Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 27, 6 July 1901 — Page 2

Page PDF (608.06 KB)

This text was transcribed by:  Terry Crowell
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA POAONO, IULAI 6, 1901.

HONOLULU… IULAI 6, 1901

HAALELE O MAUNAKEA I KONA NOHO HOU ANA ME KE MOITE PA'I.

            O kekahi o na mea ano nui i ike ia maloko o ka Hale o na Lunamakaainana ma ka Poalima nei, oia no ka waiho ana aku o Lunamakaaioana Muunakea imua o ka Hale o na Lunamakaainana i ka hoike i kona haalele ana he hou no ke komite pa'i.

            O ke kumu nai o kona haalele ana aku i keia komite mamuli no ia o kekahi hana kolohe i lawe lawe ia eia komite, a ua makemake ole hoi oia e hookomo pu ia aku oia iloko o na ahewa ana a ka Ahalelo. O na hana kolo he la i hooko ia oia no ke kiola ia ana o ka pauku 4: apono ia e ka Hale o na Lunamakaainana o ka bila 2, e na manao haakei oia komite, a heouna ia aku la iluna o ka Hale o na Senate no ka apo no ia ana mai a penei ka heluhelu ana o ua pauku la i kiolaia:

            Pauku 4 - O na poe hana a pau o ke teritori i noho hoomanawanui a e hoomau nei no ma ka la kaou mau kulana no elima makahiki mamua o ka hoomaka ana o keia elua makahiki no lakou keia mau haawina i hanaia, no ka makahiki mua e loaa no ia lakou he pakui o elima pa keneta o ko lakou mau uku mai, a no ka makahiki he huina like no oia ano.

            O Penikalaka ka luna hoomalu o keia komite, a ua olelo ia ae, malalo o kona mauao ponoi i oki aku ai oia i keia pauku mailoko aku o ka bila, a nolaila, ua kau aku la ka ahewa ana a ka Hale maluna o kona hokua, me ka hoao pu ana o kakahi lunamakaainana e lawe ia mai he olelo hooholo e kipaku aku iaia mai ka noho hou ana he hoa no loko o ka Hale, aka, ua haule nae keia manao.

 

MOKUKAUA PILADELAPIA.

            No ekolu makahiki o ke kaawale ana o ka mokukaua Piladelapia mai keia mau kai aku, ua kipa hou mai la oia ma ke kakahiaka Poaono nei, mai Kapalakiko mai, ma kona alahele no Pagopago, Samoa.

            Ua komo mai oia no loko nei o ke awa a mo-ku iho la ma kahi mau o na mokukaua e ku ai, a ma ka La Pule ae i hoopili mai ai oia i ka uwapo o ka oihana kaua moana. He mokukaua oia i kamaaina i keia awa, a ua pinepine hoi kona kipa ana mai ianei. E lawe ana oia he 34 aliimoku a me 358 kanaka.

            O ka nui o ka liko o Beritania no ke kaua ma Aferika i ka la hookahi he $1,250,000, a o ka nui o kona mau kanaka e kue la ina Boa he 250,000.

 

KUE I KA HANA A KE SENATE

            Ua ulu ae he mau biobiona okaikai maloko o ka Hale o na Lunamakaainana, ma keia Poaono aku nei, i ka wa i lawe ia mai ai o ka hoike ua hoomahuahue ia ae ka haawina o $15,000 a ka Hale olalo i apono ai no ka uku ana i na lilo o ka Abaolelo o keia mau la e nee nei a ka $20,000. Ua nui na poe i kue i keia manao o ke Senate, oiai, ua manao na hoa o ka Hale olalo ua oi loa aku keia noi mamua o ka mea kupono e hiki ai ia lakou kea e aku.

            O kekahi o na hoa kue loa i leia manao oia no o Bekele, a ua hoopuka maoli ae oia i kona makemake e haalele i kona kuna Lunamakaainana mamuli o keia mau hana paewaewa e lawelaweia nei.

            O Lunamakaainana Makekau ka me kakoo i keia makemake o ke Senate.

