Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 29, 20 July 1901 — Page 2

Page PDF (597.78 KB)

This text was transcribed by:  Jaynie Stone
This work is dedicated to:  Pehuanuenue

2                                  KE ALOHA AINA POAONO, IULAI 10, 1901

 

HONOLULU......IUALAI 20 1901

 

NA AOAO KALAIAINA ELUA I KOMO ILOKO O KA AHAOLELO.

 

 Ma keia kau Ahaolelo mua loa o ke Teritori mua o Hawaii nei, a mailoko ae o na aoao kalaiaina ekolu i hooikaika ai iwaena o ka lahui e loaa ka lanakila ma ka pahu balota; ua ikeia he elua aoao i puka pono ae ko laua mau moho a komo mai la iloko o ka Hale Ahaolelo, oia o Kuokoa Home Rula a me Repubalike; a haalele ino ia aku la ko laua wahi pokii i muliwaa oia o Demokalaka (ua like paha ia me kahi pohaku i haalele wale ia e ka poe hana hale).

 Nolaila, ma ka makaikai ana i na hana a keia mau aoao elua i komo iho la i keia kau a lawalawe kino i ka hana a ka lahui i kau aku ai ka manaoiana maluna o laua nei na mea i lanakila, a i kau ae nei hoi i ka nuu o ka hanohaweo. Eia ka ninau ma ko kakou aoao; heaha ka waiwai a me ka pomaikai i loaa i ka lahui ma o laua nei?

 Eia ka mea a kakou i ike maka iho la i keia kau, o ka hoopauaka aku a hoopauaka mai o kahi aoao i kahi, a o ka hoopuhili aku o kahi aoao i ka mea a kahi aoao o laua e hana mai ana, ilaila iho la no laua nei kahi i holokake ai a hoopau wale ia ko ka lehulehu manawa a ke Kanawai Kumu o Amerika i kuhikuhi mai ai ia kakou; kuhilani aku nei keia na Dole ka e haawi mai ona manawa hou no lakou e “lomaloma ai hala-le” wale ai no i na dala a ka lehulehu mamina ka luhi o ka lahui i luwaiele wale ia iho e ke Ka-noenoe.

 Auhea na pomaikai nui i loaa, mai keia mau imi hale mai o kakou “Kuokoa Home Rula− Repubalika i hoohaiia a hookahi wai o ka like?” Nolaila, aneane paha auanei e lilo kahi pohaku i haalele wale ia e ka poe hana hale, i wahi pohaku kumu no ke kihi ma keia mua aku, Oiai no ka lahui e mau ana ke kupaa maluna o ko lakou kahua i ku ai mai kinohi mai, he mea paakiki loa ka lele mao-pu ana aku o komo ma kela aoao i lilo i enemi no lakou, ua pau ae la hoi kuhihewa ua ike maka iho la i na hana o keia kau a na Home Rula Repubalika & co., na aoao kalaiaina i komo iho la iloko o keia kau Ahaolelo. Nolaila, e ka lahui nana ia aku keia mua; aohe onei kau ua hala ae la.

 E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou like ole.

 

E HOAO ANA E NOI I MOKUAINA

 

 Wasinetona, Iune 29. E huipu aku ana o Hawaii, Nu Mekiko a me Arizona ma ka hoao ana e loaa on@ mokuaina ma keia kau hooilo aku. Ua olelo ae o Elele Wilikoki mai na mokupuni teritori mai, e waiho aku ana oia he bila ma keia noho hou ana aku o ke kau Ahaolelo no ka ae ana aku ia Hawaii i mokuaina. Aole no ona manaolana e holo koke ana keia bila, aka, he makemake oia e hoike he manao iini ko na Hawaii e loaa ia lakou ka pono piha o ka noho ana maloko o Amerika Huipuia a aole hoi o lakou makemake e noho malalo o kekahi teritori i na wa a pau a i ole e lilo i mahele no Kaleponi, e like me na mea e hoolala ia nei.

 Ua makemake makou e lilo i mokuaina, wahi a Wilikoki, a e waiho aku ana au i ka’u bila ma keia kau hooilo aku. O ka hoomaka koke ana i na hana he loaa koke ana no ia o ka holopono.

 Ma kekahi la e lilo ana no o Hawaii i mokuaina, a aole loa hoi e loihi loa na makahiki. O ka makou e makemake nei i uwea olelo moana mawaena o Kapalakiko a me Hawaii. Ua hoomakaukau au i keia bila, a e lawe mai ana au ma ka noho hou ana o ka Ahaolelo he noi e hoomoe i telegarapa mawaena o Kaleponi me na mokupuni. Aole o’u kue ina o keia uwea e hoomoe ia ana e kekahi hui a i ole e ke aupuni.

 Ua hoike ia mai ia’u he nui na kanaka kalepa e makemake nei e loaa ia lakou ka mana o ka hoomoe ana i ke telegarapa mai Kapalakiko a hiki i Honolulu, a mailaila aku no Pilipine. He hilinai ko’u e haawi ana keia Ahaolelo i na kanawai kupono.

 

 Ina e heluhelu pono ia na olelo a ka Elele e hoomaopopoia no ua ike mua no oia aole e loaa ana iaia ke kulana mokuaina no Hawaii nei, aka, e pono hoao wale aku ana no oia.

 

KE ALAKAI HOU O NA PILIPINE.

 

 Manila, Iulai 5. He kanaka Pelekane nona ka inoa o Howard he alihikaua no ka puali pukaa o Kenerala Gernimo, kai lawe ae la malalo o kana alakai ana i na pualikoa Pilipine a pau ma Mindoro. O ko lakou heluna ma kahi no ia 600, a ua lako me na pu raifela. Ua hui pu aku me lakou he lehulehu wale o na koa Amerika ma

huka. Ua lawe ae la lakou he kalana ikaika maloko o na auwaha ma Calapao a me Nagan.

