Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 25, 22 June 1901 — Page 6

Page PDF (601.15 KB)

This text was transcribed by:  Likolani Tackett
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

 

NO

 

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

 

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA XI

 

LOAA OE IA’U MA KA HIHIO –KO KINO WAILUA HE HO—KAHI NO IA –KA LETA PAHA  HAO.

 

E Mrs. Lema, ua loaa ia’u ka hanohano o ka hoike ana aku imua ou i keia ahiahi, o ka kaua kumuhana pau ole o na la lehulehu o ke pakalaki a me ka makapaa o ka nele, ua hiki mai ia i ka hopena o ka lanakila a me ka hooko ia. O ke alahele o ka hooko ana i ka’u olelo mua o ka hoopaa oia ka’u i lawe mai ai me ka akahele a aa e halawai me na ulia paoa a pau o ka makapaa, a ina he tausani o na diabolo i aa e huna ia Ailika Lema mai keia honua aku, alaila, ua makaukau au e halawai pu me lakou he alo a he alo, a hamabaga i ka lakou kumuhana no ka hanohano o ka inoa oihana makaikiu o Ladana nei, a ina he Ailika Lema e aku kekahi mawaho ae o ka Ailika Lema i hoohui ia ai me oe iloko o ka mare paa loa o ka hemo ole, alaila, o ka Haku Aulika Danekota no ia, a Haku ahi opio waiwai loa o Ladana nei.

   Me he pu ala i kani ae malalo o ka noho a Silevia e noho ana pela iho la ke ano o keia mau olelo hoopuiwa nana i hoohikilele ae iaia iloko o ke pihoihoi a pane mai la. E kuu hoaloha, aole anei aia he wahi kuhihewa ma ko kaua aoao? Ua maopopo ia’u aole kuu Ailika Lema he Haku, aole hoi oia he alii waiwai loa, he makaainana no ia elike me kaua nei ke ano, aka, he lako no nae e pono ai ka noho home ana o keia ao.

   He mau minoaka kai uhola iho ma na papalina o ka makaikiu Beleinehama no kela pane a Silevia, alaila, me ka leo malie a akahele pane aku la ua makaikiu nei: E Silevia, i ka hoike ana aku i ka oiaoi o na mea e pili ana i kau kane mare, e ae mai ia’u e ninau aku ia oe, eia no anei iloko o kou mau hoomana’o ana na olelo o kela leta kumakaia o ka hoole wahine mare a Ailika Lema i hoouna aku ai imua ou ma kahi kauhale o Barae?

   Ae ke hoomanao nei no wau i na olelo a pau o kela leta.

   Alaila, e Silevia, aole anei i hoike aku ua Ailika Lema nei maloko o ua leta ala, o kela hoohui mare mawaena o olua, aole loa ia i mare pono ia, aka, he mare apuka wale no. A maloko no hoi o ua leta ala, e olelo pu ana e hoopoina aku oe iaia ma na ano a pau, no ka mea, o ke kulana @@ nei he kulana ia i oi ae i ko ka wa i mare ai me oe, a e mare aku ana hoi oia i ka wahine i kulike me ia kulana i loaa like iaia.

   Ae e Beleinehama, ua hoike mai no ia ia mau olelo maloko o kana leta, aka, aole no nae o’u hoomanao iki no ia mau mea. Aole no hoi o’u hoomanao ae he kulana oi hou ae kekahi ona mamua ae o kela kulana mua, oiai, na la o maua e noho pu ana iloko o ke aloha, wahi a Silevia.

   Pela io no e Silevia, aka, olelo mai ka hoola o ka ao nei, he nui na poe kaula wahahee e hele mai ana ma kona inoa, a olelo mai, oia ka Mesia, a lolelo hoi kekahi oia ka Hoola, a pela aku, a malia pela paha keai Ailika Lema. Aka, ua hoike mai anei keia Ailika Lema i kona moolelo imua ou, oiai, ko olua mau la e noho ana iloko o ka mare a me ke aloha o kahi i kekahi.

   Aole e kuu hoaloha aole loa au i lohe i kahi mea e pili ana i kona moolelo mai kona mau lehelehe mai a oki loa aku hoi i kona kulana a’u i manaolana mau ai he koko makaainana no ia. Aka, ke hoomalamalama mai nei nae kau mau olelo i kou mau noonoo.