 

1500 EKA AINA OLAA I LILO.

            Ua hoopuka ia ae he kuahaua me ka Poakahi nei o Komisina Aina Aupuni Ede Boe, ua hooliloia aku la he 1500 eka aina aupuni o Olaa me ke kuai ana i na poe makemake e hookuonoono malaila. O ka hana mua a Komisina Boe e lawelawe aku ana, oia no ka mahele ana i keia mau eka aina iloko o na apana liilii. Ua olelo ae o Mr. Boe, e hookuu akea ia ana keia mau eka aina a na poe e makemakeana e hoi malaila e hoohonua ai ma ke kumukkuai oluolu. O na poe i loaa ole he wahi apana a no ma kona inoa, no lakou ka nana nua ana a ke Komisina. He 300 haneri ka nui o na noi e waiho nei ma ke keena aina i keia wa, no ka loaa ana he mau kuleana liilii ma keia mau eka aina upuni o Olaa, a e hooko ia an aka lakou noi ma keia mua koke iho. O ka hiki ana i ke Komisina Aina ke hooko aku i keia mau noi mahope no ia o ka hookaa wale ia ana aku o ka ninau i hoala ia ae o Loio Kuhiua Amerika Baird i ka mana o ke kuai a me ka hoolimalima ana aku i na aina aupuni.

            Nolaila, e na Hawaii hele aina ano ka wa e wino ae ai i ka oukou mau noi i ke keena aina i mau wahi no ko oukou mau kapuai e ku iho ai, malia aia no he mau aina o ke aupuni i koe e manawalea aku ai i na poe nele aina. Aohe no he hewa o ka hoao a i he nani ia ua hoao ia.

            O Senatoa Allison ke kanaka i manaoia e lawe no ana i ke kulana holo moho Peresidena ma ke aoao Repubahka no keia kau koho Peresidena aku o ka 1904, mahope o ko Makinile mau kau noho Peresidena olua.

 

MAKE O PAULO NUMANA

            Ua pahoia ae he lono kaumaha ma nu hora poniponi o ke kakahiaka Poalua nei, no ka hookuu ana mai la o Loio Paulo Numana i keia ola ana. He loio o Panlo Numana i kameaina nui i na poe o keia kulanakauhale a me na poe mawaho aku nei.

            Ua hoea mai oia i Hawaii nei i ha 1883 mai Amerika Huipuia mai, a lawe ae la i ke ki o ka Moana Pakipika i home no kona mau la aoo. Mahope o ko Numana hookamaaina ana ia Hawaii nei, ua hapai koke ia ae oia e ka Moi Kalakaua ma ke kulana Loio Kuhina. Ma ke au o ka nohoalii o ka Moiwahine Liliu ua haawi pu ia aku  ia kulana aupuni kiekie iaia. Ma ka hookahuli aupuni o ka 1893, oia kekahi o na elele mua a ka lahui I hoouna aku ai I Wasinetona no ke noi ana aku ia Amerika Huipuia e hoihoi hou ia main a pono o Hawaii i kaili wale ia aku e ka mana o kona mau kanaka.

            Ua hanau ia o Paulo Numana ma Perusia i ka 1839, a i ka piha ana o kona mau makahiki i ka 15, ua hoea mai la oia i Amerika Huipuia a noho iho la ma Kaleponi. Ua mare oia me Elsie Dinklage o Mekiko i ka 1875, a mai ko laua puhaka i oili mai ai he elua keikane a me eha kaikamahine.

            I ke keena no o Numana ma ka Poaono nei, a aole hoi he mea i manao e haalele koke mai ana oia i keia ola ana, aka, ma ka Poakahi nein a ike ia iho la kona kulana kupilikii. Ua hoouna koke ia ke kauka, a i kona hiki ana mai, ua ike iho la oia ua pau na manaolana no ka palekana o ke ola o ka mea poino , no ka mea, ua loaa kona lolo i ka ma'I lolo, a na keia ma'I ae la i kaili aku  i keia loio kaulana o na la i aui aku la. Aloha no oia.

           

KA PERESIDENA HOU O KA PAPA OLA.

            Ma ka malama ia ana o kekahi halawai kuikawa e na lala o ka Papa Ola, ma ka auina la Poakahi nei, ua koko ia iho la o Kauka Henry C. Sloggett i Peresidena no ka Papa Ola, ma kahi o Kauka C. B. Kapa i waiho mai, ma o ke kumu e kaawale aku ana oia no na aina e, no kekahi man la loihi.