 

EIA AKU O ELELE WILIKOKI A HOEA MAI.

 

 Ua loaa mai la na lono maluna o ka mokuahi Ventura, ua hiki mai la i Kapalakiko ma ka la 10 iho nei o Elele Wilikoki mai Wasinetona mai, a aia oia ma ka Hotele Occidental kahi i noho ai. O kona kumu i kau ole mai ai maluna o ka Ventura me he la, e kali ana oia a kau mai maluna o .

kekahi moku lawekoa e hoea mai ana i anei ma keia pule i@o.

 O keia huakai hou a ua Elele Wilikoki me kana misiona hou aole ia i maopopo i keia wa, aka, me he mea la, no ka hoohuli ana ae no ia i ka naau o na Hawaii, e haalele aku i ko lakou manao paakiki o ka noonoo mau ana i kupa Hawaii ke lawe ae i ke kulana noho kiaaina mau o Hawaii nei, o ko ka Elele iini i kanaka malihini mai Amerika Huipuia ke hoonoho ia aku ma ia wahi, a e hooko ia no ia i ka wa e pau ai ko Dole kau noho kiaaina, pela kana hoike i kekahi poe kakau nupepa o Kapalakiko. He lalau loa ka Elele ina io o kana misiona keia e pee poli hou mai nei, a ua hiki ke ike maopopo ia ke hana nei oia no ka pono o na poe malihini, aole hoi i ko na kamaaina ponoi nana oia i koho iho nei.

 

AOHE AINA MAHA E LIKE ME HAWAII NEI.

 

 Iloko o keia mau ia a ka anela luku e pahola la ma kekahi mau mokuaina o Amerika Huipuia, ma o ka make i ka wela a ka la, waikahe, uwila a me na kikiao makani puahiohio, eia no o Hawaii nei ke noho nei me ka maha mau.

 Ma na mokuahi Kaleponi i hoea mai la mai Kapalakiko mai i keia mau la i hala iho la, ua lawe mau mai lakou i na hoike like ole o kekahi mau poino i pahola ae ma kekahi mau kulanakauhale o Amerika Huipuia.He mau tausami i lilo aku la na ola makamae i moe puu na keia mau ino, a he mau tausani hoi o na kanaka i hoonele ia me na home. O keia mau haawina ehaeha a na lahui kanaka o ia hapa o ka poepoe honua e ike la, aole loa he hookahi o lakou i kipa mai e ulupa i keia mau paemoku. Nu no ke aloha o Iehova i keia mau paemoku, a ua hiki ia makou ke kaena ae, aohe aina maha o ka noho ana e like me Hawaii nei, ka Paredaiso o ka moana Pakipika.

 

 E hoololi ia aku ana inoa o ka Moi Edward o Enelani mai ke inoa Moi a ka Emepera.

 

W.J. BARAIANA ME NA HAWAII

 

 Ua loaa mai na hoike no ka hoea ana aku o W. J. Baraina, ka moho a na Demokarata i holo Peresidena iho nei i ka hoikeike o Buffalo, a i kona hoea ana aku imua o na Hawaii, ua papahi ia mai la oia e Lili ke kaikamahine Hawaii hula me kekahi lei pua melemele, a o keia malalo iho nei ka hoike a ka nupepa Buffalo Times.

 O Lili, ka wahine nohea hula ua papahi aku oia he kalaunu, oia hoi, he lei melemele i hakuia, ma kahi he hookahi iniha ka manoanoa. Oiai, o Mr. Baraina a me kona mau hoa e ku ana mamua o ke kauhale o na Hawaii, a i ko lakou wa i komo aku ai iloko o ke keena hoikeike, ua ukali pu aku la me kekahi anaina makaikai nui. Ma o kekahi hana i hoolala mua ia, ua hele mai la o Lili mahope mai o kekahi kumu niu pama, e hoowehiwehi ia ana kona a-i me kekahi lei pupu, a o kona mau oho nani e kuuwelu ana ia ma kona mau kipoehiwi. O kona aahu e komo ana he silika melemele i hana maiau ia me na lau nahele Hawaii. E kau ana he lei melemele ma kona poo, a o kekahi lei oia ano like e paa ana ma kona lima. Ua hawanawana aku la o Moi Tobin ia Baraina i kekahi mau huaolelo a ia wa no i wehe ae ai oia i kona papale a haka pono mai la maluna o Lili. Ke papahi aku nei au maluna ou he lei alii, wahi a Lili, me ka leo olu waipahe ma ka olelo Hawaii, oiai, oia i hookau aku ai i ka lei iluna o ka papale keokeo Fedora o Mr. Baraina. Ke hoomaikai aku nei au ia oe, wahi a Baraina me ka malia a kau ae la hoi i kona papale me ka lei ma kona poo.

 Ua haawi aku na Hawaii he mau leo huro nona, a pela pu hoi me ke anaina, a hapai ae la o Konela Baraina i kona papale me na minoaka e he@u ana maluna ona. O Mr. Tobin, i kahiko ia me kekahi aahu keokeo, ua lawe aku la oia ia Mr. Baraina no kekahi noho maikai loa iloko o ka halekeaka, a hemo hou aku la iwaho no ka hoike ana aku i ka lehulehu aia o Baraina maloko o ke keena hoikeike. Ma ia po ua lilo ka hanohano o ka noho moi ana ia Konela Baraina. Wela no ka hoi ka hao i keia kaikamahine Hawaii.

 

 Maluna o ka mokuahi Kinau o ka Poalua nei i hala aku ai ko makou makuahine Puuku no ka Ua Kanilehua o Hilo. E hala ana iaia he pule hookahi malaila, a huli hoi mai.