   Alaila, e hoolohe mai e Silevia. E like me ka’u i hoike mua iho nei, i no he Ailika Lema e ae kekahi mawaho ae o kela Ailika Lema haalele wahine o ke kumakaia a me ka hahaki aelike mare o ke kolohe, aohe ia he mea okoa, aka, o ka Haku Danekota no ia o Danekota Kakela, ka Haku opio hoi nona ka waiwai a me ka hanohano e kamailio nui ia nei ma ka lehelehe o na kanaka.

   Ua loaa aku ia’u kau Ailika Lema o ke kolohe a me ke kumakaia apuka wahine me he akaku ala o ka hihio, a o kona kino wailua hoi he hookahi no ia. Nolaila, ia’u i halawai ai me keia mau ulia pomaikai o ka manawa, ua wehe koke ae la au i ka’u Ailika Lema e paa ana ma ko’u poli, a haawi i na kilo ana maluna o kona mau helehelena a me na akaku o kela mea kino a’u i ike ai, aia hoi, me ka hauoli nui, ua puka koke ae la ka’u olelo hooholo me ka hoopaapaa ole.

   Loaa oe ia’u ma ka hihio e Ailika Lema, a o ko kino wailua e Haku Danekota he hookahi no ia mokuna. Ailika Lema malalo o kona inoa oiaio Haku Aulika Danekota o Danekota Kakela, a o Haku Danekota hoi malalo o ka inoa apuka a wahahee o Ailika Lema. E puni ana o Ladana nei a puni hou aku i ke kaahele ia no umikumalua manawa, aole loa oe e lohe ana i kekahi huaolelo e kapa aku ana i ua Haku kumakaia ala o Ailika Lema oia. O Haku Danekota oia hookahi wale iho no ka huaolelo au e lohe ai, aka, no Heneri Beleinehama nei ke kahea a ke kapa papalua nei ia ia Haku Danekota a me Ailika Lema, he hookahi no ia kino.

   Nolaila, i mea e hooia ia mai ai ka oiaio o ka kaua mau olelo, eia @@ ke hoouna nei i ka’u elele lawe kauoha, a na ka hopena o kana milaiona o ka hooko kauoha e hoike mai ia kaua i ka oiaio o na mea a pau.

   Me keia mau olelo a ke makaikiu Beleinehama, kakau iho ia ia i ka leta na ka Haku Danekota, a ma ka paaina o ua leta ala hoopaa a sila iho la ia i ka inoa o Mrs. Silevia Lema, a e heluhelu ia ua leta ala me ke akahele loa penei:

Ladana, __8, __

   E kuu Ailika kumakaia: Ua loaa ia’u ka hanohano o ka hoolauna ana aku i keia leta no ke noi ana aku i kou mau hoomanao ana ina paha eia no me kou puuwai lokoino o ke kumakaia kekahi aweawea hoomanao ana no kau Silevia. Ua haalele mai oe ia’u iloko o na lokoino he nui, a lilo aku la oe he kanaka i hoopiha ia kou puuwai a me kou naau me na kulu wai huihui o ke aloha ole, a ano la ke hoomanao hope mai nei ia’u kau leta kumakaia o ka lokoino i kakau ae ai ia’u mai Barae mai, kela leta kipi hoi au i kakau ai me kou lima ponoi a hoole mai oe ia’u aole au o kau wahine mare, ua hoehaeha mai oe i kuu puuwai, a ua hookaumaha mai oe i kuu uhane, aka, na ke aloha o ke Akua i hoopakele mai ia’u mai kela mau ehaeha mai a pau au i haawi mai ai. Ua haawi aku au i kuu aloha nou me kuu puuwai a pau, aka, o oe nae, ua kiola a hehi iho la oe ia momi kumukuai nui nei ma ka hila o kou mau kamaa. Ea! e ke kanaka a’u i kapa aku ai he aloha na’u i ka wehi o na pua, a he ipo hoi na’u i ka lau o na nahelehele ua manaolana kuhihewa paha oe, aole loa o Silevia nei au i hoino a i hoowahawaha ai e hanu a e hookolo mai ana ma kou meheu, aka, ano la eia ua Silevia nei mahope o kou mau kapuai. O kela inoa apuka ou o ka wahahee i kumakaia mai ai ia’u ua hoike mai la i ka mea huna oiaoi e pili ana ia oe oia hoi o Haku Danekota, a i ole, o Ailika Lema, a ke manaolana kuhihewa ole nei au, e halawai hou aku ana kaua he alo a he alo, a kue aku i kela hoohui mare elua au i hooko ai me ka pupuahulu. Ua apuka mai oe ia’u me ka wahahee, aka, aia wa ko kani a i ke paa ala ka’u kipuka kaula e hiki ai ia’u ke alako mai ia oe maluna mai o kela kuahiwi kiekie au e noho haaheo ala, a iluna o ka honua palahalaha o kou hoohilahila ia. Ua hoole mai oe ia’u aole au o kau wahine mare, aka, ke auamo nei au ia mau ehaeha, a ke hoea mai ka la a’u e lanakila ai maluna ou, alaila, e hoopoina a hoohewahewa no au ia oe. E uwalo mai ana oe ia’u, aka, e pane aku ana au, aole oe o ka’u kane mare. Nolaila, e kuu Ailika Lema e hoomakaukau hou iho no kela la o ko kaua halawai pu ana aku ma keia m@a aku. Good bye, kau i haalele a hoowahawaha ai.

