Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 26, 29 June 1901 — Page 6

Page PDF (610.86 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Megumi Sodetani of Kapahulu Avenue, Honolulu/Oahu

KE ALOHA AINA

 

  6        KE  ALOHA  AINA  POAONO,  IUNE  29,  1901.

 

E  HOLO  ANA  KA  BANA  I  HILO

 

  Ma ka noho ana o ka Aha Kuka o ke aupuni ma ka Poakahi nei, ua lawe ia mai la ka noonoo ana no ka hookuu ana aku i ka bana aupuni e holo aku i ka  Ua Kanilehua e hoolealea ai i ko laila mau kupa ma ka la 4 o Iulai e hookokole mai nei.

  O na lilo o ka holo ana aku o ka hana aole ia mailoko ae o ka waihona o ke aupuni, aka, mailoko ponoi ae no la o na pakeke o ko Hilo mau keiki lalawai. Oiai, na loihi loa ka manawa o ke kipa ole ana aku o ka bana i keia kulanakauhale, no aila, ua ae aku la ka Aha Kuka e hookuu ia ka bana a na ko Hilo e auamo i na koikoi a pau mai kona haalele ana iho ianei a hiki i ka huli hoi ana mai.

  E haalele iho ana ka bana ia Honolulu nei maluna o ka moku ahi Kinau o ka Poaiua ae nei, a e hoea aku ana i Hilo Ua Kanilehua ma ke ahiahi Poakolu, ma ka Poaha la 4 o Iulai ae e malama ia ai na lealea heihei lio ma ka Paka Hoolulu, a malaila na keiki o ka bana aupuni e haawi ai i ka lakou mau hoonanea ana i na kupa o na aina kaulana nei. E noho ana lakou malaila a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi Poaono, ka wa e haalele aku ai o ka mokuahi Kinau i ua aina no la iaka lehua, mahope o ka pau ana o na lealea heihei oia la.

  O ka uku o ka ohua no ka holo kaapuni ana ma ia pule he $15.00. O ke Kinau a me ke Kalaudina na moku e lawe aku ana i na poe puni lealea no ke kahua heihei. E haalele iho ana ke Kinau i ka hora 12 a o ke Kalaudina i ka hora 5 o ia ahiahi Poalua no, a e hoea like aku ana hoi laua i Hilo mamua o ka malama ia ana o na lealea heihei ma ke kakahiaka Poaha.

  He nui na ohua i hoopaa mua aku la i ko lakou mau inoa i mau keena no lakou no keia pule aku, no ka mea, na manao ia e oi loa aku apa ka pihau o ke Kinau a me Kalaudina ma keia huakai aku a lana mamua o kela makahiki aku nei.

  Ma ke Kinau o ka Poalua nei i hala hoa aku ai kekahi mau lio heihei no ke paka heihei Hilo me ko lakou mau ona, a mawaena o lakou mau ona, a mawaena o lakou ke Keikialii Kawanana koa.

 

  Ma ka mokuahi Sierra i loaa mai ai na lono aia ka hooilina alii o Pelekane me kana wahine ma Nu Kilani i kona wa i haalele aka ai i na panelaau o ka Hema, a ke haawi ia ia na hookipa hanohano ana no laua e na kamanina oia panalaau o Beritania Nui.

 

HOI  HOU  KE  ZEALANDIA  I  KE AWA O  KOU

 

  Ua hoohikilele ia ae ke kulanakauhale nei ma ka auina la La Pule nei i ka wa i hoike mai ai o ke kanaka kiai moku mawaho o Daimana Hila, o ka mokuahi Zealandia eia ia ke huli hoi hou mai net. He nui na mea i kohokoho wale ia no keia hoi hou ana mai o ke Zealandia, a ua manao kekahi poe ua ulu he haunaele maluna ona, o ka kekahi hoi na paha kona mahu, a pela aku, a iloko o ka wa pokole na piha aku la ka uwapo i na poe makaikai, a me na hoaloha o na ohna i kan aku maluna ona no ke ake nui e lohe i keia pilikia o ka moku e hookomo hou mai nei i ke awa lai o Kou.

  I ka pili ana mai o ka moku i ka uwapo ma kahi kokoke i ka hale waapa Healani, ua pii koke aku na poe hanu meheu no ka niele ana i keia kumu pilikia o Zeala dia, a o ka hoike i loaa mai: Ua huli hoi hou mai oia, mamuli o ka puka ana o kekahi mau paipu mahu, oiai, na hoomaopopo ia oia wale no ke ala hele maalahi e lawelawe ai.

