Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 25, 22 June 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele! Ka Makaikiu Kupaianaha! [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

MOKUNA XI. LOAi ob u'c ma Kk mme—RO riNO WAILU4 HE BO 'EAUI KO lA—KA LETi. TkHinHiO. TC Mrß. Lema. ua lohß ia'u k-; hft nohano o hoike ena aku imun ou i isesa shiat i .i, o kd ka<.ja kumuhana pau ole o m lft lehulehu o ke paka* Jaki a ine ka makapaa o ka nelfij ua hiki mai ia i ka hopena o ka lanakiia a ed« ka hooko ia, O kealnheie O ka hooko ana i ka'u oleto mua o ka h. »opaa Ola ka'u j lawe oiai ai me ka akahele a aa e haiawai me na ulia paoa a pau o ka makapaa, a Ina he t»uBaoi o ca d ttb.jlo i aa e huna ia Ailika Lema mai keia honua aku, *laiia f ua ma«aukau »u e halawai pu rue lakou he alo a he alo, a haBuabHga i ka iakou kurouhana no | ka hauohano o ka inoa oihana ma- I kaikiu o Ladana nei, a in« he Ailika i ■ .! Lenua e aku kekahi mawahio ae o ka 1 AHika Lema i hoohui ia ai me oe ! iioko o ka mare paa loa o ka hemo ole, aiaila, o ka Haku Auiika Danekota do ia, ka Haku ahi opio waiwai loa o L«dana nei. Me he pu ala i kani ae malalo o ka noho a Sil«via e noho ana pela ilio la ke ano o keia mau olelo hoopuiwa nana i hoohikilele ae iaia iloko o ke pihoihoi a pane mai la. E kuu hoaloha, aole anei aia he wahi kuhihewa ma ko kaua aoao? Ua maopopo ia'a aole kau AiliKa Lema he Haku, aole hoi oia he alii waiwai X ■ I ht? makaainana no ia elike me kaua nei ke ano, aka. he lako no nae e pono ai ka Hoho home ana o keia ao. He mau minoaka kai uhola iho ma na papalina o ka makaikiu Beleinehama no kela pane a Silev;a, alaila, o* ; ka leo malie a akahele pane aku ]a ua makaikiu nei: E i ka hoike ana aku i ka oia* io o na mea e pili ana i kau kane mare, e ae mai ia'u e nin&u aku ia oe, eia no anei iioko o kou mau hoonaanao ana na olelo o kela ]eta kumataia o ka hoole wahine mare a Aiiika uema i hoo«P" aku ai imua ou ma kahi knahale o Barae? Ae ke hoomanao nei no wau i na olelo a pau o kela leta. Alaila, e Silevia, aole anei i hoike aku ua AiiiUa L?ma nei maloko o ua leia ala, o kela hoohui mare maWaena o olua, aole loa ia i raare po- ! no ia, akn, he m«re apuka wale no. ! A Qjaloko no hoi o ua leta ala, v \ olelo pu ana e hooDoi!ia aku oe iaia cqh na ano a pau, no k» mea, o ke |

ku'. u« hu .t- }m« nei he kul»D» ! oi •« i ko k» wa I mare «i no* o«, a | e m»rē aku ana hoi oia i ka wahme | i kuli|tfj un' ia i ]oaa Hke iaia. Ae e Keleinehama, o» hoike mai no ia ia mau maioko o kana leta, aka, aole no nae o'u hoomanao iki no ia mao mea. Aole nn hoi o'u hoomanao ae he kulana oi hou ae kekahi ona m«moa ae o kela kulana mua, oiai, na la o t»«ua @ noho pu ana iloko o ka aloha, wahi a Si]«T!a. Pela io no e S'levia, aka, olelo i mai ka hoola o k« a<> nei, he nni pa I p(»e kaula wahahee e hele tnai ana j ma kona inoa, a olelo mai, oia ka | Meiia ( a olelo hoi kekahi oia ka ! H><ola, a pela aku. a malia pela paha keia Aiiika Lema. Aka, aa hoike mai anei keia Aihka Lema i kuna moolelo īmua ou, oiai, ko olua mau la e hoho