Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 28, 13 July 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele! Ka Makaikiu Kupaianaha! [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

mokcna xnr. K E». LA K AK' HI NKI, MA S'A WEKELAU O H M'A —H IKE AE OE I KA NANT. KA MEA HTVA POHIHIIII. "E ka 1h e aiohi tici ma ita wele]au <. k:i h liuikp ;i" rf i kn huua itol) h li'• o m Uii iiuaoielu e puk» m«n an» ma nr ]ebe!fcbeoka Ha*« D-»u«kot4, o!«i ua Huku .'iliiokn o kona mau mi nute o ka noho mehfitueba sna oia b( okihi w&le do, a i na e noho pu ana.oia «ee.kana wahine, alail'», he | u«t!j helehelena haikea a inoino ki ua Haku ala e hoike mai anfi, aolp ]oa oia j hauoh e lohe mau i Ka.na wuhine e knnjailio aku ana j kekahi mea e pi 1 ī aria ia Aihka Lema ke kumhkaia a me ka lokomo o ka ha&leie wahine, a o ka mea nana i hooi !oa aku i ka inoino a rne ka uluku o kona raau noouoo, 0 ia eo ka hoike maoli ana aku o kana wahine no kona makemake loa e bo,hoi oku ia Silcv!a e n< hu pu maluio o ka iiiftluroalu hale hoo- s kiīhi." O ka hui a halawai ana ae o ua Hfiku ala Uie kana wahine ana i £aa!ele a kumakaia ai uaalalo o kosm uhilu haie pouoi, e like me ka mikemake o kana wahine, o ia ka ua Haku nei i pihoihoi nui loa ai a h*;cholo keke iho la ia i kona raanao, e haalele koke iho īa Enelani me ka awiwi uui a holo aku no Amerika. Nolaiia, me kela manao 1 hooholo pupuahulu ia e ka puu>vai hoohe o ua Haku Danekota nei, nana mai la oia maluna o kana wi-hine me na maka ooiea, a me ka leo ikaika kamailio mai la oia me ka maalea nui. "He mea hiki ole īa'u ke ae abu i kou manao i keia wa e kuu kauna wahine, oiai, i keia ahiahi e haaleie koke iho ai kaua ia Enelani nei no Amei'ika ina ka mokuahi mua loa e haalele ana. Nolaila.. i ka hoolilo ana i ko kaua maoao ma ke kamailio ana ma na mea wa'wai a auo oie, k e n oi akn nei au īa oe e h ; u,\vj aku i ke kauoha i ka wahine kauwa no ka hoomnkaukau ana i kou inau pono, oiai, he niaopopo ole peheaaua la ka loihi o keia huakai hele e halrt ana ia kaua. Aia kaua a huli hoi mai alaila, noonoo ae ih maun.ea, oiai oe e hlo a 9 paa una ma ka hoomakauknu ana no keia e hele aku ana au a hui rae kau inui loio, ft waih ) i na mea apau na lakou e hoopouo[)ouo oiai au e kaawale ann, a ke munaoiana »ei au. e mikaukau ana na u ea

* n u n ~<i.uu o k:n'« l'fe T t!i hoi «Oh 1 i » ī ka liora ehiku pouoi o kem k 1 ii r haalehi ih'» af k«ua nn k<6 ī • ;<• k u w> k«-kihi ru>iij • j,n i a hoolauwili «E« e hookuīa ai ko k ! ',n !.<•'' "U! i Atr;«;rikft <! Heaha keia 5 hu'ikui awiwi au e kon H«kut" wahi a kn knunq w;h'i <■ n.e. ka puili ; ana ftft o korut n »u ]irna a nan» j mai ]a mnluua o kana k«ne me ka pahaohao. I "Aia he ha.na nni na'u ī aiāke- ; make sī, mai ninau hou maiia'n no j ia ii)6B," wahi a ka Haku Dane- ' kota me ka Jeo oolea, me ka huīi ! an"s a la'an i ka p-ipnio. a ilokn ; ooa sekorjft p<tkoleloa haalele ma! la ! oi ke kakeln, n he eh;a hr.r), ma - | hope iho. ua hnea hou m*i !a ia i ! ke kakela a ha«wi aku !a i ka ninau ! ina paha ua hookoia na mea spau | ana i k«-.uoba'»ī'. a i ka ]oaa sna mai ■ o ka pane e hr,oia s n* ua hooko pono ia r,a mea