Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 22, 1 June 1901 — Page 8

Page PDF (600.42 KB)

This text was transcribed by:  Carol Hill
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, IUNE 1, 1901.

2

MOOLELO HOONI PUUWAI

-:NO:-

Kuu Aloha i na Pua, Kuu

Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaiainaha!

MOKUNA IX

ELILO OE NA’U E KA MAKEMAKE  - KO’U

MOOLELO AOLE LOA OE E LOHE.

  I ka hoi hope ana aku o na hoomanao ana no ka hoohui mare mawaena o Silevia a me Ailika Lema e pono i ka mea heluhelu e ike a hoomaopopo iho aole o Ailika Lema he kanaka i ike nui ia iwaena o na poai o ka poe hanohano, aka, he waiwai a he lako no nae kona e hiki ai ke noho me ka pilikia ole, aka, o ka mea nae i ike nui ia a i maa mau ia hoi no ua Ailika Lema nei oia no ke kaahele a me ka aea, a iloko oia ku’ana aea ona, ua halewai iho la ia me Silevia, ka ui hoohie o na oawa ahiu o na aina aupuni o Keni.

  O ka haawina mua loa i loaa i ua Ailika Lema nei, oia no ka hoohihi a me ka makemake, a ua lilo maoli ua makemake a me ua hoohihi ala i mea nona e ma’i ai.  O na launa kamailio a me na hoohali olelo ana, aole loa ia i lawa e lapaau i kela ma’i iloko o ka naau o Ailika Lema a i ka hope loa, hooholo iho la ia i kana olelo e hoao oia ma na ano a pau e lilo ai o Silevia iaia.  Wahi a ua Ailika Lema nei iaia iho:  E lilo oe na’u e ka makemake, aka, o ko’u moolelo nae aole loa oe e lohe.  O keia olelo a ua Ailika Lema nei, ua awe ae oia a auamo maluna o kona hokua a kali me ka hoomanawanui no ka la e hooko ia ai, a he mea oiaio, ua hooko io ia ua mau olelo ala, ua mare ia oia me Silevia, a iloko o na makahiki pokole wale no elua, ua uhaki ae la oia i ka laua aelike mare ma ka hoike ana mai imua o Silevia ma kela ahiahi poina ole o kela leta, aole oia (Silevia) o kana wahine mare, alaila, he wahine mare okoa aku no anei kekahi a keia Ailika Lema, a i ole, ua mare wahine mua no anei oia?  Ke hoole mai nei na hanehane, aole.  O Silevia, oia kana wahine mare mua loa i kiola a haalele iho la iluna o keia ao akea, a kaua e ike nei aia oia i Ladana kahi i imi a i huli ai i pono no keia noho ana.

  Alaila, aole anei keia Ailika Lema kekahi o na kanaka lapuwale loa malalo iho ka lani, a maluna ae hoi o keia ilihonua he kumukaia, a he haalele wahine maopopo o ka uhaki aelike mare.  Nolaila, ma kela ahiahi ana i hoouna mai ai i kela leta kumakaia o ka hoole ana ia Silevia aole ia o kana wahine mare, ua haalele awiwi iho la ia ia Barae me ka pupuahulu nui a kau aku la maluna o ke kaaahi no ka haalele hope ana iho ia Sekotia i o ka holo loa ana i Farani, me ka manaolana hou ole e hui hou ana laua me Silevia ma keia ae, aka, hoike mai nae ka buke nui:  O oe ka iwi o kuu mau iwi a me ka io o kuu mau io.  A he ia no e hoea mai ana a e paa pio hou no ua Ailika Lema nei ma ke ano he i paahi o i hoohui ia iloko o ka mare hemolele loa o ka materemonio.

  I keia wa a kaua e ike hou nei i ua Ailika Lema nei, aia oia e ku ana ma ke alanui pii o ka hale hoi Kalapu Palamolo, ma Ladana, a o ka mahina hoi ia o Mei.

  He mau minute kana ku ana malaila, alaila, komo loa aku la oia iloko ka hale a ninau i ke kuene nui ina paha he leta kekahi ana. O ka pane i loaa mai:  Aole e kuu haku.

