Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 35, 31 August 1901 — Page 2

Page PDF (615.23 KB)

This text was transcribed by:  Uluwehi Sai
This work is dedicated to:  Ia Ho'oheno Doria, Ke keiki a Ha'aheo Sai a David Doria

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA POAONO, AUGATE 31, 1901.

HONOLULU AUG. 31, 1901

            IKE ALII NUI MA KA LA 2 O SEPATEMABA, POAKAHI, MAI KA HORA 12 AKU A HORA 1 P.M. HOOKAHI HORA KA WA IKE.

UA HOI MAI LA O DOLE.

            Maluna o ke Kinau o ka Poaono nei i huli hoi mai ai o Kiaaina Dole me kana wahine me na ola kino maikai, mahope o ko laua hoohala ana mai nei he mau la loihi ma na mauna o Hawaii.

            Ua olelo ae o Dole ua loaa ia ia  ke kulana ikaika i keia wa koe wale no he wahi anu nuku, aka, aole nae ia he mea e hoopilikia ia ai kona ola kino.

            Ma ka ninau ia ana aku ina paha he oiaio na lono e hauwawa ia nei e waiho aku ana oia i kona kulana kiaaina, ua akaaka pahenehene mai oia a pane mai la, aohe kahua oia mau olelo, aka, e paa aku ana no au i ko’u kulana kiaaina a hiki i ka pau ana o ko’u manawa he eha makahiki.

            O ka manawa o dole e hoi hou ae ai ma kona keena e lawelawe ai i kana mau hana pili aupuni ma keia mua koke iho no.

 

KE SENATOA BALAUNU O HILO MA KONA KULANA LOIO.

 

            Ma na lono i loaa mai ia makou aia ka mea hanohano Senatoa Balaunu o Kauakanilehua o Hilo ke hoomaka la e lawelawe ma ka oihana loio imua o na aha hookolokolo oia apana, malalo o kona laikini i loaa ma keia kau iho nei. Ma ko makou lohe he nui na hihia i lawelawe ia mai la e ia me ka holopono; elima hihia ana i ku pale ai imua o ka aha i kekahi la o ka pule i hala, a ua pau wale no lakou i ka hookuu ia. Pomaikai o Hilo i ka loaa ana aku la he loio Hawaii eleu, ka mea nana e lapaau i na poe Hawaii e loohia ana me na palapu a ke kanawai.

            Nolaila, aohe aku ke ola i kahi a eia iho no i ka poli o Hanakahi, a he mea pono no hoi i na Hawaii e kokua no ia Hawaii e like me ka rula a ka haole a me na lahui e ae; a e hoomanao hoi i kela wahi olelo kahiko. “E ike ia kakou hoakanaka o kipa hewa auanei ke aloha i ka ilio.” O ka makou e kalokalo ae nei, e uhai ia oe e ke kulia ma kau lawelawe ana i kau oihana hou e ka mea hanohano ka Loio senatoa Balaunu o Kauakanilihua o Hilo.

            “Ola aku la ko laila kini ke mai la ke ahi.”

 

            Maluna o ka mokuahi Ventura i hala aku ai e Mrs. Aberahama Fernandez me na kaikamahine no Loko Paakai.

           

KIPU MA KAHI HOIKEIKE O NA HAWAII

 

            Ma ka nupepa Buffalo Courier o ka la 9 o Augate i ike ia iho ai kekahi hoike kipa i lawelawe ia ma ke kahua hoikeike o na Hawaii ma Buffalo, a penei ka hoike a ua nupepa la.

