Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 24, 15 June 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele! Ka Makaikiu Kupaianaha! [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

MOEUNA X. ■AWAIALI.U IĀ EKE AIJ)HA KA MAKANA ' I'OINA OLE A POOWAI—'EE ALOHA POLHLUHĪ I KE KIHO—EA LA UOOHūI MARE O K* HAKŪ J>ANJ£Kt,TA, U Keia po a fca maiamaiHma o na j taosani ihoiho e hookauluwela nei j i na Da,a o ke Kakela DaQekota, o I la no ka po o kela aeiike hoohui j uaare i hooho'o ia ai mawaena o ka Haku o ke Kakela a mu ka ui o 43tanefila Hale, fea po lua ol« hoi o ka ulumahiehie o na poe a pau i kono ia e inu a e lealea, a maluna o ka papaaina mare s ua inu, aua kalokalo ia me na leo kanaenae ke ola & me ka hauoli o ka Haku a tne ka* na wahlne iloko ona la o ko laua uoho aua marß. Maliope o kela papaaina mare 3 ua maiamaia ae he aha huiahuia e nir»iu poahi ai na kima wawae a ka poe loea ma ia haaa. JE awihi hoo hie ana na maka, a e hene ana na minoaka a ka makemake, a i ka hiki ana aku i na hora hilii o ke kuiu «umoe, aia kela a me keia e huli hoi ana no ko lakou mau home iho. oiai hoi na paa mare e makaukau ana ma ka laua huakai kaahele honua ia mau hora liilii o ke «umoe no ka hoohala ana i na Ia omaka mua o ka mahina meii. Hora ekahi ponoi o ua po ala a ka pouli nui, aia ka leo feawela o ke oeee o ke kaaahi s.e haawi hope mai la i ke aloha o na mea noare, a niau palanehe aku la oia me ha hikiwawe ma kona alanui hele o ka holo imua me ka mama nui, a iloko o ka makahiki hookahi 0 ka huakai kaahele a na paa mare ua hoea hou mai 1« 'aua i Ladana a noho pu me ka poai o na healoha a me na makamaka a no laua paha keia mau hookaau ana: Makamaka no'u ke kanaka, Kuu hale kspa e moe ai. Iloko o kela mau la o ka noho ana mare o ka Haku Danekot?, na hoohula ia eia a me kana lede la mau | ! la me ka hauoh nui. E maalo ae | ana laua ma na alanui maluna o ! ko laua kaa nani e huki ia ana e na i paa lio pa-ha 3 a i ka nana aku iua \ mau Hako ala o Danekotai me he ■ mau moi ala laua no ke aupr.ni. O ka nui o ka waiwai a m« ka lako i i I loaa i ka Haku Danekota na ia uiea : 1 hapai ae ia laua iloko o ka liano- j liaiio nu3, aka, o ka hooilma nae o j ua waiwaiala ke m;;ke aku laua ; ua nele ko laua kihapai a rae ko laua home kakela me īa inea; no ka mea, ■ be wahine pa a hnnau k«ik! o!e ks !

