Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 33, 17 August 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:KAKELA LANAFODA -:KA:Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

MQKUNA I. • OE *4 BTOTB I KA IKB A KA WAIA — Na HAWA HOOOLlTlfiBn! I?IE A KE aloha. Nol&ila, e kuu biute, a e kuu mea nani feoi, ftai hoowahawaha no ko'o kulana, no ka mea, aloha au la oe» aok ano Wale anei no, alta, mai kinohi mqa loa mai o ko'o ike ana ia o« he aaoiwahine tfD ka nani ma kela ia poina ole a'a e hoomaeao nei o ka hoohiwahiwa poa o Mei, a hooholo paa iho an 1 ka'a hoohik; o oe ka'a wahine iloko o ka berita hemolele loa o ka mare. Ano e lawe aku i ka'a oa*u olelo e ke Pna Lilia Ahiu o Sanadela, a e manaoio Iho hoi me ke kanalua ole a i hoike no ka oiaio o ka'u olelo eae mai ia'c> e sila akn % ka honi mua loa mawaena oj} a me a'a maluna o kou eaau lehelehe. He mao maka pihoihoi o ke ohilahila ka na Paa Lilia Ahiu nei i haawi maiai i kana nana ana malnna o ka Haku aka, i ka wa a i na iima o ua Haku Opio la i uhola ! «ku ai oae he upena la na ka lawa- ! ksa t aia Loi ua hei io mai la ua Lilia a ma a ae la kn laua mau l«jhelehe no ekolu a eha manawa iloko o ke kuwsliwili. Alaila, mai a« puili honi ana ae o ke knwiliwili ua hookomo aku la ka Haku Opio ma ka manamanalima o ka Pua Lilia o Sanadela i ka laua bfirita hoopaa he komo gula me na onōhi daimana e hulali ana, alaila, mai kela berita mai o ka hoopaa i hoea mai ai ka puana a ka moe pela iho la i sila ia ai ka hopena o ka Haku l£ia Opio Welemoneka o ke Kakela Lanafoda, a me ka ui Pua Lilia Ahiu o Banadela iloko o na haha hooulumahiehie o ke aloha, ka laan hooulu kaulana i ke kino, e loaa like ai īa laua pakahi he Kuleana kahi maluna o kekahi e hiki ole ai ke hoohal&hala, noka mea, ua liliha na puu mom ai a ke aloha. MOKUNA 11. KA HOOHOI MARE KE KŪLŪAŪMOE— IMUA O KA IKAIKA O KA HLAKŪ— WE KŪEWA HA LATfAFODA KAKELA. 0 ke sila paa ia ana o ke aloha mawaena o kā Haku Opio o Lanafoda Kakela a me ka~Pua Lilia Ahlu ō Sinadela, #ia o kela komo gula onohJ daimana o ka berita e kelki hoi i kVoiaio o ko lau»

o>Vkalra Oplo W«?«- ] *sonskā j l*we maf ii i v k»nt J bom»āk»nkan aha »!okd o kft 'mftla J Joa n uw k« Hwi-wi, a i k» ]» hope ; loa o k& »ih& «Mkakikn »fft na Haka O?io lana hoea »kn ndBansctelft; ft hui me kana wahiee hoopati*ri a' hoike ī keia m»u olelo me ba ha»heo ] nui. E ksu Pua Lilia Ahio, wahi a ua Hftku Oplo nej, o keia ka 1» hope e loaa ai ia'u ka lanakila no ka noho «nnba an» lloko o ke knokoa enau lda i ka la •'popo. Ano, olni ftu e hoomanao •« an» kei» ta e ae m»i i»'u e kutt aloha e olelo ae he la k#U( na'u I kali loihi ai me ka hopohopo nui, O keia ka la hope loa e piha ai ia'u ka iwakalua makahiki, a e pau ai hoi ko'u noho pio ana malalo o ka noaln a me ta mana o ka mekua, s e HIo fti ho! an he kanaka e hana ana i ko'a maa makemake ikor me ke keakea o!e ia mai* a kehala ae kefa la, alaila, i ka la apopo he oe, a he haku wahine oe no Lanafoda. Alailn, aol« anel e kue mai ana kon makua ia oe no ke?B mea? wahi a ka tii Pua Lilia. Aole lo« e kuu nloh»! Aole loa o 'lma ku'tana e kue mai »i J ko'U man ma&ao ma ka la apOpo. O keia wahi la w«le iho no k»'n i hopohope ai i na an e hana