Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 32, 10 August 1901 — Page 4

Page PDF (643.69 KB)

This text was transcribed by:  Kahikina De Silva
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

 

KE ALOHA AINA POAONO, AUGATE 10, 1901

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI.

Luna Hoohana

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

PUKA PULE.

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

 

No ka Makahiki ………………. $2.00

No ka Eono Mahina ……………… $1.00

No ke Kope Hookahi …………… .05

 

KEENA HANA.

Ma alanui Moi, Lelo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.

 

HONOLULU …………. AUG. 10, 1901

 

            UA HOIKEIKE hou ae nei ka Nupepa Kuokoa Home Rula i na Kahua hana a ka Aoao Kuokoa Home Rula i apono ia e ka Aha Elele nui i malama ia ma Honolulu Iune 7, 1900; a ke haawi aku nei makou i ka mahalo ma ko ka lahui aoao, ka poe no lakou ka pono a lakou i hooikaika (ole wale) iho la maloko o kia Kau Ahaolelo mua a ka Panalaau o Hawaii, a na kela a me keia no ia o kakou e kaana iho i na mea i hana ia a hana ole ia iho nei e ua poe nei a kakou i hilinai kuhihewa aku ai he pono.

 

            O KEIA na Kahua hana a lakou i kukulu iho ai i ka aoao kalaiaina Kuokoa Home Rula maluna o keia kahua (papa kahulihuli o Wailuku) a lakou i hooko ole ai i kekahi mau mea maikai maloko olaila; mawaho ae o keia Kahua hana he nui loa na mea maikai e ae a lakou no i hoike mai ai me na huaolelo moakaka mai ko lakou mau waha mai ma na haiolelo o ka wa holo balota; e hooikaika ana makou penei a penei. Ua hooko ia anei ia mau mea? Aole, ua hoohemahema wale ia no a hala ka wa kupono no kahi mau mea ano nui e hoohana ia ai, ua lilo wale ka manawa i ka hoopapau ano ole me na haiolelo hoakamai waiwai ole; aole i ko iki kekahi oia mau mea maikai apau nui wale aku la i ka hoi. E kamailio hou aku ana makou ma keia hope aku no kahi mau mea maloko o keia Kahua hana i kupono maoli e hooikaika ia a ko, a me kekahi mau mea kupono ole a lakou i hooikaika iho nei, he mau mea hoi i kue i keia "Kahua hana" a lakou.

 

            O ka moku lawekoa Kilpatrick ko keia la mai Kapalakiko mai me kekahi heluna kumukula hou no Pilipine.

 

MALAELAE KE ALAHELE NO KE KEIKI HAWAII.

 

            Ua loaa mai nei he mau hoike i ka Senatoa D. Kalauokalani e hai mai ana ua holopono o Clarence K. Laimana, ma na haawina naauao i niele ia aku iaia, a ua ae ia aku la e komo i ke kula a'o koa o West Point. Ma ka mahina ae nei o Sepatemaba e hoomaka ai oia e a'o i na haawina oia kula kaulana.

            O ke keiki Hawaii kela a ka Elele Wilikoki i hoouna aku la no ia kula mahope o kona wae akahele ana iho nei iwaena o na keiki Hawaii. Ke kula hoi a na keiki haole i makaleho nui ai. Ina he oiaio keia mau hoike aole o Clarence Laimana e hookomo mua ia aku ana ma kekahi kula hoomakaukau, aka, e komo ana no oia iloko o ke kula nui me ke keakea ole ia. Ola o Hawaii ia oe.

 

KU KE KOLOHE I KA POKA.

 

            O kekahi o na pake aihue moa makau ole o ke kulanakauhale nei eia oia ke waiho nei maloko o ka haukapila me kekahi mau palapu kukonukonu i loaa iaia. O ka inoa o keia pake o Chung Sing, ua loaa keia poino iaia i ka wa e hoao ana e aihue i na moa a kekahi haole Italia nona ka inoa o Verginio.

            Ma ka hoike a Virginio he mau po i hala ae nei ua aihue ia he mau moa mai kona home aku mauka o Kalihi. Na keia mea i kono mai iaia e hoomakakiu i ke kolohe, ma ka hora 2 o ka wanaao Poaha nei ua lohe aku la oia i ka nakeke o kona hale moa, nolaila, me kekahi pu ki manu e paa ana ma kona lima ua hele aku la oia e huli i ke kumu o keia nakeke. I ka ike ana o ke kolohe ua loaa pono oia i ka ona waiwai ua huli ae la oia a holo aku la me ka manao e pakele ana, aka, ia wa no nae i hapai ae ai o Virginio i kana pu a ki aku la. Aole oia i maopopo ua ku ka aihue i ka poka o kana pu ma o ka nalowale koke ana aku iloko ka ulunahele lanatana.

            Ua loaa aku ke kolohe i na makai e waiho ana iloko o keia kulana poino a lawe ia mai la no ka haukapila, ua hoike wahahee aku oia ua powa ia oia me ka lilo ana he $10 mai kona pakeke aku. Ua hilinai ia ka olelo a ka pake, nolaila, ua kauoha ia mai o David Kaapa e hele aku e hoolohe i ka moolelo o keia powa, aka, ua hoohikilele ia nae oia i ka ike ana o Chung Sing no keia ka pake nona ka hihia aihue moa e waiho nei ma ka Aha Kaapuni no ka aihue ana i ka moa a Keoki Luka.