  Alaila, na keia huaolelo hoole a ke kuene i hoohaikea a hoanoe ae i na helehelena o ua haku ala iloko o ke pihoihoi nui, a ala mai la iloko o kona mau hoomanao ana na mea e pili ana ia Lokowai Home.  Wahi a ua Haku Ailika Lema nei i nalu iho ai iaia iho me na niele like ole o ka manawa, pehea la kana Silevia aloha, pehea la kona manao no kela leta, a heaha la kana mau hana mahope iho o ka loaa ana aku iaia o kela leta?

  O keia mau noonoo like ole iloko o ua Ailika Lema nei, ua noho iho la ia maluna o kekahi noho, a luliluli ae la kona poo me he la aia he mea nui kekahi e hakoko ana me kona noonoo:  Ae, e ka mea heluhelu, aia io he mea nui ke hakoko a ke paio ala me ka ikaika o kona noonoo, a o ua mea ala, oia no na helehelena akaku poina ole o Silevia e maaloalo ae la imua o kona mau hoomanao ana elike paha me ka olelo ana ia a kahiko.

  Ma ka hihio kuu ike ana,

Ka maalo ana ae ma kuu maka.

  Oiai, ua Ailika Lema nei me keia mau haawina e hoopoluluhi ana maluna ona, ia wa i pae mai ai he leo me keia mau huaolelo:  Kuu Haku Danekota!  Ua puiwa hikelele ae ua Ailika Lema nei a huli ae la ia no kahi a ka leo i pae mai ai, aia hoi, e ku mai ana o Gerehama kekahi hoahui a loio hoi no ka nui baneko o Kini & Gerehama ma.

  Ua haawi aku ua Ailika Lema nei i na nana pololei ana maluna o Gerehama, me na maka oolea, alaila, pane aku la ia.  A, Gerehama o oe ke kanaka a’u i makemake loa ai e ike, pehea, ua lohe anei oe i kekahi mea mai Barae mai?

  Aole loa he hookahi wahi huaolelo, wahi a ka Loio.

    Alaila, aole anei oe i kikoo dala mai iloko o ko oukou baneko, ke ole au e hoomanao kuhihewa, aia he heluna dala mahuahua ke waiho nei me oukou ma kona moa, wahi a Ailika Lema.

  Ae, aia he helena dala nui ke waiho nei ma ko makou baneko, aka, aole loa he hookahi laina huaolelo o loaa mai ia makou mai ka mea mai nana ke dala e waiho nei iloko o ko makou hui, wahi hou a ka pane a ka pane a ka Loio.

  Alaila, he mea kupaianaha loa keia, a pehea la kona pono e noho nei i keia mau mahina loihi aneane e piha ka makahiki.  O, aia he mea pohihihi mahope o keia, wahi a Ailika Lema me na helehelena e hoike mai ana i ka nui launa ole o kona pihoihoi.

  E kuu Hake Danekota.  O kou manao a me ko’u ma keia mea aole loa no ia i kuikahi, no ka mea, he mau la pokole wale no i hala ae nei aia he hihia i ano like me kou kai waihoia mai malalo o ka’u mau la welawe ana, oia hoi, he wahine opio i haalele ia e kana kane i hoohui ia

iloko o ka mare apuka, ua hooikaika ua me na ano a pau e loaa i ua wahine opio ala na hauoli ana, no ka mea, aia he puu dala nui i waiho ia mai me makou ma kona inoa, aka, ua ko ole nae.  Aole oia i lawe hookahi keneta, aole hoi i kekahi mea i waihoia iho ai nona.  O kana mea nui hookahi wale no i lawe mai ai a auamo maluna o kona kino opiopio oia no kona haule make ana ma ka ipuka ponoi o ka mea nana oia i kumakaia, a me he la, pela ana no paha me keia.

  Mamuli o keia pane a me keia hoike ana mai a ka loio Gerehama, aole i kana mai ka haikea a pihoihoi o na helehelena o Ailika Lema, alaila, ninau aku la ua Alika Lema nei.  Ea!  He loio anei ka’u e kamilio pu nei, ka loio hoi o keia keneturia umikumamaiwa, a i ole, he hehena paha, aole ka paha oe i ninau a niele me ka huli ana ma Lokowai Home.

  Ua huli a ninau au malaila, a he hookahi wale no haina i loaa mai ia’u, ua haalele i puna na hoaaloha, ua lilo i ke au a ka hewahewa, wahi a ka Loio.

