Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 29, 20 July 1901 — Page 3

Page PDF (657.05 KB)

This text was transcribed by:  Marsha Bolson
This work is dedicated to:  Caroline Akana Heu

KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI 20, 1901

 

WELIWELI KA LUKU A KA LA

            Nu Ioka, Iulai 2. Eia no ke kulanakauhale ke noho nei iloko o ke kulana pilikia i ka wela o ka la, a o keia hoi ka la wela loa i ike ia maanei, a ua like ke kulanakauhale nei me kekahi imu ahi enaena.

            Ma kahi o 200 make a he mau tausani i maule ma o ka wela hahana i ike ia iho la maanei i keia la, a maluna aku o 1000 mau ola i haalele mai i keia ola ana iloko o keia kulanakauhale i na la he elima i hala ae nei.

            He la keia i piha me na hiona weliweli. Ua haule maule aku na kanaka ma na wahi a pau o ke alanui. O ka leo o na bele kaa lawe ma’i e lohe ia ana ia mai Battery a hiki i Harlem e holo ana hoi me ka puahi nui no na halema’i me na poe ma’i makamaka hou. O ka ikaika o ka Iuku ana a ka make iwaena no ia o na bebe. O na kanaka e haule ana ma na aianui ua lele mua ko lakou mau aho mamua o ka hoea ana aku o na kokua. O na haukipila a pau o ke kulanakauhale ua pihau lakou me na poe ma’i ka wela o ka la. Ma kekahi mau wahi aole e hiki ke hoomaopopo ia na poe ma’i e na poe lawelawe.

            O na kaa lawe ma’i o na haukipila a pau ua lawa ole lakou no ka ohi ana i na poe e helelei ana ma na alanui a pau, a ua hookomo ia aku na kaa ukana, na kaa o kela a me keia ano e loaa koke ae ana. Aole wale i na kino kanaka ka luku weliweli ana a ka la, aka, maluna kekahi o na holoholona, a he 500 lio i haule make aku maluna o na alanui i ka wa e huki ana no i na kaa. He nui a lehulehu na halekuai kalepa nui i pani ae i ko lakou mau puka i keia awakea.

            Ua hoopuka ia na kauoha e ka oihana makai no ka ae ana aku i na kane, wahine a me na opio e hiamoe maluna o na mauu maloko o na kuea a me na paka, a he mau tausani kanaka i hoolilo ae ia mau wahi i wahi no lakou e hoaumoe ai i keia mau po.

            O na make o kekahi mau kulanakauhale nui o Amerika Huipuia i ka wela o ka la a hiki i ka la 2 o Iulai nei, penei no ia:

 

Kulanakauhale                                                Make

Nu Ioka                                               493

Baltimoa                                              126

Pittsburg                                              60

Piladelapia                                           97

Bosetona                                             6

Kalivalana                                           12

Kikako                                                            5

Albany                                                            5

Wasinetona                                         7

Cincinati                                              7

Kekahi mau wahi e ae                         100

Huina                                                  718

 

            Wasinetona, @ O ke @ wela o ke kulanakauhale nei i keia la ma oa hoike pili aupuni na hoea aku ia i ke 90 degere ma ka hora 1 p.m. He ekolu mau make i ka wela i hoike ia mai iloko o keia mau hora he 24 i kaahope ae nei.

 


KIPU MA MAKAO.

            He hoike kai loaa mai la i keia kulanakauhale mai lalo mai o Makao, Koolauloa, mai a Kauka Alapaki Kaaka mai, e hai mai ana ua ki ia eia o W.K. Rathburn, lunakanawai i pau, me ka pu panapana ma ke aumoe o ka po La Pule nei, a ua ku o Rathburn ma ke kuekue lima akau a puka ka poka ma ka poohiwi.

            O kahi i lawelawe ia ai o keia hana maleko ponoi no ia o ka pa o Kauka Kaaka ma Makao. He mau ia i hala ae nei ua komo ka hoohuoi Hokoo Kauka Kaaka eia he kanaka ke hoohalua mau nei i kona hale me ka manao maikai ole nona. Nolaila, ua noho kiai iho la oia no ko na enemi. He nui na manawa ana i ike ai i keia aea o ka po, a i kona wa e kahea aku ai e holo mau ana oia, nolaila, ua hooholo oia o ka hana kupono wale no nona e ike maopopo ai i ke kolohe oia no ke kipu ana aku iaia.

