haawi ia aku ia laua ne mau iako s@@@a no ia ka p@paa@@a mai na hoa aku  o ka A@@olelo. 

            He mau o@@@ keia i kamaaina nui i ko Honolulu nei, a ke kalokalo @e nei KE ALOHA AINA e @ahai ia ko olua mau l@ o ka noho mare ana me na ha @@ina pomaikai, a e hoolaupa@ ia mai ko @@@a kihapai me na hua ohana nani, ka ma@aolana o na la hapauea.

__________________

            O na lole wawae 75 keneta o na opio mamua i keia wa he 25 keneta mai ka 2 a h@@@ i ka 15 makahiki ma kahi @ L. B. Kerr.