            O Kauka Sloggett i lawe ae la i ke kulana Peresidena, he alala oia no ka Papa Ola, i koho ia iho nei e ke Kiaaina mamua aku nei, mahope iho o ka oehu ia ana aku o na lala mua o ia Papa e ke Senate. No kekahi mau makahiki wale ae nei no ko Kauka Sloggett hoea ana mai i keia kulanakauhale, a mamua aku oia namawa he @utanela oia no ka oihana kaua moana o Beritania Nui. He makaukau oia ma ka oihana lapaau, a no ia kumu, na olelo ia he kanaka kupono loa oia e lawe ae i keia kulana ano nui o ke aupuni.

 

HOOPAHU IA HE LUAKINI.

            Manhattan, Iune 22. Ua hoao ia ae ka luakini First Methodist e hoopahuia me ka hora 2:30 o keia kakahiaka me ke dainamita. Ua koho wale ia he mau hana keia na kakahi poe kuai waiona i piha me ka manaoino no Rev. J. M. Miller, ke kahunapule o ua ekaleoia la, no ka mea, oia kekahi kue ikaika loa i na hale inu rama, Aole he mea i hopuia.

            Ua kiola ia aku keia mea hoopahu ma ka puka komo nui o ka luakini, a ua hoopoino ia ka puka me ka nahana ana o kekahi mau aniani puka. Ua manaoia o ka nui o ka poino i hanaia e ka dainamita, e hoea aku no ia ma kahi o na haneri dala. O  ke keena noho o ke kahu e pili pu ana me ka luakini aole ia i hoopoino ia.

            O Rev. Mr. Miler, ua hookohuia oia i meia ma kela kau kupu lau aku nei, a ua hoolilo aku hoi i na poe kuai rama i mau enemi nona. Ma keia Poaha aku nei, ua hookau aku oia maluna o eono poe kuai waiona he hoopai o  $100 pakahi me ka hoopaahao pu aku ia lakou he kanaono la, a o ko lakou mau hewa apau ua noii kino maoli ia e keia kahunapule, a me he mea la, pela paha i ulu mai ai keia manao iloko okeia poe e hoopoino i ka hale o ke Akua.

            O ka nui o na kanaka e noho nei ma ke kulanakauhale nei ma ka helu kanaka hope i malamaia iho nei, ua ike ia ua hoea aku no kona heluna i ka 36,306. Nui no.

 

OLELO HOOLAHA.

            Oiai, ua haalele kumu ole mai ka'u wahine mare ia'u non aka inoa o Pawaina, ma ke ahiahi La Pule nei mai ko maua wahi noho mauka o Kalihi-waena, nolaila, ke papa loa nei au i ka ohana o ka'u wahine aole e malama mai, a pela pu hoi ka ohana o ke kane ana i holo pu ai, nona ka inoa o Kaeleie, kaikaina o Makaimi. Ino eia laua ken oho nei me ia ohana e hoike ae i ke akea, a ina huna ka ohana ma ko lakou wahi i keia mau mea a loaa aku e pau no lakou i ka hopu ia no ka huna hewa. Ke papa pu aku nei hoi au i na halekuai a pau, aole loa e ae mai i kekahi wahine a kane paha e a@e ma kuu inoa, a o ka poe e hoolohe ole ana i keia hoolaha maluna no o lakou nap oho a pau. O ke kuli ka make, a o ka lohe ke ola.

            Owau no me ka oiaio,

S. MAILEHUNA.

Kalihiwaena, Honolulu, Iune 19, 1901.   Sts.

 

MRS. A.M. MELLIS

            I hun hoi mai mamua koke aku nei mai Amerika Huipuia, na make make oia e hoike aku i kona mau hoaloha kahiko, na wehe hou ae nei oia i kona Keena Humuhumu Lole, a ua iini nui e ike i kona mau hoaloha kahiko a me na makamaka no a pau e hoea aku ana. He nui na nu paikini ana e hoike mai ana. E loaa no malaila na buke o na pikini hou loa ma ka olelo Farani, Geremania a me Enelalii.           

MRS. A.M. MELLIS.

Alanui Beritania, Helu 155

Telepona, Bolu 3061.

Iune 24 im - d.