            Ma ka hora 11 o ka po La Pule nei, oiai, no o Kaaka e kiai ana i ke kanaka e hoohalua nei i kona home ua ike akua la oia i kekahi kino kanaka i ka maalo ana ae ma kahi kokoke i kona hale lio. Ua hele mai ia ua kolohe nei me ka malie a kaala iho la ma kahi a Kaaka e noho ana, a i ka ike ana o Kaaka, aole keia o kekahi o kona mau limahana, aka, he kanaka komohewa ia me ke kuleana ole, ua ki aku la oia i kana pu panapana no elua manawa.

            Me ka leo auwe, a me ka mama i loaa i na au o ke kolohe, ua kuupau aku la oia i ka holo no kahi e pakele ai kona ola, a ike aku la o Kaaka, ua hiki ole i ka lima akau o ua malihini nei ke oni. Ua maopopo no ia Kaaka, aole keia kanaka e hoohalua nei i kona hale he mea okoa aku, aka, o Rathburn no ia ka meai hoopii ia no ka hewa moe kolohe me kana wahine.

Eia o Rathburn ke waiho nei iloko o ke kulana poino, aka, o ka mea kupaianaha nae, aole oia i hoopuka mai i palapala hopu no Kaaka.

 

Aole i loaa o Fujihara ma ka huli hoi ana mai la a ke Kinau, a aia ka oihana makai ke hoomau la i ka huli ana iaia. O ke kumu i pakele ai o Fujihara mamuli no ia o ka pau loa ana o na kiai i ka hiamoe i kona po i mahuka ai. He hiamoe io paha, a i ole ua hoopipili maoli ia no paha na maka o ua mau makai kiai nei ke kepau o Kaululaau.

 

NUI NA HOOPOINO A KA UWILA.

K@kako, Iulai 1. Maloko o kekahi wahi wahi pupuhale ma ka uwa po akau, ua loaa aku la ke kino make o umi mau keiki a me kanaka opio a me hookahi kanaka aoo i make i ka uwila i keia la. Ua holo aku lakou e nee malalo o keia wahi i ka wa i kipa mai ai o kekahi ino nui o ka hekili e nei pakolokolo ana a me na alelo manamana o ka uwila e ho@apu ana mao a maanei o ke kulanakauhale nei, ma ka hora 1 p.m. o keia la. He umi minute mahope iho o ke kipa ana mai o ka ino, ua ikeia aku la na kino make o keia poe e lapuu ana me he mau moo nahesa la, wahi a ka hoike a na poe i loaa aku ai na kino make. He 12 poe i pee aku maloko o kela wahi, a he hookahi wale no i pakele mai me ka poino ole. O keia poe e lawaia ana lakou i ka wa a ka ino i pahola mai ai.

St. Louis, Iulai 2. He popo ahi uwila kai haule iho maluna o kekahi poe lawaia, he ekolu kanaka i make, hookahi i kukonukonu na palapu, he keiki a me kekahi kanaka kai pakele mahunehune mai me na waihi palapu uuku. E lawaia ana keia poe ma ke kapa o ke kaha wai Dead Creek, ma Cahokia, Ilinoi. I ka wa a ka ino i hoea mai ai ianei i keia auina la, ua holo aku la lakou malalo o kekahi kumulaau Sycamore e pee ai, a malaila i halawai ai keia ulia poino me lakou.

Kikako, Iulai 2. He elua mau make i ka la i hoike ia ae ma Kikako nei i keia la, a he elua mau kanaka i make i na popo ahi uwila. He 25 mau wahi like ole a ka uwila i haule iho ai ma na wahi like ole o keia kulanakauhale, A he 18 manawa a ka oihana kinaiahi i kahea ia mai ai no ka holo ana aku e hoopio i na ahi i hoea mai ma o ka haule ana mai a na alelo manamana o ka uwila maluna o lakou.