anft t hookahj wahi kukihewa nokn, a o !a wahi paēwa «uku a'u i hana a i hooko ai, • sai iho no ia 'elike me ka wai uh - uli o ka hapala afta maluna o ka pepa fttai a maemae loa e hoolilo ia ai kona nani ī mea inoino i ka nana ibo a ka maka, nolaila mm ka 1« apopō e hoea hou iuai ai au, a hoike i na īnea a pau e hooko ia ai ko ka»a maa imi ana, e Komo iMko o ka P»redaieo nani o ka maha a me ka haiaoii. Alaila, me aa olelo hoonaauao a ua Haku Opio ala, aa holi hoi aku īa oia a» ke kakela, a lawelawe i kana mau hana elike me ka mea ' maa mau, a ma kekahi la ae, ka la hoi a u A ft Haku Opio nei i hoike abu ai i kana aloha ma ia la e iawe ia 1 mai ai ka laua hoohiki i hoopaa ai no kona hooko ia. Ma ka hora elua 0 ka auina la o ua Ia nei s aia na Ha feu Opio nfti me kana kumu ua haalele iho la i ke Kakela La>Bfoda maluna o na lio, a holo aku la no kahi kauhale o Kenē e ku mamao tnai la he ifl«u mlle loilbi o umi ke kowa mai Lanafoda Kakela aku. 0 ka miaiona nui o keia huakai aole loa he mea i īke o ka Haku Opio Welemoneka wale no. Ia laua 1 hoea aku ai no Keue, ua kipa loa aku ia laua no kahi halepole, a ma ka hale o ke kahu a naakua uhane o u« wahi ala malaila i hookipa ia aku ai laua, a hoomaha i na opa o keia huakai hele. Ma keia wahi i'ala mai ai rfa hoohuoi an» iloko o Kalauda kl kum\t »*o kakftpahi a' ka Haku $pio, a* ninau ikia aae kt pahaofao J tio

na lruma nnf a Vana alff ftpm f Iripa ' »%a af Af'« āhAi hoohu! 1 r 4 mare « mST«mfi !* *na,' i ImooM Ta * ai k& Haku Opio o Lanfcf<jda e kipi i la nei?'*abi a «a kiuaka torani ala, afc«, naVa! e lioffe6 !a»a r taha!na o kela fjin«tu a!a i kona noonoo fce ole e oluoln fa e ka hanohano o tftn& altf opio ka hoike ftna ata. Inu* o kekaula hemole!© o t» manaoio ka makua uhane Bnha, ua hoike malu afeu ua Opio nel i ka manao nui htiafeai f hiki i ak« af, a o m ka tra kahanapole] opio nei ī h»fca pono mklafinalīaiiii o kana malihlni hanohanō, *-*r :■ , . "• ' • me ka leo kuoo, oane mal ja aa kahunapule nei: He mea maikai'?a njare no na oaea a pau ke malaoaa pono ia ka maemae a ue h laahia t o kona ihiihi, a oia', na waiho mal Ia oe ni'u e hooko i ka laahīa o ka j6ohnl ia ana o ke kane a me ka wahioe i hookahl, alaila, ke hoomanao e aku nei aa ia oe mamiia ! ka mea i palapala ia penei:—O ka mea a ke Akua ! hoohui a hooliio ai i mai hookaawale ae ke kanika. Nolaila, i ka manawa hea kt«j Haku i makemake ai e hooko ia ka hanohano a me ka laahia o ka o*.hana mara? X kekahi manawa o keia ahiahl a T u e hoea hou tnai ai me ka lede nona ka Hma akau e molia ia akti ana imua o kekuahu, a ehoomaiiao iho e ka noakua hemolele o ka m>naoio e hoako koke ia kela hana me ka hoohakalia oīe i ka minute mua lea a «a paa mare e hoea m'a! ai, wahi a ka Haku Opio. Alaila, pf 'pooo, a e makaukau -i ,f !?^-v V ama boi na a pau mamua o k% hoea atia o mea mare, i pane mai ai k« kakunapule me ka piha hoihoi, a iloko o na lulu lima aloha ana, ua fuli h"? mai la ka Haku! Opia me kana kumu, a ia laua ma ke alā, ma ninau okoa mai la o_Ka lauda no keia hāna nui a !aua i hele mai ai ī Kene, a ua hoike aku ka haku me ka huna ole, etike me kana olelo mua o ke ko c no e tilo ua kumuao kakapahi nei t hōike ooa kona aoao i ka wa e hana a e hoolohe ia ai o keia "hihia (mare) imua 0 ka lunakanawai (kahunapule) oia aha hanohano. 