Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 33, 17 August 1901 — Page 2

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 17, 1901

 

LIULIU KOKE NO NA REPUBALIKA

 

Maloko o ka nupepa Avalataisa o ka Poakolu nei i ike iho ai makou eia ke Komite Hooko o ka aoao Repubalika ke liuliu nei no ka hoala ana aku i halawai e noonoo ai i ka hana pono o ke kululu ana i mau ahahui Repubalika ma na wahi like ole o ke Teritor nei no ka hoomakaukau e ana no i ko lakou kahua paa no keia kau koho balota hou aku e nee mai ne o ka 1902.

O kekahi manao o keia hoala koke ana o na Repubalika i ko kakou kahua kalaiaina no ka manao no ia e ume aku i na Hawaii aloha aina iloko o ko lakou mana i wahi no lakou e oni hou ole aku ai ma keia mua aku. E hoomaka koke aku ana no na kakauinoa ana ma na apana koho like ole no ka hoolilo ana aku ia oukou e na Hawaii i mau lala no keia aoao kalaiaina.

No makou iho ma ke ano he wahaolelo no ka lahui ke kala@@@ e aku nei no makou ia oukou e akahele a mai puni koke aku i na hana a keia poai kalaiaina, aka, e ku mamao mai a e hoomamao iho he mau aoao kalaiaina @@ kou e ka lahui e ku nei. Ua ike ae nei no kakou ma keia kau Ahaolelo i noho iho nei i na hana hoopauha a ka aoao Repubalika i na makemake o ka lahui, nolaila, e haawi i na noonoo akahele mamua o ka ae ana aku.

 

ALOHA NO IA LEO.

 

Ua ike iho makou maloko o ka nupepa Kuokoa Home Rula i keia wahi hunahuna ku i ka wa i ka walohia na na limahana o ua nupepa la e uwalo mai ana i ko lakou Puuku W. H. Kailimai e nana aku i ko lakou pilikia, penei:

“Nui ka makaponiuniu o na limahana i ka hana a ko makou Puuku, he hoohoka maoli no na @ana. Aohe puuwai iloko ona, ke aloha ole.”

Nolaila, ke olelo nei makou, he mea pono i ka puuku o ua Kuokoa Home Rula la, e malama pono i ke kanaka, no ka mea, i hiki no ka hana a ka lahui e lawelawe ia la i ke kanaka a o kona hana pauaka ana aku i na limahana he mea no ia e pio ai ka a ana o ke kukui o ka lahui, ka nupepa Kuokoa Home Rula. A e hoomanao pu iho hoi o na poe ike hoomoho hua kepau he kakaikahi loa lakou i waena o na tausani kanaka e noho nei ma keia kulanakauhale, a he hana paakiki no hoi no na poe i pa mua ole na lima i keia hana ka hoao ana e lawelawe aku me ke a‘o mua ole. Nolaila, e ka puuku e aloha iho i na manao o kou mau limahana e uwe mai la i ka pololi.

 

LA KULAIA NUI O NA LIMAHANA.

 

O ka Poakahi mua o keia mahina ae e hoea mai ana Sepatemaba 2, e malama hou ia ai ka la kulaia o na limahana elike me ka makahiki i hala aku la. O na liuliu ana no ia la nui e nee mai nei, eia ia ke hoomakaukau ia nei e na hui mikanika like ole o ke kulanakauhale nei, a e hoao ana hoi na luna nui o keia la e @hooi loa ae i na hana hoohiwahiwa o keia makahiki i ko ka makahiki i aui aku la.

Ma na hora o ke kakahiaka e malamaia ana he kai huakai huakai o na kii hoomakeaka i ukali ia e ka bana a me na lala o kela a me keia hui mikaniki like ole elike me ka poe kamana, pena, hana paipu, hana hao, hana uwila, hoonoho hua kepau, a pela aku, ma na alanui o ke kulanakauhale nei.

Mahope o ke kai huakai e malama ia ana he mau haiolelo ma ke kahua o ke kapitala, a ma ka auina la e malama ia ai he mau lealea heihei a me kinipopo mawaho o Kapiolani Paka. A ma ia po iho e malama ia ana he aha hulahula maloko o ka hale paikau.

Ua malama ia he halawai e na luna nui o keia la kulaia ma kela Poaono aku nei a me ka La Pule mai, a ua ike ia ke ohohia o na poe i akoakoa aku ma ia halawai no ka hapai like ana i na hana e holomua ai ia la. O keia malalo iho nei na luna nui a me na komite like ole oia la.

Samuel Ramsay, Lunahoomalu; T. Irving, Hope-Lunahoomalu T. M. Roe Kakau olelo; R. Ramsay, Puuku.

Komite Waiwai. — Na kamana, John Dawsen; hoohee hao, P. Dillon; hana paipu, R. Ramsay; luina, E. V. A. Christianson; hana uila, A. Dinsbrew; uhau uinihapa, Mr. Henry, hana ipuhao a me kapili moku, M. Purcell; pena, S. P. Kind.

Komite Lealea.— Simeona Nawaa, Ed. Mahoney, T. Dixon, Ivo Pao, J. P. Nelson, Rich Harman, S P. Kind, J. T. Shaler.

Komite Mea Kani. — C. Martinson a me Berger.

Komite Hulahula. — G. Halliday, J.C. Brown, W. Montague, E.V.A. Christianson, F. Rumland, W. Kanailu.

Komite Pai. — W.B. Moss a me Thos. Coglan.

Komite Kai Huakai. — J.T. Shaler, W. Gett a me V. Irving.

Maluna aku o 500 kanaka i manaoia e komo ana iloko o ke kai huakai oia kakahiaka. O keia la kulaia e na limahana he la nui ia e malama ia ana ma na kulanakauhale a pau o America Huipuia, i waena o ka poai o na limahana, a o ka ekolu makahiki keia o kona ikeia ana ma Honolulu nei.

