Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 26, 29 June 1901 — Page 5

Page PDF (668.94 KB)

This text was transcribed by:  Mae Takeda
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA POAONO, IUNE 29, 1901.

 

(Mai ka aoao 2 mai.)

 

uwea ole e lele aku no kona uwila me ka ikaika no loko o ke keena waiho pauda o na mokukana o ka enemi a hoopahu ae ia lakou ma ka moana.

            Ina e hiki io ana i ka mana o ke telegarapa uwea ole ke hoopahu aku i na mokukaua ma ka moana, alaila, e lilo ana na miliona dala a na aupuni keikikane o ka honua nei e lu mau nei i ke la a me keia makahiki no ke kapili ana i mau mokukaua ikaika a paa loa no lakou i mea waiwai ole, no ka mea, ua hiki i ka pabu uwila o keia telegarapa ke ulupa aku ia lakou a lilo i mea ole iloko o ka wa pokole.  Nui ka naauao o ka poe e huli mai nei i keia mau hana hoopahaohao o ke telegerapa uwea ole.  Ke ike nei kakou a ke lohe nei hoi i na ku kai olelo me na mokupuni ma waho aku nei iloko o ka imo ana a ka maka malalo o ka mana o keia telegarapa ano hou aole waleia o kena hana kupanaha i hoike ae i ko keia ao, aka, eia hou keia mau mea i hoahu wale ia ae i ke akea.

 

AHAHUI KUE HALA RAMA.

 

            Mawaena o na malihini i hoea mai la maluna o ka mekuahi Sonoma o Kauka L. M. Hartley, Mrs. Hartley keiki a me ke kaikamahine.  Ua hoea mai la o Kauka Hartley no ka noho paa ana maanei, malelo o ka hookohu ana mai nei a ka Ahuhui Kue Hale Rama o Amerika Huipuia no ka lawelawe ana i na hana aia ahahui i kukulu ia iho nei e Rev. Chapman, he mau mahine pokole ae nei i hala.

            He 35 mokuaina a me Teritori a keia ahahui e ku nei, a mawaho ae o keia he 250 kanaka i ike nui ia e hoolilo nei i ko lakou manawa no ka pono o keia ahahui.  O ka manao o keia ahahui oia no ka hoao ana e kinai i ke ku ana o na hale kuai waiona ma Hololulu nei.

            O ka halawai ana o ka huakai a keia haole me ke ohahia nui ia he mea kanalua no ia, no ka mea, aole keia he kolanakauhale i nele me ua ahahui hoole waiona, aka, he nui a lehulehu na ahahui oia ano e ku nei a o ka ahahui a Murphy e ku nei ma ka Waverley Block ka ahahui hope loa i kukulu ia ae nei he mau mahina wale no.

            Iloko o ka nui o na ahahui hoole waiona i kukuluia aole no i kualiilii mai ka inu ana o keia kulanakauhale i ka waiona, a oia ka makou e ike nei he hana paakiki loa ka manao ana e kinai aku i ka waiona ma ka ikaika o ke kanaka, koe wale no ma ka hoano hou ana o Iehova i ka noonoo o na poe inu waiona a ike iho he hana hewa keia a o ka waiho aku ka hana pono.

 

            Pihau makou me na ono like ole e oili aku nei.

 

E HEIHEI MALUNA O KA MOANA ATELANIKA.

 

            Ladana, Iune 14.  I ka wa i ninau ia aku ai o Sir Thomas Lipton i keia la, ina he oiaio ua olelo ae kana kakauolelo ua aa ka moku heihei Shamrock II e heihei me ka moku heihei Independece ina e haawi ia he kiaha makana; o kana pane i waiho mai ai, aole oia i hoomakaukau he heihei me ia moku, aka, ua ae no nae oia mahope o ka pa ana o kana aelike heihei me ka hui moku heihei Nu Ioka.

            O ka'u mea e @ loa naei e hana ia, wahi ana, oia no ka maia ma ia ana i heihei moana me ka moku heihei Constitution mai kahi aoao a kahi aoao o ka moana Atelanika mahope iho o ka heihei no ke kiaha makana.  He neihei maikai loa keia a malaila hoi e ike ia ai ka noeau o na kapena e hookele ana 1 na moku heihei.

            Ua lohe au i na mea hiki a me na mea hiki ole ka hana ia e na moku heihei mawaena konu moa na, no keaha la e hoao ole ia?