noi a ns« nu h;o pu!s a ua mati ha- ■ ku nei no ka haawi aoa mai o na lani i keiki na laua, ua hooko a i»alla I' i& inhi la ia i»au uwalo a ua iilo hoi īa i mea no laua « kāumaha ai. O ka ike a lohe ole la ana o ka moolelo o ka Haku Danekota e pi'li ana i kona mau ]a aole oia i ike ia he Haku no Danekot» Kakela aia no iā ke mau ala iloko o ke pohihihi, liie na manaolana ana, elike tuo kana i hooh;ki ai, aole ioa he kilo a he ike nana e hoikeike ae ua mea huna nei ana i hunakele loa ai iloko o keia mau makahikī loihi i hala ae ia, «ka, he kuhihewa nm nae ia o ua Haku ala, no ka mea, hoike m&i k'4 b'<k»- nui: O »» iiiea i hana ia m« ka malu, e hoikeike ia ae no ia īmua o ke akea. A o ua maoawa ala oia ka kaua e ka mea heluhelu e hoi hope aku ai a moolelo ma kela la a ka o ka halawai mua loa ana o ka makaikiu a me Silevia ma ka home o Kakiana elike me ka mea i ike mua ia no 'na kukai kamaiiio ana mawaena o ka makaikiu a me : ka wahme kauwa. Nolaila, o ka ! halawai ana o keia kanaka opio k*- j paianaha me ka lede opio ana i hoo-1 paa aku ai i kana hoohiki, ua hui a : haiawm ae la laoa iloko o na lulu lima ana o ke aloha hoaloha oiaiu. MOKUNA XI. ! LOAA OH'la'Ū MA KA HIHIO—KO KINO WAILUA HE HOOKAHI KO IA—KA LETA PAHAOHAO. Maloko o ke keana hookipa o ka hale o Kakiana, e ike īa no o Sileyia a me Heceri Belein6hama &a makaik'u kupaianaha e noho ana maluna o na noho pulu nolunolu, a hoohala i na minute o ko laua launa ana ma ke kamailio ana, ua hoike aku ka makaikiu i kona eaoolelo, oiai, oia ma kona alaheie hanu ma ka meheu p Aihka Eema, a hiki i kona hoea hou ana aku i Sekotia a me ka lilo ana o kana misiona i mea weluweiu iiilii malalo o na hana hamabaga a ua Sileyia nei. E kala mai ia'u e kuu hoaloha opio, ua hewa loa ia au, ua hooluhi ,aku au ia oe, a ua luhi hoi oe mahope o'u, aka, na ke Akua no nae e haawi mai i na pomaikai maluna ou, wnhi a Silevia i pane mai ai. Ae e Silovia a e Mrs. Ailika Lema hoi, mamuli o kou haalele ana aku ī kela home, a nalowale iho la oe me ka aiaopopo ole o kou wahi o ka heie ana, na make iho la ko'u mau manaolana ana a pau, a o ka'u kumuhana hoi i hoolala ni ua walnwala pahu a ku la ia a w«luwp!u Hilīī ilu- ! na o lia honua, I ka wa o kela I puupuu !kaika i hookul mai ai me ! a'n, kiola a kapae kol e ae la an i | ka hanohnno o ka'u misionr, mahope ! o ko'u kua, a hookolo mai Ir au j mahoi.e o kou meheu. P { hj o j Sekotia ia'u i ka huli ia aole t4 ilf k - | ilu, puni ue nfi hoi o LRctaoasn«i i . ka ilni ia he oia like ana nb/ a- iaV ildc9 '$ ®e 1$ *i»|jtte.e'

waiho t e baftl«!e !ho f boōko •ua 1 ka hanohano o ka'u heohiii, aia ho!, t»a hfttawai mai ta kft llf« a ko'u m«u maka me ko« mnn h<?Je~ helena iaolua i maalo ae ai maluna 0 ke kaa ma ka la inehmel. Ua aluala ma) la au mahope 0 ko olna kaa n.e ka hoao ana e kahea mai, aka, «a oi pftkela loa aku ka mama holo o ko ol> a kaa imua o ka mama heihei o ko # n mau kapuai ' wawae, a nolaila, he t»atJ 1 pokole waie no «a nalowale mai la ko olua kaa mai ka'a īkeana, a hoi nele aku la au me ka hoka, ine ka : manaolana a!a no he !a e hiki mai ! ana a e halawa! no kāua he alo a he alo, a he noea oiaio oa hoōko ia ia nptJ a kuko aea a'n keia !