Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 32, 10 August 1901 — Page 1

Page PDF (629.85 KB)

This text was transcribed by:  Mae Takeda
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA.

HILO BAY , HAWAII

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMIA I MEI 20, 1895

 

BUKE VII.     HONOLULU, POAONO, AUGATE 10, 1901.       HELU 32

 

MAI KA HOIKEIKE NUI MAI O BUFFALO

 

            Maluna o ka mokuahi Sierra o ka Poakolu nei, i huli hoi mai ai o Miss Rose Davison, ke Komiaina i hoouna ia aku no ka hoikeike nui o Buffalo no ka lawe ana aku i na mea hana lima a na keiki Hawaii i hana ai maloko o na kula ia hoikeike.  E hoike aku ana hoi aole keia he lahui naaupo e like me na olelo hoopunipuni i lawe ia aku i Amerika, aka, he lahui i hoonaauao kiekie ia.

            Ma ka ninau ia ana aku o Miss Davison no ke kulana o kana huakai i hele aku ai, ua hoike mai la oia he holopono na mea a pau, a he mau tausani o na poe makaikai i kipa mai e ike i na mea hana lima a na keiki Hawaii, a ua hookahaha ia lakou i ke akamai maoli o na keiki i hana ai i keia mau mea hoikeike.

            Ua hoouna mai na kulanakauhale nui a pau o Amerika Huipuia i na mea hoikeike o ko lakou mau kula ma Buffalo, aka, aole nae i helu ia ko lakou nani a me ka nui e na mea hoikeike like ole e like me ko Hawaii nei.  Nolaila, o ka haawina dala a ka Ahaolelo i haawi ai o $3,500 no na lilo o keia hoikeike aole i poho.

            O ka hana nui i lawelawe ia e a'u a me ko'u mau kokua, oia ka hoikeike ana aku i na tausani makaikai e hoopiha ana i na la a pau i ke ano o kela a me keia mea hana lima, na kula a me na mea e ae e pili ana no Hawaii nei.  He nui na kumukula o na wahi like ole i kipa mai, a ua hoopiha ia lakou me ka makahehi no na kii pena, na kii kaha, na mea ulana, a pela aku, a ua hoike ae kekahi kumukula he mea pono e hoounaia mai he mau kumukula e a'o i kekahi mau mea hoonaauao o Hawaii nei.  He nui na poe kakau nupepa o na wahi like ole i hoea mai imua o'u e ninau ai i na mea e pili ana no Hawaii, a ua hoike aku au ia lakou.

            A kahi i waiho ai na mea hoikeike o Hawaii nei maloko no ia o ka Hale Aupuni, a he hanohano hoi ia i loaa ia Hawaii.  Mai ka hoomaka ana o na mea Hawaii e hoikeike ia a hiki i ko'u haalele ana aku, he oia mau kona ohohia ia.  O Miss Phillips ka'u kakauolelo, a me Mapuena Smith ko'u mau kokua oia mau la, a ua hoike aku i na malihini e kipa mai ana i na mea a pau e pili ana no na mokupuni nei.  He hana nui maoli no keia, a akahi no a loaa ia'u ka maha me ko'u hoaloha Miss Mapuena Smith i ka wa i kaawale mai ai mai laila mai, aka, na hoomalamalama ia aku nae na kanaka Hikina i manao kuhihewa ai ua like o Hawaii me na paemoku pouli o ka Hema.

            No ka mea e pili aua i ka hoikeike o ke kauhale Hawaii aole o'u hoapono, a ma ke ano he komisina mai Hawaii aku nei he manaoio ko'u ua pololei no ka'u hoahewa ana.  Ua ninau ia mai au e kekahi mea kakau nupepa ina paha he hiki ia'u ke hula.  I ka la a'u i kipa aku ai ma ka Midway, ua loaa aku la ia'u o Kuelo ke alakai o na hana hula ma ke kahua hoikeike o na Hawaii, ke kanaka a'u i hoomaopopo ai ua hoao ae oia ma kekahi wa e hoopau i kekahi kumukula no ke a'o i na keiki i na mele hula, ua hoike aku au iaia ua hoouna ia mai au e ke aupuni Hawaii no ka hoike ana kau i na kanaka o Amerika Huipuia i ka holomau o ko kakou aupuni ma ka naauao, kalepa a me na hana pili aupuni.  O na hana nae a oukou e hoike nei eia no kakou i ke au pouli he kue loa au.

            He kue o Mr. Tobin ia'u, aka, o ko lakou Luna Nui he oluolu loa oia ia'u.  Ua kipa mau aku au e ike ia lakou, no ka mea, he poe lakau no ko'u lahui, a o kekahi m@ loaa mai aka' ua mau le@  Ua hoopaka ae kekahi nupepa o Kikako i kekahi mau hoi@ oiaio ole, oia hoi, he nui na @ opio waiwai o Hawaii ne @ @ i mau kane haole, a @ keia mau manao ua loaa mai @ @ mau leta ku i ka hoa@ aka i kakauia e kekahi mau haole i makemake e holo mai i Hawaii nei e mare wahine ai.