 

KUELO KE KAHUNA NUI O BUFALO.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

Wahi a Harry Juen ka mea nana ka hale rama e ku nei ma Leleo, kekahi o na Hawaii i hoea aku i ka hoikeike o Bufalo, ua halawai pu oia me Kuelo a me Johnny Wilson a ua ike he nui ka holopono a ka laua hana hoikeike e lawelawe ia. Ua hoike mai o Wilson i kona manao lawe i ka hoikeike i Europa. O kahi hoikeike o na Hawaii kahi piha mau i na makaikai, a ua ike ia ko lakou holomua. He eono wahine opio a me hokahi keikikane e hula ana i ka manawa hookahi i ka wa e malama ia ai o ka hoikeike hula, a na kekahi kanaka okoa e hookani ana i ka ipu hula, o ka wawae a keia poe hula e lewa ana oia no ka wawae hula ku‘i. He maluhia ka noho ana o na Hawaii a he nui ke dala e loaa ia ia lakou.

O ka wela ma ka hikina he oi loa aku kona hahana mamua o ka hiki i ke kanaka mai Hawaii aku nei hoomanawanui. Aole e hiki ia‘u ke noho loihi ma Nu Ioka no kekahi wa hou aku, a o ka‘u e pahaohao nei pehea la na kanaka o keia kulanakauhale i hiki ai ke noho mai kahi makahiki a kahi makahiki iloko o keia wela nui. O ko‘u manao ua hanau ia lakou a ua ulu mailoko mai o ka wela i hiki ai lakou ke hoomanawanui.

 

BANA NO KA PUALI PUKAA.

 

Ua waiho ia aku la o Mekia Edward o ka puali pukaa Amerika ma Honolulu nei he noi i ke keena poo ma Kapalakiko e hoouna mai i bana no na puali pukaa maanei, a ua manao ia e hooko ia mai ana ia noi. Aole i lawa ka heluna koa no ka loaa ana o ka bana i na puali pukaa maanei, aka nae, ma ke ano he kahua hoolulu paa keia no ka oihana koa Amerika ua hiki no ke loaa ona bana. O ka nui o na koa e noho nei mawaho o Waikiki he 232, a e hoea mai ana he mau koa hou no keia kahua hoolulu ma keia mua koke iho.

 

Ma ka Elele Hawaii i ike iho ai makou o ke kumu paio i malama ia Puueo ma ka po Poalua iho la oia no keia: O ka aoao Home Rula a me ka aoao Repubalika, owai la o laua ka mea i oi ae o ka hewa ma ka Ahaolelo o ke Teritori o Hawaii. Eleu no keia kumu paio. O ka pololei maoli ua like no ka hewa  keia mau aoao elua ma ka ike a ka luahine kilokilo Poinikia.

 

NA HOIKE HOPE NO KE KAI HOEE.

 

Ma ka huli hoi ana mai la a ka mokuahi Mauna Loa i loaa mai ai na hoike piha e pili ana no kela kai hoee i ike ia ma na Kona ma ka Poalima o kela pule aku nei. O ka mea kupaianaha i ike ia no na kai mimiki la ma na kapakai wale no ia o na Kona i ike ia ai a koe no na kahakai o Kau a me Kohala.

Ma Kailua i ike mua ia ai keia kai mimiki iloko o na minuke pokole wale no ua hoea aku la ia i Keauhou, mailaila aku no Napoopoo a hoea aku la i Hookena i loko o 15 minute mahope iho o ka ike ia ana ma Kailua. O ka mamao o Kailua mai Hookena aku he 10 mile, a ma keia e maopopo ai ka hikiwawe maoli o ka nee ana o kela kai.

Ua hoea mai kela kai hoee ma Kailua i ka wa kai hohonu piha, a ua ike ia aku kekahi nalu nona ke kiekie he eha kapuai maluna o na nalu maa mau i ke ala ana mai a popoi mai la me ka ikaika a uhi aku la hoi he 25 kapuai mauka o ka lihi kahakai. Ua halana ia kekahi mau hale pili o na kanaka e ku ana ma kahakai a he hookahi hale i lilo i ke kai a ua hoea aku ke kai i ka halekuai o ka hui o Hakafila ma. He 3 mau nalu kiekie i popoi i ka wa pokole mamua o ka hoomaka hou ana o ke kai e emi.

O na kohokoho ana no kahi o keia kai hoee i hele mai ai, ua olelo ae kekahi poe mai na kapakai o Asia oia i hele mai ai, aka, ma ke koho nae a kekahi poe, me he mea la, mai kekahi lua pele no ia malalo o ka papaku o ka moana e kokoke ana i na kapakai o Kona, nona hoi na pohaku pele kupaianaha i uhi iho i ke kaikuono o Kealakekua mamua aku nei. Aole he nui o na poino i hanaia a keia kai mimiki.

 

He nui na aihue e hana ia la e na limahana Porto Rico ma Hamakua i keia mau la, pela na lono i loaa mai ia mai laila mai.

Ua hoomaha ae na na aha hookolokolo i ka Poakahi nei, Augate 12, no ka hoomanao i ka piha elua makahiki o ke kau ana o ka hae Amerika maluna o keia mau paemoku, ka la hoi i lilo aku ai o Hawaii nei he Teritori no Amerika Huipuia.

Ua looa mai ia makou he mau hoike mai a Mrs. E. M. Kaimana mai, no ka haalele ana mai la o Rev. J. Kaimana, kona kokoolua i keia ola ana, ma ko laua home ma Honomakau, Kohala Akau, ma ka hora 3 o ka wanaao Poakahi, Augate 5. Aloha no ia makamaka.