            Ma ka hora 11 o ka po nei, oi ai, ke anaina makaikai e hoomaka ana e hoi no ko lakou mau home ma ka aoao akau aku o ka Midway, ua loha ia aku la he elua mau leo poha pu i ke kani ana mai mai kekahi ala ololi mai. Mawaena o ka “Hale oluna ilalo” a me kahi kauhale o na Hawaii, a me he mea la nae ua puka mai ia mai kahi hope mai. He nui ke pohihihi e pili ana no keia kipu, aka, ua olelo ae nae o Kapena Vallely, ke poo o ka oihana makai kiu ma ka Hoikeike Nui o Buffalo, ma ka hoomaopopo loa ia aku,he wahine Hawaii ka mea nana i lawelawe i keia hana no ka hoao ana e lawe i ke ola o tobin, ka luna nui oia keena hoikeike, a ua hooko ia keia hana i ka wa ana e iho mai ana ma ke anuu alapii mai ka hale mai oluna. Ua manaoio ia he nui na poe o kahi kauhale i komo ma keia hana, a ke hoao nei ko lakou luna hoohana e huna ia lakou.

            E malama ana na Hawaii he hoikeike maloko o ka halekeaka ma keia manawa, a i ko lakou lohe ana i keia mea i hoea mai, ua hoopouli koke ia kahi hoikeike e ka lunahoohana he kanaka Hawaii, me ka haalele ana iho o na mea a pau i ka halekeaka. A hiki i na hora koliuliu o ke kula aumoe he kakaikahi loa o lakou e huli hoi mai. Ua olelo ae na makai ua manao wale ia he elua a i ole maluna aku na poe e kokua hewa nei i keia wahine nona ka inoa o Aala Puamikinolio.

            Ua hoopihoihoi loa ia o Tobin a he uuku loa kana mea i kamailio ae e pili ana i kela hana kipu, Wahi ana, ua hele mai keia wahine mai Honolulu mai nona ponoi iho. He kaikamahine hula oia no Honolulu, a na lawelawe oia i na hana pili i ke dala a kekahi poe hula maanei. i ka wa i kukulu la ai keia hui ua lawe pu mai o Tobin iaia. He eono mahina mahope mai nei ua ike ia iho la kana mau hana kolohe, ua koi maila oi ia Tobin e hoihoiia aku na dala he $400 i hookomo ia iloko o ke Aupuni Teritori Hawaii ma ke ano ke hoopaa no ko lakou ,mau uku e hoihoi ia aku ai i ka home.

            Ua loaa aku keia mau dala iaia he elua mahina ae nei i hala. o kona wa i hoea mai ai i buffalo nei, aole i maopopo, aka, ina hiki mai nae oia i kauhale nei ma ka po Poalua nei. Ua olelo ae o Tobin na kipaku oia iaia mai ka hale aku, me ka hoole pu ia aku o kona komo hana ipu ana me na Hawaii.

            He elua ona mau hoahanau iloko o ka hoikeike he kane ame ka wahine, a ma kona manao na laua i hookomo malu mai iaia iloko ma kekahi puka pa uuku, no loko o ke ala ololi e poai ana i ka Midway.

            I ka pau ana o ka hoikeike hope ua pii aku o Tobin no kona rumi no ke kii ana i kekahi si@ puhi, a i kona wa e iho mai ana no lalo ma ke anuu mawaho o ka hale ua ike aku la ola he aka malalo o keia ala ololi. A ia wa koke no i lohe aku ai oia he koele ana a poha mai la ka leo pu no elua manawa, a kapoo aku la na poka i ka paia o ka hale ma kona aoao.

            Ma keia wahi i powehiwehi loa aku ai kona ike, aka, ua olelo ae nae oia ua ike aku la oia ia Puamikinolia i ka holo ana iho ma kona aoao. ua olelo ae oia e aahu ana ka wahine he palekoki eleele, he palule akala, a he papale sela. ua holo aku oia ma ke alahele o ka halekeaka.

            O na poe mawaho o ke alanui, maloko oia heluna he hapa kakini makai, ua komo mai la lakou iloko, a ua uluaoa koke ae la kahi kauhale, a ia wa i pio koke iho ai na kukui ma o ka hoopio ioa ana e ka lunahoohana Hawaii. A i ka a hou ana ae o na kukui ua ike ia aku la e hamama ana ka puka o hope o ka halekeaka, a ua hoike mai la ka mea malama puka ua hala aku ua wahine la malaila.