  Alaila, ua hana kaua i na mea a pau elike me ka hiki ia kaua, aka, e hoike koke mai nae oe ia’u i ka lohe i ka minute mua loa e loaa ai ia oe kekahi hoike e pili ana iaia wahi a Ailika Lema.

  Me kuu ikaika a pau e kuu haku, wahi a ka Loio me ka namunamu ana iho iloko ona.  E hooko ole ia keia mau mea e pono ai.

  Alaila, me keia mau olelo hope ma ka aoao o ka loio, haalele iho oa ia ia Ailika Lema e noho ana, e hakoko hou me ka ikaika o kona mau noonoo.  Aia iloko ona, ua ala mai la na hoomanao ana no na olelo a ka loio e pili ana i keia wahine opio i kumakaia ia e kana kane a me ka hopena i kau aku maluna o ua wahine opio ala, a malia pela paha na haawina i kau a i ili aku maluna o kana Silevia, alaila, auhea kela kamaiki hewa ole, ua iho like aku anei laua iloko o kela lua hookahi o ka poino?  Alaila, o ia, oia o Ailika Lema lo laua mea nana i pepehi.  O! E na lani, e hoopakele ae ia Ailika Lema, a mai hoolilo mai iaia i kanaka haukae a paumaele kona lima me ko laua mau ola.  Ua mare aku au iaia no ka hooko wale ana ia no o kuu makemake maluna ona, aka, o ko’u moolelo nae aole loa oia i lohe, alaila, no ke aha au i hoike ole aku ai i ua moolelo nei e pili ana ia’u?  Ma o na lani ala, he kanaka ilihune oe e Ailika Lema, i nele i ka hanohano a me ka waiwai ina i lohe o Silevia i kou moolelo.  I kou mau la o ka haulehia ana iloko o ke aloha me Silevia, he kanaka wale no oe e Ailika Lema e ola ana ma kahi haawina dala i hookaawale ia nona, aka, i keia la, aia oe e Ailika Lema maluna o ka waiwai o na waiwai, a me ka hanohano o na hanohano, a o kela inoa Ailika Lema aole loa he hookahi mea ma Ladana i ike iaia, koe wale no o Silevia, aka ke ulia ko laua hui hou ana ma keia mua aku, alaila, aole o Ailika Lema o ka Ailika Lema i na la me Silevia aka, o ka Haku Danekota oe o Danekota Kakela, a o ke kane mare hoi a ka lede a kauna wahine Kelausia.

  O keia na olelo a me na noonoo i ulu ae iloko o Ailika Lema, a paio a hakoko me ka ikaika iloko o kona mau hoomanao poina ole, no na la a pau o kona ola ana, no ka mea, aia ka la makaukau mare wahine elua o ua Ailika Lema nei ke liuliu mai la e hiki a hoea aku i kona hopena.         Aole i pau.

 

 

MOI  PAHAA  O  KA  HONUA  NEI.

  O ka moi hou o Italia he elima kapuai ekolu iniha kona kiekie, aka aole nae oia ka moi pahaa loa o na moi  e nohoalii nei o ka honua nei.

  O ke Za o Rusia he elima kapuai elua iniha, ma kona kii nae he nanaina kiekie kona, aka, mamuli no ia o kona ike i ke ano o kona pa’i ana i ke kii.  I kona wa  e pa’i ai ma kekahi aluka, e lawe ana oia i ke kulana mahope kahi e hiki ai iaia ke ku maluna o kekahi pahu, a i ole ma ka aoao o ka laina kahi e hiki ai iaia ke nee aku he mau kapuai imua iki aku o kona mau hoa.

  He 245 paona kona kaumaha, he helu 181/2 kona a-i kala, he 45 iniha ka palahalaha o kona umauma, 34 iniha ka loihi o kona lima mai kona poohiwi aku, he 43 a i ole 44 iniha ke anapuni o kona opu, a he kanakolu iniha ka loihi o kona lole wawae.

 

 

OLELO HOOLAHA.

  Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hoike aku nei au i ko’u mau makamaka Hawaii.  Oiai ua haalele mai ka’u kane Mr. E.A. Williams, i ka lawelawe pu ana me a’u i na hana pili i na kino make.  Ua makaukau loa au e hooko aku i na kauoha e waiho ia mai ana ia’u mai ko’u mau hoa oha mai me kekahi mau kanaka akamai i hoea mai la mai Amerika Huipuia.

Owau no me ka oiaio,

MRS. E.A. WILLIAMS.