«, tJa maalo ae ko olua kaa ma ke alafiui a'u e ku ana, me ka puahi nui malalo o kalawe a lilo a kela mau pai lio, a o ka'u mau ojanao aluam aku mahope ua haule, no ka mea, he hoonui ana mai ia i ka haiia ma ko'u aoao, a o ka hana pono wale no ia'u, oia no ko'u kali ana a hik! i ko olua wa e boi mai ai, &laila, ia wa au e alualu mai ai mahope o olun, a iloko oia mau manao ano pihoihoi 1 l6f.a ia'o, ua halawai 10 mai !a au me na ulia pomaikai o ka laki, a eia kaua ke hui nei he alo a he alo. Me keia mau olelo a Beleinehama hoomaka hou ae la ia e hoike imua 0 Sileyia i ka moolelo o kana huakai iloko o Parisa, kona au ana i ke kai no Italia a me kona huli hoi hou ana aku no ka aina hanau i na mokupuni ailana nui o Beritania Nui, a wahi a ua makaikiu nei ma ka hope loa o kana kamailio ana, he maeaolana kona eia no o Ailika Lema iloko nei o Ladan& kahī i noho ai a o ta mau manaolana kanalua ole ona, oia k«na € hookolo aku ai a hiki 1 ka wa e loaa ai. Nolaila, mai kela la mai o ka iialawai hou *na o ka makaikiu J3eleinehama m« SiJevia aa hoomau aku la laua ī ka laua ike a launa mau t ana ī kela a me keia ahiahi, a o na I olelo hoolana mai na lehelehe aku o ua makaikiu ala, oia wale iho no n» mea e loaa mau Rku ana ia Si!evia. aka, o ka loaa ana nae o ka oiwi kino o ua aīoha nei a ka ui SileTia 3 ua nele a hoka maopopo lan* Aka I iloko no nae oia hoka a me ka nele | aole loa i haalele a haawi pio ka ! makaikiu Beleinehamn, & no na pule loihi eha, aia hoi, ine ka hauoli nui uahooona leta aku la uaHenen Beleinebama nei imuā o S!levia mo' keia man olelo: Siievia: Me ka ouuwai hauoli | a'u o hoouna awiwi aku nei i keia ! hoike imua ou no ka hoomanao nna ! *ku r ne keia mau oleio uuku o ka j manaolana. O ko aloha i ka wehi j o na pua, a o ko ipo hoi i na launn-! hele, ua Ike iho nei au iaia. Aolē ! au e hiki ke ike koke aku ia oe a ! loaa na hoike poīolei n)a kon aoaoi ; Eia au ke hookolo nei mahope o ko | na K;eheu me ka awiwi. ! . . ' - Ssleioelupi*, | mĒmmmmmtm

0 ka loāa «na aliu o kofā !r>t& la Siteri&, aia ho', ua Ifko nU ! lreTa wa ho wnhhie 47* } taatokot)f f» ' « na Jruaboko o kn hanaii kelki, tuho ae 1« konn mau kuumah* ca!o ae la hm na luuluu, a ma ko laua makalua o ka maewaewa ī alii ai no na la lehulehu i hala aku la aia boij ua oUno mai la na kukuna maiaiualama o ka hauoli. nka, peh«a la oia e iiana akii ai imua o ua aloha lokoino nei ftr>a ke hoea mai oia mua o kona alo oaalalo o ea kauoha hopu a kona hoaloha makai kiu. Apo mai auanei oja a hookipa hou aiu ma kona po]i, a ae hou hoi i ua kanaka nei.nunp oia i kuiriftkaia me ka lokolno e pili hou iho ma kona aoao, a i oie, hoole mai Jgaha ia a hoohewahewa iho na olelo ma ke kamailio aua aole au ī ik« ia oe ? Aka, ua olelo nae ka noeau : 0 Ke aloha ka mea aole e mokuhia e na waikahe he nui. He kiekie kona me ka hohonu, he manoanoa hoi me ka paakiki, e hiki ole ai ke.ana'ia' kona ioa a me ka laula, a ma oia fce alahele a ua Sileria nei e apo hou mai ai i kana kane lokoino a hookip* hou aku ma kona umauma lahalaha i piha me kela haawina makamae, alaila, e hewa oie ai ke olelo ae; Nawai hoi e oie ke aioha, ua pili maua ilaila. Aka, ina hoi oia e lawa mai ana a hoomanap ao i kaaa olelo hope, oiai, oia iloko o koua mau minute eh'aeha o kela leta kumakaia, alailflj i ke sekona a me ka mmute mua i«a o kona halawai ana me kana kane, e pane mai no ia me keia mau olelo paakiki o ka uahoa, aoi.o ua ,Aihka Lema nei o kana kan« mare. Ua nui a lehulehu na noonoo like ole ī ala mai iloko -o ko ua SUevia nei mau hoomanao ana, aka, no ka hanohano o kana