41|4i8f e maie ap| oe e kuu Haku 1 i keiapo? wahi a ua* kumu ala ī minau m a i ai, i Ae, e kua Kalauda maikai, a īwa- j aaa wale iho no nae hoi kela o kaua ! a ms ke kahunapule a me ka mea a j kuu puuwai i aloha ai, a ke hilinai nei au me ka paulele aole loa oe e kumakaia mai ana ia'u. Aiaila, e wetje mai ana oe i ka aioha ana o &e kumu a.me ka haumaua. 0! Kuu Akua!? Ua hilioai kuhihowa loa ia au noa o ke alii ala, ka ®la Welemoneka a Haku Opio hoi oXjanafoda e ola al Vuxi wahi !noā, āl:», eia au kelke' i'ei ua )iele alt h»ah®o ( i

|a»nWiil 6Bft fa » Vao!ift'o !feahtu o Bf?na Kcol:l a mfi f?ena Mi» '!raMa, ■wahi » īOilanila ī lionhaplh»' aft at jf.ia iho. ' 7 Kalauda kuu hoaloh», wahi a ka •_ , —* Hftku Opio me ka leo kuoo> meka ."'i ' . - «,*4 • **~ ■ *■.$ - hoomau ana aku no I ke kamaillo. Aole 109, au © haaleje ia* oe, a neiet 0 0 f ia ame koda mau rio o'' Welemoneaea ia*Hak?t3pio 0 Lav"' 1 4 '-" -* 'M ~ ui»foda ma ka aoao. oJkana Keimuao» a komo like, Hok'o 'oia māu* lealea ana» rtotaila, e paa kou wana 110 ko- , , 2 i/ , ī» uwn a u e hapa nei, a ke i?u Kaua t .i ka alaiia, e %oVnauao*fho eia «o wau o kou hoaloha oiaio. -■ : • • -st , , '. •- V , Ua haawi mai o Kalauda J na ' r iX 7 '•]■'. '} .' - ana maluaa 0 kona Haku Opio» a ia laoa i hoea aku āi no k» '• v ,' '' * ,fr." ■ tuana enoo aria 110 Sanadela ua huli hou mai la ka Haku Op ; o a, kamailio i kana kuiuu: sfa keia alanui, aku kaua 'a ke pau ka kaua haaa ma keia huakai, alaila, £ohōi loa aku fcau* no ke kakeīa a hoomakaukau do ka Kaun huakai h'ele 0 keia po. O keia mau olelo kono a ka Haka r -' " *V, ; K Opio» he ae waie 110 ka Kalau*3a, a 1 i iaua i hoea aku ai no 1 aia hoi, ua hoopuiwa nqi ia ua Kā- | lauda ala i ka. halawai ana mai a koūa lena ike rae na nknaina nan! o na pua like ole e popohe lumehu anajloko 0 ko !a>ou mau kahiko nani, a o ka heie a me ka 01 helu. na pua ana i ikē ai a hophihi kona naau i ka mahalo oia 110 ka ana<3ela, a oia ka ua wahi Farani nei i mahalo iho ai "* iloko ona me keia mau olelo: Kaapuni au a puni Parma, | Aohe lua like me oe, ; Iloko o fiadana kaulana a :ltō I maka, Sanadela ! na oawa ahia ka 01. Ma 03 oiwi 0 ua Pua Lilia Ahiu • * «' ' ala, aohe mea a ka maka 0 ua kumn ao kakapah? nei a ka Haku Opio ©* wae a e nema īho af,' hoo&ahi wale 1 no o ka akena a me ka mahalo aku j a pau ke aho, a oia lia ua Kalauda. nel i hoomaoe i'loua Haka Opio no ua ui alā, a i ka wa i loaa aku *i 0 ka haina., ua hoomaikai ae la °ia ljia laui a pane mai i keia mau ua kupono lo*a oia e !ilo i|&<>iwabine no kekahi anpun!/ no ka roea, he kona a me ka ni a kekahi lahui lranaka e haaheo ai me j ke kaena an», 'aka, na eo nae ia ia foe e kuu haku, a ke manaotanā f nei ! au, ao!e loa ka Hakn aoo e kne mai I at»n la oe !na oe e hoike aku «na t Jkeia rtwa imuā 0 kona alo. J6 hookani ia ana ka ogana o Sa«uoiJUlUi ma k|?ia La Pule iho a uia ia wa pu e malama ia ana hg he bapfctizo ana i kekahi mau opio waloko 0 ua Inakinl !a. O ka cg*na oaua keia o Kawaiahao i hooka&wa* le īa aku, mahope 0 ka !oaa hou ana mai nei oka ogaua hou luaVmi» Oa kuoo t-ke& ia ka leaulfhu e naue ay aia ka l'uakiui 0 m. - 1