                                                                                                  Silevia.

O keia ae la ka leta a makaikiu Beleinehama i kakau ai, a hoouna aku la imua o ka Haku Danekota a kali hoi no ka hopena e loaa mai ana mai i ua Haku opio nei mai, a iloko o ekolu la mahope iho o ka hoouna ia ana aku o ka leta, loaa mai la ka pane ma keia mau olelo wahahee loa o ka hoopunipuni.

Ladana, _____

   Silevia:  Ua loaa mai kau leta, aka, ke hoopahaoaho mai nei nae ia i ko’u mau hoomanao ana, aole loa au i ike ia mea o Ailika Lema, aole hoi i kana wahine i mare ai, ua kuhihewa ia paha oe e ka madame, a nolaila, ke kala aku nei au ia kuhihewa, ua pololei oe ma kou kapa ana mai ia’u o Haku Danekota, no ka mea, owau oi no ua Haku ala, a no Ailika Lema, aole loa au i ike iaia.

Adiu e ka madame,

                                                                                         Danekota:

   O keia pane a hoole maopopo ana mai o Haku Danekota maloko o kana leta pane aole oia o Ailika Lema, oia ka makaikiu Beleinehama i kamailio aku ai ia Silevia me na huaolelo moakaka loa o ka oiaio: E Silevia, eia keia Haku lapuwale ke hoao nei e huna i na hewa ana i hana mai ai maluna ou, aka, e ike ana nae ia i kona kuhihewa nui, elike me kona hoopunipuni ana ia oe iloko o ka mare, pela oia e wahahee a e hoole mai nei aole ka oia o Ailika Lema, ua hiki, aole oia i ike aia ka laau hahau ma kona kua kahi i waiho ai a ka la o kona huipa ana ia, alaila, e puiwa ae no ia iloko o kona mihi a hoahewa ana iaia iho.

   He oiaio e ka mea heluhelu kela mau olelo a ka makaikiu Beleinehama, a o kela leta pane a Haku Danekta oia kekahi o na leta pane wahahee loa o ka hoopunipuni, a o ka mea nana i kauoha iaia e hoopunipuni ino imua o ka lani, oia no kona ike ana ua loaa pono oia i na olelo oolea a ka wahine opio ana i haalele ai i ka hope waa.

   Ae, ua loaa kau iaia (Haku Danekota) ka leta i hoouna ia aku ai, a iaia i heluhelu ai i na olelo o loko o ua leta ala, a ala mai la iloko ona na hoomanao ana no Silevia ka wahine opio ana i haalele aku ai mahope me ke aloha ole, a ina aole he minute e ae kekahi i loaa ai i ua Haku opio nei ka weliweli a me ka makau i na la o kona ola ana, alaila, eia ua minute ala, a iloko o kona pihoihoi a me ka hopohopo o ike ia kana ino i hana ai, ua hoouna mai la oia i kana leta pane i ike mua ia ae nei, aka, o ka pau o kona hopo a me ka weli, aole loa ia i auhee aku, e lelele mau ana kona oili i na wa a pau e kipa aku ai o na hoaloha, a ua hooholo iho ua Haku ala e haalele ia Danekota Kekela a hoi

 

(nana ma ka aoao 7.)