Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 25, 22 June 1901 — Page 6

Page PDF (587.99 KB)

This text was transcribed by:  Kehau
This work is dedicated to:  I na hoa kako'o a paipai mau i loko o ka inea o ke ola, ke aloha nui!

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 22, 1901.

 

                                                            _______________________

 

 

Ke Aloha Aina

 

            Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa no ka Lahui Hawaii.

 

                                                            _______________________

 

 

EDWARD L. LIKE.

 

            Lunahooponopono.

            HOGAN E. KALUNA

            Luna Hoopuka

            ALEX. NAWAHI.

            Luna Hoohana.

            EMMA A. NAWAHI

            Puuku o KEALOHA AINA

 

                                                            _______________________

 

PUKA PULE.

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

                                                            _______________________

 

No ka Makahiki . . . . . . . . . . . . . . $2.00

No ka Eono Mahina . . . . . . . . . . . $1.00

Noke Kope Hookahi . . . . . . . . . . .    .50

                                                            _______________________

 

            KEENA HANA.

            Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Paku Leta 513.

 

                                                            _______________________

                                                            _______________________

 

HONOLULU . . . . . . . . . IUNE 22, 1901

 

                                                            _______________________

                                                            _______________________

 

HOIKE A KA AHA KIURE KIEKIE.

                                                            _______________________

 

            Ma ka Poakolu nei i wehe a heluhelu ia ai ka hoike a ka Aha Kiure Kiekie e pili ana i ka la-kou noii

ana iho nei i ka hihia lawe kipe a me kekahi hana la-puwale e ae i lawelawe ia e na hoa o ka Ahaolelo, imua o Luna-kanawai Gia. E olelo ana ua ho-ike la, he hookahi haneri a oi poe i lawe ia e niele e na Aha Kiure Kiekie nei me ka manaoia ma ka lakou hoike e loaa ai he mau moali o na hana kipe i lawe-lawe ia ai. Aka, o ka mea nae i ike ia aole he mau hoike oiaio i loaa mai a lakou mai e hiki ai ke ahewa ia aku ka poe hana hewa.

            Mawaena o na poe i kii ia aku e ka Aha Kiure e ninaninau o ke Kiaaina o ke Teritori, Loio Ku-hina, Kakauolelo, Luna o na Ha-na Hou, Puuku, Kiaaina Kuika-wa, Luna Nui o ka Papa Hoo-naauao a me ke Komisina o na Aina Aupuni, a o lakou hoi ka Aha Kuka o ke Teritori. Aole a lakou mau hoike oiaio no na ha-na kipe i lawelawe ai. O ka ike a ka hapanui i hoike aku ai imua o ke kiure he lohe wale no ko la-kou ma na pipa alanui a ma na nupepa.

            O ka huli ana i ka hihia lawe kipe he hana paakiki loa ia, no ka mea, he poino like ke loaa ana i ka mea kipe a me ka mea lawe kipe. Oiai, ua kauoha ke kana-wai e hoopai like ia na aoao a elua no ia hewa hookahi no. A ina he mau hoike mawaho ae ke-kahi i ike pono i na hana kipe, ma ka lakou hoike wale no e po-ino ai keia mau aoao elua ae la. Nolaila, pela iho la i nalowale ai na na hana ekaeka i lawelawe ia.

            Mahope o ka pau ana o ka ho-ike a ka Aha Kiure Kiekie ua haawi mai la o Lunakanawai Gia i na hoomaikai ana ia Aha no ka lakou mau hana i lawelawe ai me ka hookuu pu ana mai ko lakou noho hana hou ana aku.

 

                                                            _______________________

 

RULANO PAA KA WAHA NAU MALIE.

                                                            _______________________

 

            Ma ka Rulano (wahine holoi) o Iune 15 makou i ike iho ai i kau wahi hunahuna e i iho ana penei: He ole ka hoi ka pu a hou ae o ke kipe i keia mau la. Heaha mai nei la hoi keia o KE ALOHA AINA ma laua hoi o Ka Lahui Hawaii e u mumule loa mai nei.

            I pane aku no kau hoohuoi eia mai.