apau, alailn, m-'hala mai la na helehelena o ua Haku ala laia i ike a hoemaopopo iho ai, aia ! he rn«u hor.i pokola wale no i kre ' a kaawale fik ī oift mai ke a'6 aku j o pilikia aoau e hoopuni ana i īaia, a i ka aina e loaa ai iaia o ka ! maha mai »a bilshila aku ana i 1 hana a i lawelawe ponoi ai. Nolail», m.nmna o ka hoea ana mwi o ka manawa no ua Hnku a me e haalele iho ai la ,D«nekoti, ai.i na mea apau a ua Haku ala i hoolala ax ua waiho ia malalo o na honpnnopono ana a | keia mau uaana nui ekolu, ka mua: : Na mea e pili ana i kona waiwai a : me ke dala, aia ia malalo o na hookele a rne na hooponopono ana a ka loio Gerebana, ka iua, na mea e pili ! ana ī ke Kakela Danekota h me na j kau va haha, ua wāiho ia aku ia I malalo o na malama ana a Haku ! WaiB', a o ke kolu. o ia no ka mea {epiliana ia Silevia, ua waiho a l hiswi ia aku ;a nialalo o na imi a ; me na noii ana a Makaikiu KiniI vi!a, a'hoike aku i kana inisiona ; pili oihana ma ka Hotele TBiloti noe ; ka hakalia ole. f <) keia mau mea apau a ua Haku Dar,eki-ta nei i hoolala ai, ua laooko pono ia me ka hoopaapaa kue ; ole i«, a ma ka hora ehiku ponoi ! me ka hapa o ua ahiahi ala, aia iaua : rne kann kauna wahine ua kau aku la ma.luna o ke knaah", a holo no . ka hale horlu|u kiaahi e kokoke ana i PoUtnaute. Ma ke kakrthiak"nui o kekahi l;i ua ku akii ke k«aahi no kahi hooluiu ī hoik« la ae nei, a o!m ua lelegaripa my:i la aku ka iohe i k« kaueua o ka mokuahi Emeneres:i no na mea e jji?i ana i ua flaku Pe!e kai e ai.t, nolail.i, aohe tu;iu upa a lohi uo ka uinau rum», oiai ua m&kaukau mua ih, a ma ka hera uuii pouoi o kela kakahiaka i haaleie raai ai uia ī na kapakai aloha ,0 Ker.tama ine ke kanaenae hope|a na hunakai e leie huna ana— f "Ike lihi ī na «e one m»macns I Ka ipuka gula kauiana o ke aō'"

| K». » k;i rnp;\ he'lnhel". k»na ke | iSr« n< i f Ica ffnlni Hanekoli m« ! kitt« wrififn« kf rn*f !Vu mown* ! Al'īlmnliw ri<» na !<ftpak: i o l<* \\m— ! poe Horrt .h::na, a m»luna hoi o k« ! oiK'k! t\ ka ankfti j i I(jhh »i.j ua fl»&n tnn<\ »<!;t o!» ' Bria iloko o ka mnfiflol;itJ;i, <i» j psl»-kj,n« mai nā kni anrv akn ft -• S;l< v ;* 'nnlnlo o ke-la mnu apuka oke kuhihewa. T7a mannoJaria maoli no ua Haku ala i kona palekan* me ka mea o!e nnna e hookol> aku ma korra rrehen, a na hauoll pu tioi oia 1 ka haule a waln■*r«ta p»hu ii'na o ke & k«'l*eonimpna opio nif(kfiikiu 5 nro i Uln āi. * ! M»Wflho ae oka ka ; loio GerebBrha a ka mnkaikiu | Kinhnl*, aole !oa he poe hou ne i ; ike i knhi * tia Haku Dririf k*'tv ne' i hel* l ni. Elike noe ka "hiki ele j ana ina knuwa ponoi ole 'knk'ein ! ke hai a hoike nmi i ka hama o na | nmau e hanwi ia ak'n' ana, pela no hoi ka hiki ole i ko Lsdana ke kuailo ne. Alaila, oka ninau Wnle r>o I e' hoea mai ana īmua o ko kaiia i man nnonoo e ka mea heluhnlu, ua | pnlekana io ananei na Hako npio ! Danfc>kota nei elike me kana i hnuoli ai? w A(,le Iop!" wahi a ka hoohn ahiu o na sle o ka moana, l *no ka j mea, ma ka meheu o" n» alopeka | tnaale<?, aia no he ilio hahai ke hanu | aia ma kona meheu." A i na 0 | keia ka hoike a ka leo wawalo o ni ! ale e pa aia iluna o n« kaula likini ! o Ka Emeperes», e ka mea | heiuhelū, aole loa he palena o ka Uonuaeloaa ai i«m o ka mīha a me ka palekana 6 hoohpla ia ai me j ka hauoh, hookahi wale iho no o ,ka make. Alail», e kō ho auanei j na olelo hooiloilo a ua Haku nei j maiuna iho no oria, a ka iho no ka aw»Bwa ika hua a ka wahe. Kaho»h(*apela ia i ka La alohi e hoike mai i ka mea huna a ua hooj Vihe mai la o:ft (La),.mft ka hoike j ana rnai i ka uialamalama, aka t j hala hope aku la .nae.ua. pohihihi j nei ana i makau a nopohopo a% a i j keia wa eia oia iluna.o ke akea lau- | la o ka moana kahi i hauoli kuhi- : hewa ai, me ka hoomnnao ole aeola ; no kekahi i sila a knni ia e na ho- ; ike ouli La me keia mau olelo: i u aole lo:t e !o;ta ksi maha ia oe e i Danekoti o ka make wate n.V j Nolail», i'ka Hftbu Drtt-,ektM h ; me kana wahine e holo »U raa ko : kua ala no Amenka. h, i mfi\ 6 loau j ole ai o ko Wua mthen. ua k>p i iho j ua Haku D.jtiekoti nei iaia o ke j Kauua Luelona o F,i--i rani, e hde anri i ke kaah-;?® a nie ) ka makaikai honua. S Ma kela Inoa kapakipa a hu»a o l'aa Haku Dsaeki ta nei i ikeia rn; i ! oia a i».e kana H::>vahin* e na'lii { moku ame Kon.t k>iu Jn:sa l hili j loa aka i ua ohua. a ua Mlr* hoi i : mea ma'i !o $ uke!sa :a e na nea

! npn n n k«' V.-i fi r?h <> ;i m<> k#j | kftnkfla o ti« knwna npwkn wi n ■ fennft wnliiM'», n ofnf ho fr>o« trnnnn wnhif t ft ī:o kn h il* Kuhihaln, n'oloi!», ! «ole i !i!o i rr<<i{i ha'ihao ia nonn Va Toh« nn?i n kiihnai»i mni nn,i Inua ho 1 kwunn, nkn, Itoa w;»!o t jo kr ; ī;t woa ! Liulonn MnriBr-hamn. O !a nohlI . ........ hihi o ua }<<!«'; Ko!niißia nc, oa !joo~ p»u !oa Ja ? e !a e n>i #*f>a a mo r>a 1 wahaheo epuku ft Hak'i Dan«kota ma ka hoike ana ftku ho inoa m no man kupima Blii f na !1 n o fee ahi n mo k(i pnhikaun <t la~ ■ !np;i a e o!oft"a Bn<» mawaena o Fa- ■ nni n me Bf lritania, fl)a!!a, na hīki } k<* ia iho me ki hoolieI wahewa ole« aole loa kettahi o na ■ kannk', ppa lo:? o kn knlohe n mo I ka hnomniponi o ke rVgero • ' ekahi rliko me !reīa īīakn D,tne- ! kot«, e oia ke kapai» ka J mamo a Sit >.na o ka ha!e o nu diai hi!o. ■"■■ ■ ■ ''■■■■-■■■■ ! Mo ke!i knlana a ano kaloh*» o }ke npnkn oua H a ltu Danekot% ne), ' J '" j i hoohnla ia ai na 1« aijriioana « h>ki 'wale i ke ko ana i ka ainn. Mamua 0 ka p'li una o ka i Tia nwnpo, a oiai e hookomo aku ona no i ke kuono kni akea o Bosetona, aia na ] ohua ko l-uliu mai la ina puolo rae ko lakou n f au paikim oia keneturia 1 haīa E kau nna na ohe-n-np, ē hulali ana na maka-aniani mawaena ona pou ihu. a e kuhi ana na lirnft i o a ia pei me he Ia e mahalo ana i ka ngni o Boeetona kahiko. Aka, aole nae ia nani ioi aku t fta nani roikelakela o ka olelo kaulana a ke kanaka kaahele honua e kaena ai "Ka nani o kr'a Home Kulaiwi." 0 ke!a nan! i oi hou se, a 1 oie j okott ae paha mai ka nani mai ka . home kulaiwi aloha, aole ia e hiki ke lieonalowale a hoopoina i nahootr,anao : hope ana no kahome, no ka mea, ! ua mo!e ke aa a aie ke aloha iloko, a ha!a ae na la o ka aea a me' ke ! kuewa ana alaila, e lele koke aku no na hooman'ao ana i hope ne ka fome Kulahvi, apana kapalīl' ae la ka puuwai me ka nnuoli i keia mau huHo!e!o "Kuu Hotne Kulaiwi n o u' wau e mele npi.'' MOKUNA XIV." i ALANUI CUL& NOE\U, OWAI KA au:A r IKE° KA I K.