kamaiki bebe, ke« la kamaiki hoi e kolo a e ulu mai la kona mau la iloko o ka lilo aku i kanaka makua, na ia mea i hooplhoihoi nui mai i kona noonoo, a maopopo ole ino la kana olelo hooholo kupono e hoopuka ai. Nolaila, me ke ano o kā makuahine aloha a masae keiki oiaio, puili xoai Ia kana Keiki iloko o kona umauma, a haawi i tta honi alc>h# ana me na kulu WAĪmaka, me na olelo kaukau ma kona leheiehe, wahi a ua Siieyia nei e lu ana i kana mau olelo imua o kana keiki: E kn« Bosila aloha, kup lei poina ole hoi iloko o ka in«a a toe ka ehaeha, «a hoao au e haalele hookehi iho īa 00 iloko o keia ao a.kea } aka, ua a« ole mai na lao?, a ano, e;a kaua k© ku nei he makua me ke keiki a paio a hakoko afeu me na mea o keia ao iuhi me ka ieo pule mau ma ko'u lehelehe, e haawi mai na iani maluna o'u i ka ikaika a me k)* manao koa o ke kupaa no ka hookau ana aku i ka hoopai maluna o ka hokua o k* «iea kaua i a

boohlo i mau kuowa i]oko o leeia ftO. Aole he huaolelo pane ma ka aoao o ke kamaiki bebe, o na maka bo!u o iia bebe ftlā ua leha a nana ae ia I luna o maka o kona malniahme, me he lā, e hooko no 5a j ua mea a pau a koea eoakuahlne i makemake »i ke hikimai kona mw ]a o ks kanaka makua, a e kau hol ! oa; ahewā «na « pan maluna o ke poo o ke kanaka nat«a lau»i hoohilahlla imua o ko keif »o nei mau ehaeha, aka, lloko oia mau heawina mawae-; nao ka makua a me ke keiki, i ike iUi ae nei, aia £»oi, loaa ho« mai Ja ka lu» o nd leta ja Silevia mai ka . makaiKla Heneri B» leinehaoaa mai me keia mau wahi olelo uukn t a e helahelu ia iho t»a leta a!a penei: Palomolo Kalapu, Silevia: I ka hooko ana i kan boohiki, ke hooia aku nei au i ka oiaio o na men a'u i hoike aku ai ia oe ma ka'u leta mu», 0 Aīlika Lema kau kane mare, ua loaa oia ia'u, ROle au i kamailiu a laona pu me fa, Rka/ e hooko ia aku ana ia kumuhana mahope ibo o ko l*au% halawai pu ana i keia ahiahl, Beieinebama. Oi Aiiika! Kuu Ailika lokoino, no ke aha la oe ! haalele mai ai ia'u no ke aha la oe i hoolilo mai ai ia'u i* wahine pauwai puanuanu ? Ua kumakaia mai oe ia'u me ka hilahila ft ua hoolilo pu mni hoi be ia'u i kuewa a ī aea i hoowahawaha ia e kou aloha, aka, ke hoike mai nei keia leta mai kuu hoaloha maikai mai, eia no ka oe iloko nei o Ladaba ka« hi i huna ai ia oe iho, Ua hiki hoi; &a ke au o ka manawa e hoohui hou la kaua ma keia mua aku malalo o ke ano aoie oe he kane mare na'u, a aole hoi au o kau wahine | mare, Wahi a SileTia i hooho fte ai j nae na huaolelo ehaeha, oiai, oia e i noho ana oia hookahi rho no ' makena keena'mahope iho o kona heluheln ana i kela leta elua a ka makaikiu, a me na nelehelena haikea o ua SileVia nei, uwe iho la ia me ka ehaeha nui, a iaia iloko o īela kulana. ua hoea aku la ka wahine kauwa a hoike aku la aia kona , ihoaloha makaikfu mawaho. Me ka awiwi nui o ua Sileria nei i ma ka hoomaemae ana ae i kona mau maka a me kona lauoho, puka mai la oia e halawaī me kona hoaloh'a, a ua hoohala ia hoi īa mau minute o ko laua halawai hou ana iloko o na kukai kamaiho ana me ka malie, a ma ka weheia ana ae o na kamaiho ana mawaena o ka makaikiu Beleinehama a me ka ui S]leYia, ua lilo ka hanohano ma ko ka makai kiu aoao ma ke kamailio ana āku me keia mau olelo o ka hoolauna: Aole i pau. "Wahi a na lono i loaa mai ianei ua kipa ae kekahi hoonaueue olai ma Kau, Hawaii, ma ka horn 3:50 p. m. o ka la 8 eei aole he poino i ike ia. [