            Pehea auanei e pu a hou ae ai ke kipe, oiai, ua kau ka weli o oukou, mai ka poe haawi kipe a me ka poe lawe kipe i keia pulu puluahi a ke "Kiure Niele" i noke iho nei, ilaila no "puiwa ka manu eena i ke kanaka." Aohe no na KE ALOHA AINA me Ka Lahui Hawaii i haku wale iho a epa wale ae keia mau lono haawi a lawe kipe. He ole a he ole loa makou i maopopo iki ia mea o ka oukou hawahawa ana o na li ma ia mea.

            Na ko oukou poe no i mioi mai e ohi kui a pau i ka huai i waho, a i ka wa hoi keia i ui hou ia aku ai, he puni iho ka ole e ole ai; a i aha aku ka makou mea e hana ai, e hai aku ka makou i na inoa o oukou no e Home Rula ma. A hiki aku oukou imua o ke Kiure, alaila, nee nui no ou-kou i ka ole e hoole ai a e kapa iho ai ua hoopunipuni o ALOHA AINA ma; hilahila ole ka mea o ke kokope ana o na maiuu a uhao i ka hai mea nakeke iloko o na eke a Hagai.

            Na oukou no i mea mai. No-hea auanei ka makou dala? E ole no paha na wahi haiole, loaa ka makou dala e ai ono nei, mai ka wa balota mai a hiki i keia wa, mea ae no maikai kahi haole, a hiki nae i ka wa i makemake ia ai e ike ka oiaio oia mea a ou-kou i puaohi mai ai; paa mai ka ole i ka waha, a pepelu iho ka huelo malalo o na wawae e nee ai i lalo me ka i mai: i mea wale aku no hoi au la, eia ka hoi e hele ana keia i ka nui; eia wale no paha ka hana pono, e mea iho a mea ae i ka niu i ke kulolo.

            O oukou no ka i hoi hope a nahu i na elelo o oukou, me ke mea la no paha ua hemolele ou-kou o keia hooio ana mai me ke-ia mau olelo. Mai manao ka lehulehu, ua imihala wale KE ALOHA AINA ia lakou nei. Aole, O ka makou ka hoike ana aku ia oukou ia mau hana lapuwale a lakou nei i lohe nui ia maanei.

            O ko makou kuleana ia, nolai-la, ma na mea a pau i niele ia iho nei no ua hewa kaulana nei e ka Aha Kiure Kiekie, ua hoike ae ia Aha ma ka lakou hoike pe-nei; Aia no ke mau moali oia hana e hiki ke koho ia aku na hana na hoa, aka, aole nae he mea i aa e hooia mai. He epa iho la ia o KE ALOHA AINA ma la? Epa io hoi. O oukou ka i epa, nolaila, o ka hana pono no ia ia oukou e hana mai nei, paa ka waha, nau malie.

 

                                                            _______________________

 

HOPU IA NO KA OHUMU E LAWELAWE I KEKAHI HANA KOLOHE.

 

                                                            _______________________

 

            Ua hopuia ma ka Poakolu nei he elua mau haole no laua na inoa o William M. Cunningham, he mea malama hale inu rama, a me James Morgan, he kanaka amara, malalo o ka hoopii ana a ke Keikialii Kawananakoa no ka hewa ohumu e lawelawe i keka-hi hana kolohe.

            Maloko o ka palapala hoopii a ke Keikialii e hoike ana ia, ma ka la 10 o Iune, ka la mamua iho o ka la heihei nui i malamaia mawaho o Kapiolani Paka, ua hui pu keia mau haole a me ke-kahi poe e ae e hoopoino i kona lio heihei nona ka inoa o Wela i wahi e haule ai oia ma kela hei-hei nui no ke kiaha Rosita. Ma ia la ua hoea aku la kekahi kana-ka imua o Sam Leeper, kekahi o na kanaka malama lio o ke Kei-kialii a koi aku la iaia e hanai i ka lio heihei Wela i oleloia me kekahi huaale, a e hoao hoi i ka-hi e haule ai o ua lio nei ma ke-ia heihei, a ina e hooko ia ana keia makemake e loaa no iaia he puu dala; ua noi aku o Tom Leeper i ke dala, aka, ua olelo mai nae ua kanaka la aia mahope Malalo o ke ano hookamani ua lawe mai la oia i ka huaale, a ho-ike aku la i keia manao i ka mea kau lio heihei o ke Keikialii, James McAuliffe, ua lawe loa ia aku keia huaale e Tom Leeper i ke Keikialii a aia malalo o kona malu e malamaia nei keia laau i manao ia no ka hoopoino ana i ke ola o kona lio heihei kaulana.