Nu Ioka, Iulai 3. Ua pau i ke ahi ma ka la inehinei ka luakini St. Agnes ma Burukelina, i hoea mai ma o ka haule ana o kekahi popo ahi uwila maluna ona. O na paia olohelohe wale no keia e ku mai nei. O ka nui o na poho ma kahi o ka $250,000.

Ua hoopoino pu ia e ka uwila he hale pohaku hou ma ke alanui 95, kokohe i West End Avenue. O kona poho ua hiki i ka $150,000. Ua lawe ia aku na huna ahi e na kikiao makani no na hale noho e pili ko koke ana, a ua pakui ia mai he mau tausani dala poho mai a lakou mai.

Buffalo, Nu Ioke, Iulai 5. Ua kipa mai he olapa uwila ikaika ana i Buffalo neia keia po. Ma kahi o umikumamalua mau wahi like ole a ka @wila i haule ai ma Buffalo nei i ukali ia mai e na leo nakolokolo o a hekili. Ua hoopouliia ke kulanakauhale e ma o ka hookui ana o ka uwila lani me na uwea uwila e lawe ana i ka malamalama no Buffalo wai ka wahele mai o Niagara. No hookahi hora a o ka noho pouli ana o ke kulanakauhale, a o na kaa uwila alanui ua hiki ole lako i ke hoonea ia aku. Aole nae he ola i poino.

 

KA HANA LOKOINO A HEKAHI KANE.

            He mau hoike kai loaa mai nei i keia kulanakauhale mai Hilo mai, aia ke paa la he pake maloko o ka hale paahao malaila, no ka hewa hoao e lawe i ke ola o kana wahine he wahine opio hapa Pukiki.

            Ua mare ia laua mamua koke aku nei i ka wa aole i oo na makahiki o keia wahine opio. Mahope iho o ke laua mare ana, ua huli hoi mai la i ke taona ka ipo a ua wahine la o kona mau la opio, a oiai, e maha nahana ana no ke aloha o ka wahine no kaua eha mua, ua hoi hou aku la kona aloha me ia. Ma keia wahi ua lawe ia mai la he hoopii e hoopau i keia mare ana, aka, i ka hoea ana nae imua o ka aha, ua lanakila ka aoao o ke kane. Ua kuka iho la ka wahine i kana hana pono e hooko hou aku ai a ma na a’o ana a na makua ua kaawale ae la ka noho pu ana o ka wahine a me ke kane. Ua noonoo iho la keia Pake i kana hana pono e lawelawe ai a hooholo iho la he oi loa aku ka pono e make pulaua i pau ai na manao ehaeha ana e ike nei no kana wahine.

            Ma keia wa ua kakau iho la oia he leta e hoike ana i ke kumu o kona hooko ana i keia hana weliweli, a i ka paa ana ua hookomo iho la oia i kana mau dala he $250 maloko o kekahi eke me ka lawe ana aku a kiola aku la iloko o ke kahawai o Wailuku.

            I kona hoi ana mai ike iho la oia ua pauhia kana wahine i ka hiamoe maluna o ka papahele o ko laua hale. Ia wa no me ka hoohakalia ole iho lalau aku la oia he hamare, a mahope o kona uhau ana no eha manawa me ka manao ua make loa kana wahine, @ hoao iho la oia e lawe i kona ola ma ka inu ana i ka opiuma, aka, mamuli nae o kona hopohopo o ike ole ia na me a pau e pili ana no keia hewa pepehi ka naka, ua hele aku la oia a haawipio maoli aku la iaia imua o ka oihana makai. O keia pake he kuke oia na Lunakawai Laimana no kekahi mau makahiki loihi, a ua hilinai nui ia e kona haku.

 

            Ua pepehi ia a make loa he Iapana nona ka inoa o Yoshita ma kahi kokeke i ka hale wiliko o Naalehu, Kau, ma ka po o Iulai 1 nei. He elua kane a me elua vahine Hawaii i hopu ia malalo o ka hoohuoi ia na kekahi o lakou keia hana pela ua hoike i loaa mai nei maluna o ka Mauna Loa.