            O na mea hoikeike aia ia malalo o ka malama ana a Miss Murray, he lede opio naauao a'u i hilinai piha ai ua hiki iaia ke hoike aku i na mea a pau imua o ka malihini me ka pololei.  Ua hooholeia mahope o ka pau ana o keia hoikeike o Buffalo e hoouna ia aku keia mau waiwai Hawaii no ka hoikeike nui o Charleston.

 

UA HALA AKU LA.

 

            Maluna o ka mokuahi Kalau dina i hala aku la no na awa o Maui a me Hawaii i hiipei pu aku ai oia i ke kino wailua o Mrs. Hattie Panana Paka no kona home i ka uhiwai, o Mana, i ukali ia e kana kane aloha, kana mau keiki, a me ka ohana.  Mamua ae o ka hoea ana mai o ke kino puanuanu i kahi a ke Kalaudina e ku ana, ua hoopiha mua ia aku ka uwapo me na makamaka a me na hoaloha o ka mea make, a iloko o ka hamau lakou i kali ai no kona hoea mai.

            Ma ka hora 11:30 ponoi i hoea mai ai ka holowaa a ia makuahine Hawaii e moe lolii ana a hapai ia aku la no luna o ka moku.  Ua ike ia na waimaka e hiolo ana mai na lihilihi mai o na hoaloha o ka mea make i ka hoomanao ae, ke hoi kino wailua nei o Panana no kona home mauna i ka Ua Kipuupuu o Waimea, e kahiko pu ai ka uhane me Lilinoe ka wahine noho kuahiwi, i ke kapa hau o Maunakea e hoomaha hope aha i ka hiamoe kau moe hooilo, a ua pau hoi ke o hou ana o kona inoa iwaena o ka lahui Hawaii.  Aloha no.  Mawaho ae o ka ohana he nui na hoaloha i ukali pu aku la i kana huakai hope no ka hoomaha ana no ka wa mau loa me kona ohana i hala mua aku i ka make.

            O na lede i ukali aku la i ka huakai hope o Mrs. Panana Paka no ka ua kipuupuu o Waimea mawaho ae o kona ohana ponoi, oia o Mrs. Leihulu Keohokalole- Mrs. Rose Robikana, Mrs. Lilia Aholo, Mrs. Kini Kalaka, Mrs. Abbie Hapakini, Mrs. Lara Mahelona, Mrs. Keluia a me Miss Katy Visa.

 

KULANA KAUA MA AFEIKA HEMA.

 

            Pretoria, lulai 28.  Mai Iulai 1 a hiki i lulai 22 o ka nui o na Boa i hopu pio ia, hoeha ia, a i haawi pio mai he 1068.  O na ana a na Boa e hoolulu ana ma ka apana o Lyndenburg ua loaa aku ia i na Beritania.  A ua haalele koke io na Boa i na ana iloko o ka pupuahulu; oiai na Beritania a nee aku ana imua me ka puahi nui.  Ua hoolako pono ia na ana a pau me na mea ai.  Ua loaa pu aku he heluna o na apa lole silika a me satinia maloko o na ana, a ua manahia ua lawe ia mai keia mau waiwai mai loko mai o na halekuai a na Boa i pakaha ai.

            Ua hopu pio ia e Konela Garrett he 25 Boa ma kekahi hakaka ma kahi kokoke i Vereenging, me kekahi heluna bipi a me na kaa ukana.

 

HE PAANI KINIPOPO LOIHI.

 

            Kapalakiko, Iulai 26.  Ma ka la ineuinei na malama ia iho la he hookuku kinipopo mawaena o na hui kinipopo Sakeramento me Okalana.  O na poe makaikai i hoea aku ma keia hookuku kinipopo ua hoopiha ia lakou me ka makahehi no ka eleu a me ke akamai o na keiki paani popo o na aoao elua a no 13 komo ana a ua aoao elua na loaa aku la ka lanakila i ka hui kinipopo Sakarameto 2 puni kue ia Okalana 1 puni.

 

KAI MIMIKI MA KAILUA, KONA AKAU!

 

            Ma ka hora 8 o ka po Poalima nei, Augate 9 i loaa mai ai he hoike ma ke telegarapa uwea ole mai Mahukona mai e hai mai aua ua ike ia kekahi kai mimiki ma Kailua, Kona Akau, Hawaii, ina ka hora 11 o ke kakahiaka onehinei, Poalima.  Ua halana ia ka halekuai o Hakafila ma ia wahi, a ua hoea aku ke kiekie o ke kai i ka 4 kapuai.  Ma Keauhou ua lilo he hookahi hale i ke kai.  Aole i ike ia keia kai hoea ma Hilo.  Aole i maopopo na poino e ae i keia wa a makou e puka aku nei.  Aka, e loaa no na hoike piha ma keia pu le aku.  He kai a pele keia ma ke koho ana a kekahi poe.