\ MAKAIKH.*-; Kli | -KrLASAK*rHA!.E OXC lOK\. Oka hehi aku ona kapuai o I HTflku Danefcota a nie'kana Iklo i Kelavisi« uialima o ka hnnua lepo j o Amenka. oīa I:r> r a Haku , ioi i ; hoomaikai a<; ai iau uo j wi ati» mai iaia i. ku maha a iae ka j pa4ek*nvmai akeakea ana mai | a ka mea nna i mnka'u h'.nua a), ; a wahi a ua Hak'j D;inekoti nei. | "Oiai-.au ma Amenka ne?, ka aina ; i kahākHĪiai;i koua «uuautua n:e ka I iiUioleio k»ui tua Iga o p i;na ole I —ka aina oka wiwo oi—a uie ka ; hoiae o ae kiu koa, alailt>, no keaha « loaa ole ai ia'u, ia Haku Danekota | A«i ka hmioii.» me k« kuekoa. E

htiufil! h» ) ka h'HU' li i !omiii u\tin'ii rnR a e Ju hoi ;» i 1 i .'i; <lsla i me» v h<i'')«whL ;a m o ko'u hhiioīi a()h. Ua īihrī» j If* »ku «u i kft liinii hHtjsii e li* 1 o mni i kf* u t.k nwiiihu. l T}tii i u,ea c» I •>«:» t*] 3m'u ka if., h;t h lii' kn hauoli, U« akn au i ko'u imm oiwio j hrtr,e i kuu aina hauau, a ehke tn« kuu njalihirn «na ilun» o keia «ioa pela iiū au»D"i *• ma>) ai keia inoa n.alihini i ke •> *na m»lun« o'u, ak«, • na ('i f,pn u o kn po'iH, owai ktt ri;»a hiki I;(■ biti rni i ka hama 0 ka'u » nau—-Ko al.iOui o ka noe- »!), owai ka mea i ike—■ ? Aole ? or! Aoīp }Oh hookuhi mea malalo iho <> kou kiekie e na 1 aei, maw«ho ae o kii poe a'u i hoike p aku ūi. a ke ltca hnuol' rifri ko'u nianao go!e loh lakou e'kumakaia mai aua in/u. Nfcver' Ahiki i ka make. No ka me», o ke alaoui a'u i heie trjai nei, he alauui ia'aole e -hfki i ka Kaka o na m&nu veietura (maleaikiu) ke ike. e hau. lt ana au a o ns di*bolo pu me a'u 1 ko'u mau f ora o ka hauoli," O keia mau olelo kaena a piha ba&heo a ua Haku Dūnetcot-i nei, a o Ke kauna Fdriini Tx<ioca Morinehaina hoi malalo o ka inoa kapakapa a wahahee o ka hooimnipuni, ua hooko io oia lji& ko lavia hoio makaika? ana Eoaiun» o ka lio i hi kaulana loa o ke ao nei i ka holo he iii6u tacs>ini mile me Ka luhi a kaea oīe, na hiki aku la laua no ke ku lan»kauhafe nani o Eikako, a makaikai i kona mau luhi ehu. komo i Nu loka, a ike i kona mnu ka uwapo hao kaulana o Uurakelins, na mauna uliuli o Nu Hanaeeire, na mauna kiekie'o Veromona ka Home hanau o Wasinetonn, ke koa Amenka kauiana, ke kiahoomaoao o na kanaka kaulana, a me L'nekona, na kahuakaua i molia ia hi ke ola o na milio&a kanaka o Amenka, ke kapitala poo aupuui kilakila o Wasinekona, ka wailele o Nif.gdra, ka ipuka gula o Kaleponi a me kona mau paka nunui a nani, a o ka hope !oa, oia no ko laua hoohiki loa ana aku no ka Hctele T it ,li e ku haaheo a kilakila ma kahi okaua aīnaoDelemonieo. Ma ke'a hoiele nani i lawa me na nnni apau e oiuolu a e hauoh ai na maka o kam: hele. me na ea aala o na lau lipo e moani m.-ii ann i ka lawe ia mai e na aheahe makani. Ua a hooha!a iho la ke kauna Faram no ninu h», a ma ua hote!e Tai'oti nei no hoi i aia hou inai ai iloko o kona mau iio miana.i Hna ke!a niuau kaulana io l * e hiki ole ai i ka ike kanawai o na loio ke wehewehe. — "Ke alanui o ka noeau, owai ka mea i ike?' 1 Ua haawi mai .ia keiki ;> ka bana llewaii i Ka mahalu no na hookipa i panee;a mai ia lakou e ua kupa o &a Ua KamU hua.