ana iioko o ka mftre a me ke aloha o k«hi i kekahi. Aole e kuu hoaloha aole loa au i iohe ī kahi mea e pili &na i kona mooleio mai kona m»u lehelehe mai a oki loa aku hoi i kona kulana a'u i manaolana mau ai he koko makaainana no īa. Aka, ke hoomalamalama mai »«i nae k»u mau olelo ī kou mau noonoo. Aiaila, © houiohe mai e SileTia. E like me ka'u i hoike euua iho nei, 11 na h'e Aiiiiea Lem . e &e kekahi ma- ; waho ae o keia Aiiika Lema haaiele wahme o ke kumakaia, a me ka hanaki aelike mare o ke kolohe, aohe ia he mea okoa, aka, o ka Haku Paneko 4 ° no ia o Danekota £akela t ka Haku opio hoi nona ka waiwai a me ka e kamailio nui ia nei ma ka leheiehe o na kanaka. Ua loaa aku ia'u kau Ailika Lema o ke kolohe a me ke kumakaia apu- j ka wahme me he akaku ala o ka j hihjo, a o kona kino waiiua hoi he hookahi np ia. Noiaila, ia'u iha lawai ai me keia mau uiia pomaikai o ka manawa, ua wehe koke ae la au i ka'u Aiiika Lema e paa ana ma ko'u poli, a haawi i na kiio ana maluna o kona mau helehelena a me na akaku o kela mea kino a'u i ike ai, aia hoi, me ka hauoli nui, ua puka koke ae ia ka'u olelo hooholo me ka hoopaapaa ole. Loaa oe i*'u ma ka hihio e Ailika Lem®, a o ko kino wailua e Haku Danekota he hookahi no i» mokuna. Aihka Lema malalo o kona inoa oiaio Haku Aiilika Danekota o Danekota Eakela, a o Haku Danekota hoi malalo o ka inoa apuka a wahahee o Ailika Lema. E puni ana o Ladana nei a pu»i hou aku i ke kaahele ia no «mikumamalua ma nawa, aole loa oe e lohe ana i kekahi huaolelo e kapa aku ona i ua Haku kumakaia nla o Ailika Lema ola. 0 Haku Danekc ta oia hookahi Wale iho no ka huaolelo au e lohe ai, aka, no Heneri Beieinehaoia nei ke kahea a ke kapa papnlua nei ia ia Haku Daneliota h nn« Ailika Lema, he no ia kino.

HolhiM, i i*3«h « hooik ih oihl ti ka oīhīo o V» %Vtjß enaii ofe!o, ®!a au ke lioounn nfif f ka'u (?!•!« hw« kauoha, h na ka hop*mn o tana mf•iona o k» hooko k»uohfc e bo>k« wai ia kaua i ka oiaio o na mea a P au - e» M« keia mau olelo a ka makaikiu Beleioehama 3 kakau iho la ia i ka leta ua ka Haku Danf kot», a ma La paniaa o u» leU ala hoopaa a aila I ibo 1» ift i ka inofi o Mrg, SileTJa | L«oja, a 6 helulialu ia ua leia a!a me j ke akaliele loa peoei: ; L»dana, —^B,— | E kua AiliKA kumakaia: Ua | loaa ia'« ka h&nohann o k» hoolauna ana aku i keia leia no ke noi ana »ku i kou mau hoomanao "&na ina paha eia no me kou puuwai lokoino o ke kumakaiakekahi aweawea hoomanao ana no kau Si)«Tia. Ua haaleie mai oe īa'u iloko o na lokoino he nui, a lilo aku la oe he kanaka i hoopiha ia kou puuwai a me kou naau eae na kulu wai hnihui o ke aloha ole, a ano lā be hoomanao hope mai nei ia'u tāu leta kumakaia o ka lukoino i kakau ae ai ia*u mal Bar»e mai, kela leiA kipi hoi au i kakau ai me kou llma ponoi a hooīe mai oe ia'u aōH kn o kati wahlhe maīe, Ua ho&haeh* mai 6e i kuu puuwai, • ua hookaumaha m <i oe i kuu uhane, aka, na ke aloha o ke Akua i hoopakele mai ia'u mai kela maii ehaeha mai a pau au i haßwi mai ai. Ua haawi aku au i kuu aloha nou me kuu puuwai a pau, aka, o oe nae, na kiola a hehi iho