            Nu Ioka, Iune 14.  O ka ma nao o Sir Thomas Lipton ua makemake oia e hoolaia i heihei mawaena o kona moku heihei Shamrock II a me Constitution mai Amerika a Beritania maluna o na ale kawahawaha o ka moana Atelanika, mahope iho o ka heiheihei ana no ke kiaha, ua lawe ia ae ia e noonoo e ka Hui Moku HeiHei Nu Ioka.  Ua hoohikilele ia na hoa i keia manao me ka maopopo ele o ka hiki ana ke hooko aku, a o ka aa heihei mua loa keia o ka hopo ole i upu ia o keia ano.  O ka hui nona ka moku heihei Constritution, ua manao ia aole lakou e ae ana i keia manao heihei mahope iho o ka heihei no ke kiaha, oiai, e hoolilo ia aku ana oia mahope iho oia heihei.

 

POINO KA MOKUKUNA GOLDEN GATE.

 

            Ua loaa mai nei na hoike ma ke telegarapa uwea ole ma ka Poaha nei, no ka ili ana o ka mokukuna Golden Gate ma Awalua, Lanai, ma ke kakahiaka Poakolu nei.  Aia na mokuahi Lehua a me Mokohi ke hoao la e hoopakele ae iaia mai ko na wahi i ili ai, aka, ua hiki ole nae.  No ia kumu, ua hoouna awiwi ia aku la ka mokuahi Kalaudina no ka haawi ana aku i na kokua ana i ka moku poino.  No ka hui o Waila ma keia wahi mokukuna, a mahope o kona aloalo ana iho nei i keia mau kai no elua makahiki, ua hoea mai la oia i kona hopena.  He $5,000 ka waiwai io o keia wahi moku, a aole hoi i inisua ia.  He 200 tona kona kaumaha, a o na hoike piha no ke kumu ona i ili ai aole i loaa mai ikeia wa.  Ina pela ana ka haawina e loaa ana i ka moku o ka Papa Ola, he keu maoli a ke poho.

 

NA HOOLILO O KA MOKU AUPUNI.

 

            O ka hoike a ke Komite i koho ia ai no ka imi ana i na hoolilo o ka hooholo ana i ka mokuahi o ka Papa Ola no Molokai a me na wahi e ae, no ka mahina.  Ua waiho ia mai ia e Bekele ma ka Poaha nei iloko o ka Hale o na Lunamakaainana penei:

Uku o ko Kapena        $125.00

Waliki Nui                   125.00

Kokua Wiliki               100.00

Malama Moku             80.00

Kanaka Lawelawe Kake         40.00

Kuke                           40.00

Kuene                          35.00

Umi Luina                   300.00

Elua Paoahi                 60.00

Lilo ai no na luina       250.00

Nanahu 3 huakai i ka ma hina             275.00

Na lilo huikau              40.00

Na aila no na enekini   15.00

Na aila no na kukui     4.00

Pena me aila                10.00

Huina hoolilo no na makahiki eiua                  $35,976

 

            O kekahi mau itamu o keia mau hoolilo, wahi a Gilfillan he uuku loa.  A aole loa he kanaka paoahi e ae ana e hana no $30 o ka mahina.  O keia huina hoolilo i haawi ia mai i ke komite mai a Cameron mai no ia, a o ka haahaa loa keia o na hoolilo o ka hooholo ana i mokuahi.  E lawe hou ia mai ana keia mau hoolilo e noonoo i ka wa e hapai ia mai ai o ka bila haawina.

 

Nuhou Kuwaho.

 

POINO NA BERITANIA.

 

Ladana, Iune 16.  Ua loaa mai la he lono telegarapa mai a Haku Kitchener mai no keia la no mai Pretoria mai, penei:  Ma kahi kokoke i Walmanasrust, 20 mile ma ka homa o Middlesburg, he 252 koa Victoria i hoohikilele ia e kekahi puali nui o na Boa, oiai, lakou e hoolulu ana ma ka hora 7:30 p. m. o Iune 12.  Ua kokolo aku ka enemi me ka malie a hiki i ke kokoke ana i kahi hoolulu, a ki aku la i na Beritania e noho nanea ana.  Ua make he elua ahi a me 16 kanaka, a he eha alii a me 38 kanaka i hoeha ia aka, he 28 nae aole i kukonukonu loa na poino.  He elua alii a me 50 kanaka i mahuka aku no kahi hoolulu o Kenerala Beaston.  O ke koena iho ua hopu pio ia a hookuu ia mai.  He elua mau pukuniahi i lawe pio ia aku.  O na hoike piha aole i loaa mai.