            He hookahi hora mahope iho, ua loaa aku la i na makai ka pu panapana ma ka poli o william Mason o kahi hoikeike “Ka Huakai i ka Mahina,” kahi i huna ia ai. He wahi pu kahiko o 38 caliber ka helu poka, ua hoopiha ia na keena a pau o ua pu la me na poka a he elua nae poka i ki ia. Ua olelo ae o Kapena Vallely ua hoao ia no e ki ka ekolu o na poka, aka, ua p@@ nae kahi o ke kiko.

            O na limahana o kahi hoikeike “Hale-oluna-ilalo” i ko lakou lohe ana i ka leo pu ua holo mai lakou no na puka aniani a ike mai la he wahine i ke komo ana aku iloko o ka halekeaka ma ka puka mahope o ka halekeaka.

            Eia o Kapena Vallely a me Makaikiu M. J. Merrisey ke la welawe nei i keia hihia, a ke noii pono nei i ke kahua. ua kauliilii aku na Hawaii ma na wahi a pau o ke kahua hoikeike, a o ka mea hou aku maloko o keia moolelo ua hiki ole ia ke hoopuka ia ae i ke akea a l@ki i ka wa o na makaikiu e maopopo pono ai i na mea a pau. Ua olelo ae o Kapena Vallely ma ka ponei.

            Aia he mau mea hou aku maloko o keia hihia mamua o keia mau mea i hoea ae la i ke akea, He elima mau pule i hala ae nei ua hoike mai o Tobin ia’u ua loaa mai iaia he leta nana i hoohaalulu ae iaia no kekahi mau pilikia e hoea mai ana iaia mai kona mau kanaka mai. ua olelo aku oia ia Tobin e noho me ka wiwo ole a me ka makaala. Malia paha ua noho no keia wahine ma Buffalo ma ka po i hala aku ia, a me he mea la, eia no oia i Buffalo i keia po. Ina ua maopopo i kona mau hoaloha maloko o ke kahua hoikeike kona wahi i keia @ a e loaa a@u no oia ia makou. A e huai pu ia ae ana hoi e mkou kekahi moolelo ano nui.

IKE IA KA ULA WENA O KE AHI MAI LAHAINA MAI.

 

            Ma ka huli hoi ana mai nei a na mokuahi holo pili aina mai Maui mai ua lawe mai la lakou i no hoike no ka ike ia ana o ka ula wena o ke ahi o ka pau ana iho nei o ka halekaa Honolulu Stockyard ma Lahaina.

            He nui na poe o Lahaina i ike i ka ula malamalama o ke aouli a ua manao kuhihewa lakou he moku pauahi ma ka moana, aka, ua hoopau ia nae ko lakou mau pahaohao no keia malamalama i ka wa i loaa aku ai na hoike ilaila no ka pau ana o ka Honolulu Sotckyards i ke ahi ma na hora wanaao no a lakou i ike ai i ka ula o ke ahi maluna ae o ka ili kai.

 

UA HALA AKU LA NO KA MARE WAHINE.

 

            Maluna o ka mokuahi Kin i hala aku la no Kapalakiko i kau aku ai o Loio Kuhina E. P. Dole, mahope koke iho o kona hoea ana aku ia kulanakauhale e hoohni ia ana oia ma ka berita laahia o ka mare me Miss Galleghar. E hoohala ia ana na la mua o ka laua noho mare ana ma ka Hotele Del Monte, a malaila aku no kekahi mau wahi nani e ae e Amerika Huipuia, a e hoi pu mai ana oia me kana wahine no Honolulu nei ma ka mahina o Okatoba ae nei, O ka Dole huakai mua loa keia no Amerika Huipuia mahope o kona hiki ana mai i Hawaii nei, he eono makahiki i kaahope ae nei.

 

HUAKAI A KA PAPA OLA NO MOLOKAI.

 

                        Ua hoololi hou ae nei ka Papa Ola i ka manawa holo makaikai o o na lala o ia Papa no ke kahua ma’i lepera ma Molokai mai ka pule ekolu e Sepatemba ae nei a keia pule ae no ka pule mua o ia mahina. O na ohana e holo pu aku ana me ka Papa Ola e kaupalena ia ana no ko lakou heluna e like no me ua wa i uala ae nei.