            Ua hookolo aku o Kaapa i ke kumu i halawai ai o Chung Sing me keia ulia poino a hiki i ka loaa ana ae la o keia hoike maluna ae mai ia Virginio mai. Ua oli ia ka lima akau o ke kolohe i ku ai i ka poka, a ua manao ia aole oia e ola ana ma o ke kahe nui o ke koko. He nui a lehulehu wale na wahi a keia Chung Sing i komo aihue ai ma Kapalama a me Kalihi, akahi no nae oia a loaa pono.

 

HOEA O KENERALA BADEN-POWELL I ENELANI.

 

            Southampton, Iulai 26. Ua hoea mai la o Kenerala Baden-Powell ianei i keia la, a ua hookipa ia aku e ka Meia a me na Luna Aupuni. Ua kau aku la oia iluna o ke kaaahi no Ladana iwaena o na leo ohohia.

            Ladana, Iulai 26. Ma kahi o ka holo pololei ana mai i Ladana nei, ua lele iho la o Kenerala Baden-Powell ma Woking no ke kipa ana aku e ike ia Kapena McLaren, i noho hana pu me ia ma Inia a me Mafeking. Ua komo koke ae o Woking iloko o na hauoli ana me na bana, na puu ahi a me na hoohiwahiwa ana i ke kulanakauhale. O na lala o ka puali kinaiahi ua wehe ae lakou i na lio e huki ana i ke kaa o ke kenerala a huki lima aku la i ke koa wiwo ole no ka home o Ka-Kapena McLaren.

            O keia Kenerala Baden-Powell oia no ke alakai e hoomalu ana i ke taona o Mafeking me kona wahi pualikoa uuku i ka wa i poha ae ai ke kaua me na Boa a ma o ka wiwo ole i omau ia iloko o kona puuwai, ua ae ole aku oia e haawi pio malalo o ke koi ana o na poka pukuniahi a me na pu raifela a na Boa, aka, ua kue aku oia me kona mau kanaka a hiki i ka hoea ana aku o na kokua mai ka Haku Robata aku, he mau pule loihi mahope iho o ko Mafeking hoopuni kaua ia ana e na Boa.

 

EIA NA IAPANA KE HAALELE NEI.

 

            Iloko o keia mau la e nee nei eia ke hoomaopopo ia nei ka haalele nui ana mai o na Iapana i ke kulanakauhale nei no ka hoi hou ana aku e hana maloko o na mahiko. O ke kumu haalele o na Iapana i ke kulanakauhale nei aole he mea i hiki ke koho maopopo aku, aka, ua manao ia mamuli ia o ka loaa ana mai o na hoike e hoea mai ana he mau tausani limahana Iapana hou no ka hana ana malokoo na mahiko, a o ko lakou manao ana e hoi hou aku e hana mahope oia manawa ke hana paakiki loa, no ka mea, aole wahi no lakou e komo aku ai.

            Nolaila, iluna no ka ua wehe e iho la o uwahi i na Iapana a hoi awiwi aku la e hana maloko o na mahiko a lakou i haalele ai mahope o ka lilo ana o Hawaii i Teritori no Amerika.

            O keia hoi hou ana o na Iapana e noho aea wale nei ma keia kulanakauhale, he hoemi ana mai no ia i na hana haihai kanawai i ike nui iwaena o na Iapana, i na la i hala iho la e like me na hana piliwaiwai, ona, hakaka, a pela wale aku. Iwaena o keia poe e hoi nei no na mahiko, na wahine Iapana kekahi, i lawelawe iho nei i na hana pelapela ma Iwilei. O ko lakou hoi ana aku ma na mahiko, me he mea la, no ka waho ana no ia i ko lakou mau keena malaila, mahope o ka hoopau ia ana iho nei o ko lakou noho ana ma Iwilei.

 

KOIKOI KE KANAWAI A KA MOI TUBEKE.

 

            Nu Ioka, Iulai 27. He lono telegarapa kai loaa mai i ka nupepa La mai Ladana mai, e hoike ana: I ka wa i loaa mai ai o ka nuhou ma ka la inehinei no ka haawi ana aku o ke Kula Nui o Berlin i ke kulana Doctor of Oriental Learning maluna o kekahi wahine opio Tureke i hoonaauao kiekie ia, ua hoomaka koke na kanaka e noonoo, he alahele maikai loa keia a na wahine Tureke e lawelawe ai no ka pono o ko lakou lahui. O ka mea kakau o ka nupepa La ma Berlin ua telegarapa mai oia o ka wahine naauao i haawi ia aku i keia kulana kiekie oia o Mary Williams Montgomery nona na makahiki he 27, a i hanau ia ma Tureke na kekahi mau makua Amerika. O ka manaolana no ka nui o na wahine Tureke e hoonaauao kiekie ia ua haule pahu aku ia i ka wa a ka Moi o Tureke i hoopuka mai ai he kanawai ikaika.

            O ua kanawai la e papa ana i na Tureke a pau aole e hele i na kula haole, a aole e ae ia kekahi ohana Tureke e lawe i kumukula haole ma ko lakou home. Ua papa ia na wahine aole e hele me na hoaloha Karistiano maluna o na alanui me ka hookapu pu ia o na wahine Tureke aole e hoe i na waapa, a i ole e noho maluna o na waapa mahope o ka poeleele ana. Ua hookapu ia na kaikamahine aole e kau i na papale ooma hele la, aka, e kau no lakou i ko lakou mau papale kapu liilii o ke au kahiko.

            He nui na luna aupuni kiekie i kue aku i keia manao i ka wa a na makai i kauoha aku ai aole e lawelawe ia na hana i papa ia ae la. Ua hoouna pu ia na luna nana maloko o na hale no ka nana i na ohana e malama nei i na kumukula haole. O ka manao maoli o ka Moi Tureke e hoomau ae i ka noho ana o kona lahui ma ke au kahiko. Naaupo no.