  Ua haalele iho ka mokuahi Zealandia i ke awa o Kou nei ma ka hora 4 o kela anina la Poaono aku nei, ma kona alahele no Kapalakiko. Aole he mau hiohiona pilikia i ike ia o ka moku a hiki i ka hora 9 o ia po, a ia wa na ike ia iho la ka liu o kekahi mau paipu mahu o ka ipuhao akau, ua pahonohono koke ia aku keia mau wahi poino, me ka hoe mi koke ia iho o ka holo o ka moku mai ka 12 nota a hiki i ka 6 nota i ka hora. Ma ka hora 4 o ka wanaao La Pule ua nui loa mai la ka poino o na paipu mahu a ua malama kokeia he kuka ana mawaena oke kapena a me ka wiliki nui no ka lana hana pono e hooko aku ai no keia mau pilikia e ike ia nei, a o ka lana olelo hooholo i apono like ai ha hana naauao ka hoihoi hou aoa mai i ka moku i ke awa kokoke. Nolaila me ka maopopo ole i na ohua o ka Zealandia eia oia iloko o ke kulana kupilikii ua hoohuli hou ae la ka ihu o ka moku a kamoe hou mai la kana huakai no Honolulu nei ka pahu hopu.

  He 100 mile ka memao o ka Zealandia mai ka aina aku nei i kona wa i hoi hou mai ai. Ma ka hora 6 o ke kakahiaka ua haohao na ohua i ka lohi o ka holo ana o ka moku, a i ko lakou wa i ninau aku ai i ke kapena, na hoike mai la ke kapena eia ka moku ke hoi hou nei no Hono lulu, a oiai, ua malamalama keia wa a na ohua i lohe ai i ka poino o ka lakou moku, aole he mau nanaina pihoihoi i ike ia. Ma ia kakahiaka no i ike ia mai ai ka aina nei, a ma ia auina la i kapalulu mai ai oia i ka uwapo. Ua manao ia e piha ana no ka pule iaia maanei no ka lapaau ana i kona wahi poino.

  Ua ike mua ia no ka poino o keia mau paipu i kona wa maanei, aka, mamuli nae o ka olohani ana o na haole hana paipu mahu, ua hooholo iho la kona wiliki nui e hoihoi aku no i Kapalakiko e hooponopono ia ai keia mau wahi poino. Ua nui ana lulu mau wahi poino. Ua nui na lulu lima pumehana i haawi ia aku e ko uka nei i na poe aumoana no ka pae maalahi hou ana i ka aina.

 

HUI  KINIPOPO  MAKIKI  NO

HILO.

 

  E haalele iho ana ma ke Kinau o ka Poaina ae nei ka hui kinipopo o Makiki no ka malama ana he hookuku kinipopo me ko Hilo mau keiki ihui pani ma ia hana. He $100 ka makana e haawi ia ana i ka hui kinipopo e lilo ai o ka lanakila.

  Ua hoouna mai ke komite lealea i ke kono i na hui kinipopo o Honolulu nei no ka holo ana aku i Hilo e paani ai, a o ka hui kinipopo keia i hoouna aku i ko lakou aa, a na ae ia mai. E malama ia ana ka hookuku kinipopo ma ke kakahiaka o ka la 5 o Iulai. A ina he poe mama kekahi iloko o lakou ua hookuu akea ia lakou e aumeume i na hanohano o na lealea heihei wawae. O na keiki i kinipopo e holo aku ana, oia o M. K. Silva, Jos. Santos, Jos. Bento, John Bolster, J  Williams Harry, John Aylette' Honan a me A. Louis.

 

  Eia ke lele mau nei kela haole keaka nona ka inoa o Seabury i keia mau ahiahi mailuna mai o kekahi pou nona ke kiekie he 80 kapuai iloko o kekahi lua wai malalo pono ma ke kuwala hoo ana.

 

LA  EHA  O  IULAI  MA

HONOLULU  NEI.

 

  Iloko o na makahiki he lehulehu i hala aku la o ka la 4 o Iulai ma Honolulu nei he la hauoli a hoohiwahiwa nui la e keia kulanakauhale e kai ana na koa me na kii hoomakeaka i ke alanui ma ke kakahiaka, e malamaia ana ua haioleio ma ke awakea na lealea heihei i ka anina la, a he mau hoolele ahi kao hoi ka panina o na hana lealea ma ka po ana iho.