la oe ia momi kumukuai nui nei ma ka tiia o kou mau kamaa. Ēa! e ke kaoaka a r u i kapa aku ai he aloha na'u i ka wehi o na pua. a he ipo koi na'u i ka lau o na nahelehe'e «a manaolana kuhihewa paha oe, aoie loa o S leTia nei au i hoino a i hoowahawaha ai e hanu a e hookolo mai ana ma kou meheu, s.ka, ano !a eia ua St!eria nei mahope o kou mau kapuai- 0 kela inoa apuka ou o ka wahahee i kumakaia mai ai ia'u ua hoike mal īa i ka mea huna oiaio e pili ana ia oe oia hoi o Haku Danekota, a i ole, o Ailika Lema, a ke manaolana kuhihewa ole nei au, e halawM hou aku ana kaua he alo a h« alo, a kue aku i kela hoohui mare eiua au i liooko ai m6 ka pupuahulu. ua apuka m»i oe ia'u me ka wahahee, aka, aia iua ko kani a i ke ' % - r paa ala ka'u kipuka kauhi « biki ai īa'u ke alako mai ia oe maīuna mai o kela kuahiwi kiekie au e noho haaheo ala, a iluua o ka houu;j palahalaha o kou hoohilahila ui. ' hoole mai oe ia'u ao!e au o kau wahine war-:. aka, ke aaaiun ne } " au ia m a w ehaeha, a ke hoea u>ai ka h\ a'u e%i makila ei maluna 00, I e hoopoipa a hpobewahev> no ou I ia oe. E uwalo mai anā oe ia'u, aka, i'paue aku ana au, aole oe o ka'u sne iiiare. Nolaila, e kuu Ai'ika ema e hoomakaukau liou iho no ela la o ko kaua pu ana 'i, ; v- '

aku wa tr«fā mm aku. Va« ī haale!" a i al ffijfirla, 0 īeeia »o ta !#»(,a a mafeftllttu I Belein<;h»tnft i kukau »i, a hoouna atu Ta imua o fea fTft"ki' a |kali hoi no ka hopena e lona mai ; atia mai i oa fTaku opio nei mal, a | Hoko o etoīu U mahope iho o ka hnouna i« «na akn o'ka īoli, loaa mai lo ka pane rn« keia mau olelo wal)flhee foa o k» hoopnninunl. Lad»na, —- Hilevia: TTa loaa mai kau Vta, aks. Ite hoopaliaohao mai oei -īao ia i ko'u mau hoomanao ana, aole !ok au i ike la mea ft AlHka Leiua, ao!e hoi i ka&& wahinei mare ai, -ra kuh'how& ia. oaha'oe e ka m&āame, a nolaila, ke kala aku nei au ia kuhihewa, ua polol«l oe'ma kou kap* ana ma: la'u o o*iti t>anekota, no ka mea/owau io no ua Hako ala, a no Ailika Lema, iaō!e lo» au i ike iai». : Adiu e ka mad«me, Danekota: O keia pane a hoole maopopo ana mai o Haku Danf*koU maloko o , kana leta pa«a.e aole oia o Aiiika LeOiō, oia ka makaikiu Beleinehama i kamailio aku r] ia Siieria eoe na huftol«lo moakaka Joa o ka oiaio:. B StleTĪ», eia keia Haku lapuwale ke hoao nei e huna i na betfa ana i haI oa mai ai maiuna ou, aka, e ike ana , nae ia i kona kuhjliewa nui, elike i me kona hoopunipuni &na ia oe tloko o ka mard, pela oia e wahahee a e hooie znai nei aple ka oia o iilika Lema, ua hiki, aole oia i ike aia ka iaau hahau ma k.ona kua kahi i waiho ai a ka ia o kpna huipa ana īa, alaila, e puiwa ae no ia īloko o kona ; inihi a hoahewa ana īaia īho. He oiaio e ka eoea &elubelu kelu mau oielo a ka makaikiu Eehiaehama, a o kela leta pane a Haku Danekota oia kekahi o na 3eta pane wahahee loa o ka hoopunipuni, a o ka mea nana i kauoha iaia ehoopun&puni ino imua o na lani, oia no . kona ike axia ua loaa poeo oia i na oleio oolea a ka wahine opio ana i haaieie ai i ka hope waa. Ae, ua lōaa aku i«ia (Haku Daaekota) ka leta ī hoouna ia aku