O ka poino mua loa keia o keia ano i loaa i na koa Auseteralia, a ua manao ia ua hoea mai no keia poino mamuli o ka hoohemahema ia ana o na kulana kiai mawaho.  O ka lilo ana aku o keia mau pukuni ahi ke kaho wale ia nei he hoala hou ana mai no ia i na manao iloko o na Boa e hoomau aku i ka hakaka.

 

NA POINO O NA PILIPINE.

 

            Wasinetona, Iune 14, I keia la ua hoopuka ae la ke keena kaua i ka hoike piha no ka poino o na Pilipine ma ke kaua me na Amerika.

            O keia hoike ana ua hoea loa mai ia i ka mahina o Aperila, 1901.  Mai kinohi mai o ka hakaka ana a hiki i ka la 1 o Ianuari, 1901, o ka nui o na Pilipine i hopu pio ia, a i ole, i haawi pio mai he 21,497 me lakou pu he 5,048 pu raifela, 56 pukuniahi, 3,000 poka pukoniahi me poka pahu, 576,000 puni poka a me 19 tona @auda.

            Mai Ianuari 1 a hiki i Aperila 17, o ka nui o na Pilipine i hopu pio ia he 247 alii a me 2,459 kanaka, heluoa i haawi pio mai 820 alii a mo 6,492 kanaka, a ke huiia e hoea aku no ko iakou heluna i ka 1,067 ahi a me 8,951 kanaka, mawaho o keia he 1,558 pu raifela i hopu ia, 4,400 pu raifela i haawi pio ia mai, he huina o 6,298 pu raifela e paa ia nei e na Amerika, 45,000 puni poka, 408 pahikaua a me 24 pukuniahi.  I na e Hui pau ia na Pilipine i paa pio ia Amerika e hoea aku no ko lakou heluna i ke 31,315.

            O ka hoouka kaua i malama ia ai ma Lipa me na Pilipine, ma ia hoi i make ai o Lutanela Springer a i hoeha kulonukonu ia ai o Kapena Wilhelm a me Lutanela Lee, na kekahi poe Amerika no ia hana.  Ua olelo ia ae, o ka nui o na Amerika i ku i ka poka, aole ia na na Pilipine i hana, aka na na koa Amerika mahuka no ia i huipu aku me na Pilipine.

 

ALAKAI KINO KA EMEPERA I KONA MAU KOA.

 

            Berlin, Iune 14.  Manope o kekahi la hana nui o ka Emepera Wiliama, ua hualele iho la oia ia Kiel ma ka hora 10 o ka ponei, a hoea aku la i Berlin ma ka hora 5 o keia kakahiaka.  Ua kau koke aku la oia maluna o kona lio a holo aku la no ke kahua paikau o Templehof, kahi a ka Emepera i halawai aku ai me kana wahine maluna o kona lio me kona ukali, a malaila pu hoi e kali ana he umikumamalua mau regimana kaua lio, maloko oia huina he hookahi mahele o na puali kaua lio Kiai, no ke komo aha aku ma na nana paikau a me na hoouka kaua hoomeamea.

            Ma ka hora 5:30 i ka wa o ke ana wela he mau degere uuku maluna ae o ke ana nihui loa, e hoike ana he kakahiaka anu ia, ua malamaia iho la ka hoouka kaua hoomeamea.

            He nani na nanaina o keia hookahakaha ana.  Ua hana ia ne lele kaua ana elike me ka Emepera Alekanedero II i lawelawe ai.  O ka regunana Uhlan ma kahi kok ke no ia i Britz.  Ua lawe @e ka Emepera i ke kulana alakai he ewalu o na regimana kaa lio, he niehie ko lakou mau hiohiona i ko lakou wa e kuupau ana i ka holo o ko lakou mau ho e hoonaueue ana i ka honua, ma ko lakou mau lima hoi e paa ana ka lakou mau laau ihe.

            E haalele iho ana ka Emepera ia nei i keia po no Kronberg, no ke kipa ana aku e ike i kona makuahine, ka Moiwahine Kanemake Frederick.