  Aka, ma keia la 4 pae o Iulai e hookokoke mai nei aole he mau lealea o keia ano e ike ia ana, a o ka manawa mua loa keia o ke kapitala i hoonele ia ai me kekahi lealea o keia ano ae la, koe wale no ka lealea heihei waapa malalo o Ewa i ka hora 9:15 o ia kakahiaka mawaena o ka Matala a me Healani.

  He ekolu mau hoao ana o ke komite o ka la 4 o Iulai e malama i halawai no ka hoolala ana i ka lakou mau hana hoohiwahiwa no keia la kulaia, aka, aole nae he nui o na poe Amerika i akoakoa aku. Nolaila, ma ia kumu ua hoopau loa ia ka noonoo ia ana o ka malama ana i kekahi mau hana hoohauoli no ia la.

 

LA  4  O  IULAI  MA  HILO.

 

  He mea hauoii no makou ka ike ana aku ua lawa aku la ke kulanakauhale ua o Hilo i na lealea a pau nona wale no, a waiho iho la i ke kapitala nei me ka maopopo ole o kana alahele e malama ai i mau lealea nona. O ka lilo ana aku la o ka bana a me na heihei lio i ka Ua Kanilehua na ia mau mea i hoonele mai i na manao ohohia o ke kapitala nei no ka hoala ana ae i na lealea e like me na makahiki i kaahope aku. O kahi lealea wale no e malama ia ana ma Honolulu nei ia la oia ka heihei waapa malalo o Polea, Ewa, mawaena o na hui waapa Matala a me Healani i ke kakahiaka, a mawaho ae o keia aole he mau mea i noonoo hou ia.

  O ka lilo o na lealea a pau i ua kulanakauhale ua nei he hoike maopopo ana mai no ia i ko Hilo kulana pii mau, a he manaolana ko makou iloko o na makahiki pokole wale no e lilo ana ia Hilo ke kulana alakai o na ano a pau, a o ka hopena e lilo aku ana ia Hilo ke kalana kapitala o ke Teritori o Hawaii nei.

 

  Ua lohe mai makou e hooholo hou ana ka Ahaolelo i bila haawina $15,000 no ka uku ana i kona mau hoolilo e ku nei.

  He mea maopopo loa e hoea aku ana ka hoolilo o ka Ahaolelo i ka wa e kahea heu ia aku ai he Kau Kuikawa hou no ka noonoo ana i ka bila aie i ka $100,000.

  Ua loaa mai nei na lono no ka hookuu pono ia ana mai nei o Anthony L. Ahlo, ke keiki Hawaii mai ke Kula Nui Cambridge mai o Pelekane, a ua mare mai nei he nohea o Pelekane. Eleu no keia keiki Hawaii.

  E hoohui ia ana ka berita laahia o ka mare o Miss Annie Kailkanoa Holt me Mr. Lawrence K. Kentwell, maloko o ka luakini o Malieokamalu, ma ka hora 8 o ke ahiahi Poaha, Iulai 4. He mau opio laua i kamaaina nui ko keia kulanakauhale.

 

OLELO  HOOLAHA.

 

  Oiai, ua haalele kumu ole mai ka'u wahine mare ia'u nona ka inoa o Pawaina,l ma ke ahiahi La Pule nei mai ko maua wahi noho mauka o Kalihi-waena, nolaila, ke papa loa nei au i ka ohana o ka'u wahine aole e malama mai, a pela pu hoi ka ohana o ke kane ana i holo pu ai, nona ka inoa o Kaelele, kaikaina o Makaimi. Ina eia laua ke noho nei me ia ohana e hoike ae i ke akea, a ina huna ka ohana ma ko lakou wahi i keia mau mea a loaa aku e pau no lakou i ka hopu ia no ka hana hewa. Ke papa pu aku nei hoi au i na halekuai a pau, aole loa e ae mai i kekahi wahine a kane paha e aie ma kuu moa, a o ka poe e hoolohe ole ana i keia hoolaha maluna no o lakou na poho a pau. O ke koli ka make, a o ka lohe ke oia.

    Owau no me ka oiaio,

                      S. MAILEHUNA

  Kalihiwaena, Honolulu, Iune 19, 1901.

                             3ts.