ai, a iaia i heluhelu Ja i na olelo o loko o ua leta ala, a ala icai la iloko oha j na hoomanao ana no S!levia ka | wahme opio ana i haalele sku ai | mahope me ke aloha o!e, a Ina aole | he minute e ae I loaa ai i i ua H«ku opio nei ka weliweh a ma | ka makau i na la o kona ola ana, | a)«ilt, eia ua minute ft!a, a iloko o j kona pihoihoi a me ka hopohopo o | tke la kana ino i hana 84> ua hoouua j mti ia oia i kaaa leta pane i ike I mua ia ae nei, aka, o ka pau o koaa | hopo a me ka weli, aole loa ia i au- \ hee aku, e ielele mau ana kona oilii | na wa a pau e kip* aku ai o na hoa- < loha, a ua hooholo iho u« Haku ala e haaiele ia D<tuekot> a hoi

•ku on Hale, a malāila !« Ua e fti ! kekali i ro*u h o keia pioloke a me lte 4>ihcihoi. MOKONA XIL KA MĒĪ>£ 0 &A OHĪMAKA MAHfIA^ 1 04 , ' —*B: KAWAK4 M"KEKA 0 EE KEirETORIA. O k« lawe ana o*kji ns>akaitrio Henen Eele'nehaiaa te kufaianahft c hh kupaianaha » booVo ī Kana olelo i hoiKe e aku ai fmua oSi3eyJft oia oo ke k«kMhiHk».o wahope iho o ka hooun* Ma dua ana a ua makaikiu aU, vv(ihi « ua nei i haliu ae ai iiun» o na paia poiuiu o ka kwa lani, a hoopnka ae i Jkeift.m&u olelo: "Ua !?bole mai oe e Haku DaDekota aole oe o Ailika Le ke kounfea i n)j»re ai tr>e Sileyia Lidona ma Sek<>tiß be uihu mak&hiki i hala ae nei, aka, ke olelo. nei o BeleĪDehama o oe no e Haku t>anei.ota ua kanaka hookahi ala, Okau maa ho< ie wahahee ana o ta hoopunipuni, he kubihewa nui Io«t Ia zna kou aoao, no ka noea, aia no be la aole e loihi lon a e ike no auanei oe, o ka wahine au i haaleie iho al me ka manan k<>lohe o ka hoowaha traha e hiki aku ana ia inoua o kou ftlo »* koi aku i kela k«vleana honhui mare i hoopaa ia ai olaa e lilo i kahi io, a na ka make wale no e iiookaawale a noopau ae r kona m»na, " Ae e ka mea heluhelu, o keia na oleio a ua makaikiu opio kaulana nei o Eneiani, ka olohe hookolo meheu kupaianaha hoi nana e hahai nei ka meheu haaiele wahine o Ailika Lenaa a i ole o ka Haku Daoekota hoi ma kahi olelo aHa. Noiaila, i ka hooko ia ana o kela olelo, aia ua hoea aku la no Danekota Eakela he wahine pilalahi me ka aahu eleeie piha o ke kamkau a ma kona tnau helehelena hoi e uhi a e huna ia iho ana ia e kekahi uhi maka eleele manonnoa. O ka huaolelo hoolauna mua a ua lede ala o ka uhimaka manoanoa 3 oia so kona ninau ana ako no kā Haku opio Dflnekota, a o ka panei loaa mai, ua hala akn oia no ka hoomaha ana i Stanefila Hale, me kaHa lede ui o ka nani, a me he la, he mau la lluhu e hala ana mamua o ko laua huli hoi an* mai no ke Kakela. O keia pane i loaa mai Ia i ki lede nhimaka mnnoanoa, oia kana i huli hoi aku ai me na mannolana i hoonele ia me ha pomaikai, a na kana hoike imua o ka makaikiu Beleinebaina i hoike mai aole ua le ide ala o ka uhiuāaka manoanoa he moa okoa aku, aka, o ka ui Silev'a no ia. Aol® i pau, Ua loaaia G W. R Kaulmakaole, ka mea pulumi halo o fea Hale 0 na Lun*m«kaainanfi, ka laikini' no ka haawi ana 1 na palapala mare no ka o Bsaui. Ua waiho aku oia i kana noi \ laikini loio, a eia oia ke kali nei no ka ps»ne a ka Itmakanaw,a<- no ia Hnwaii. (