            Ua hookuu ia mai na mea i hoopii ia malalo o ka bona. O Cunningham a me Morgan he mau ona lio heihei no laua, aka, he hookahi wale no nae o laua lio heihei i komo ma ka la 11 o Iune, oia o Wayboy, kekahi o na lio kaa i ahai ae i ka lanakila oia la.

 

                                                            _______________________

 

            E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou o keia mau la e nee nei.

            Ua loaa mai ia makou he hoi-ike no ka haalele a na mai la o Lunakanawai Sam H. Mahuka i keia ola ana. Aloha no ia maka-maka Hawaii.

            Ua hoea mai nei ka moku a'o kaua moana Mohikana mai Amerika Huipuia mai, mahope o kona kipa ana ae nei ma Hilo. E lawe ana oia he 260 keiki no ke a'o ana i ka oihana kaua moana.

 

                                                            _______________________

 

E LANAKILA ANA NA HANA HEWA.

 

                                                            _______________________

 

 

            O ka manao o ka Ahaolelo e hoopau i ka puali makai kaulio, ma ko ka Makai Nui Baraunu manaoio, aole loaa ia he hana ku-pono e lawelawe ia i keia wa, oi-ai, ke kulanakauhale ua piha me na poe ino. No ka mea, ua hoo-maopopo ia ma o ke ku ana o keia puali i ano kualiilii mai ai na hana hewa mai ka lawelawe ia ana ma na apana o Kapalama, Niolopa, Kakaako, a mawaho o Waikiki.

            O na makai ku huina a me na makai baikikala no loko ponoi wale iho no ia o ke kulanakau-hale nei, a o ka nele ana i na makai kaulio e ala mai no auanei na poe haihai kanawai ma keia mau apana ae la a lawelawe i na hana kolohe, a e hoolilo ia ana ka ma-luhia o na alanui e ike ia nei i keia mau po mawaho aku o ke kulanakauhale i wahi no na hana karaima e hooko ia ai a lilo hoi ka hele lanakila ana o na mea a pau, ma ia mau alanui mehameha i ka po i mea hopohopo ia, no ka mea, ua kaawale aku la ka mea a na poe kolohe i makau nui ai. He oiaio keia mau manao o ka Makai Nui Kiekie, nolaila, e noo-noo mua me ke akahele e na hoa hanohano o ka Ahaolelo mamua o ko oukou hoopau ana aku i keia lala ano nui o ka oihana ma-kai.

 

                                                            _______________________

 

E HOOKAPU IA ANA KA HOO-POINO IA ANA O NA DALA KALAKAUA.

 

                                                            _______________________

 

 

            E hele aku ana iwaena o na hale hana gula o keia kulanakauhale ma keia mua koke iho o Agena Hazen, o ka Oihana Makaikiu, no ka hoo-kapu loa ana aku ia lakou aole e hana hou i na kaei opu dala mai na dala Kalakaua mai, a i ole, kekahi ano dala e ae maloko o ka mokupu-ni. Aole oia e hopu ana i na lede e kaei mai nei i keia mau kuapo opu, aka e hoopau loa ana oia i ka la-welawe hou ia ana o keia hana e na hale hana gula. O ka hana ino wale ia ana o na dala maloko o na aina a pau e hoomalu ia ana e na kana-wai o Amerika Huipuia e hookau ia no ke hoopai maluna o na mea a pau e lawelawe ana i keia hana ko-lohe he uku hoopai aole e oi aku maluna o $100.

            He mea oiaio, ma o ka lilo ana ae nei o ke kaei opu dala Kalakaua i paikiui hou no ke kulanakauhale nei, he noi wale na dala Hawaii i hana ino wale ia aku no ka hana ana i mau kaei opa, pine, kui papa-le, pihi pulima, kaula uwati, a pela aku, a ma ia kumu e holomoku nei ka hapanui o na dala Hawaii i ka nalowale a koe kakaikahi iho la i keia mau la e ikeia nei.