Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 36, 7 September 1901 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kelly Murray |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, SEPATEMABA 7, 1901.
Ke Aloha Aina
Hookumuia o ka Pomaikai o ka Lehulehu, a ke Nupepa na ka Lahui Hawaii.
_____
EDWARD L. LIKE. Lunahooponopono.
HOGAN E. KALUNA Luna Hoopuka
ALEX NAWAHI Luna Hoohana
EMMA A. NAWAHI Puuku o KE ALOHA AINA.
_____
PUKA PULE.
E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.
_____
No ka Makahiki $2.00
No ka Eono Mahina $1.00
No ke Kope Hookahi .05
_____
KEENA HANA.
Ma alanui Moi, Leleo, Helu 870, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.
_____
HONOLULU SEPT. 7, 1901.
_____
HUAKAI A KA PAPA OLA.
Ma ka po nei i haalele iho ai na lala o ka Papa Ola no Molokai me kekahi poe kakau nupepa o ke kapitala nei a me na ohana kakai kahi i ae ia e ukali aku i ka Papa Ola. Ma keia huakai e hookaawale ia ai na poe malihini mai na poe ma'i ma kekahi pa i paku ia, a ua hala hoi na la o ka noho huikau ana e like me na makahiki i aui aku la. Mawaena o na poe kakau nupepa ko makou Lunahooponoopno kekahi i kau pu aku la ma ka mokuahi Maki.
_____
NA HOIKE HOPE NO HUMEPERA.
Kikako, Aug. 25. Eia o Lunakanawai A.S. Humepera ke waiho nei ma ka haukipila no ka hoomakaukau ia ana aku e kaha, ua olelo ae nae na kauka, me he mea la, he hopena poino ke hoea mai ana.
Wasinetona, Aug. 27. Ua hoi mai la o Loio Kuhina Knox no ke kulanakauhale nei, no ka lawelawe ana i kana mau hana mawaena o lakou, ka hoopii kue i hana ia no Lunakanawai Humepera o Honolulu.
Wasinetona, Aug. 26. O na kumu kue hope i hana la e na lala o ka papa loio o Honolulu no Lunakanawai Humpera, e noho nei i keia wa ma keia aina, ua loaa aku la i ke Keena Lunakanawai i keia la, a ua hoouna koke ia aku ia Loio Kuhina Knox ma Pittsburgh.
_____
LA HEIHEI WAAPA NUI.
O ka Poaono, Sepatemaba 21, e hoea mai ana, e malama ia ai na lealea heihei waapa maloko o ke awa lai o Kou. Eia na keiki o na hui heihei waapa Healani a me Matala ke kakelekele mai nei i keia mau ahiahi no ke komo pu ana aku ma na lealea heihei oia la. Ua manao ia e like ana no ka nui o na heihei e malama ia ana ma ia la me ko na makahiki i hala aku la.
_____
KAUA MA PILIPINE.
Manila, Aug. 28. Mamuli o ke koikoi o ka haule ana a ka ua, o ke kaua ana aku i na Pilipine o ka mokupuni Samar ua hoomaha iki ia. O Kapena Harry C. Male, me kekahi puali o ka Regimana Iwa kalua, ua halawai aku lakou me Gonzales ma ka apana o Batang @. Ua auhee aku na Pilipine. He poe kakaikahi kai hopu pio ia a he elua koa Amerika i hoeha ia.
_____
KA LA HANAU O KA MOIWAHINE (Mai ka aoao @ mau)
______
rumi ike alii, i kokua pu ia e ka makuahine o ka lahui, Mrs. Nawahi.
I ka hiki pono ana ae i ka hora 12 m. o ke awakea, aia hoi, ka lehulehu e holomoku mai ana me he kahe ana la a ka wai me ke ake nui e ike koke mai i na maka aloha o ko lakou Makuahine Alii, ua hele mai la o loko o ka pa holookoa ia wa a piha-u i na makaainana ponoi o ke 'Lii, na kane, na wahine, mai ka poe ui a na hapanea, mai na opio a na keiki liilii ai walu. I ka wa i oili mai ai ke alii mailoko mai o kona rumi moe, ua puka mai la mamua ona na mea e lawe ana i na kuku a me na puloulou a ku iho la mamua pono o ke alo. Ma ke kahua malalo loa e ku ana na mea ia laua na kuikui me na Ahuuula, maluna mai o laua i ka hoomaka ana aku o ke alanui pii e iho, malaila i ku ai na mea e paa ana i na puloulou me ko laua mau Ahuula no. A loaa mai la kela mau kahili nui ulauia e ku ana ma ka lanai ma na aoao o ka puka komo o waenakonu.
I ke Alii i hele ae ai no kona wahi i hoomakaukau ia, i ukali ia mai e na lede a me na keonimana opio o ke alo alii. Ua ku hoohanohano mai la mahope o ke kua o ke Alii ma kahi o na kahili hulu Oo i kukuluia ai o Miss Myra Kekaakaualani Heleluhe a me Miss Lilian Kalahiki Kamohailani me ko laua mau Ahuula a me na lei hulu i ke poo. Ma ko laua mau aoao e ku ana na keonimana opio Joseph Kaiponohea Aea a me John Lamaki Aimoku me ko laua mau Ahuula Silika loihi i hana maiau la me ka pahoehoe melemele i okomo ia me ka silika eleele a me ka ulaula, me na hoailona mahina hoaka eleele e kau ana mahope o ke kua, a ma ke alo hoi he mahina hoaka i hana ia me ka silika ulaula. Auwe! He ku maoli no i ka nani a me ke eehia na hiona i ike maka ia aku mai la.
I ke kupono ana mai o ke 'lii mamua pono o kona wahi i hoomakaukau ia ua lohe ia aku la ka poha ana mai o ka leo o Mr. Edward Lilikalani me keia mau huaolelo: E na makaainana aloha o ke Alii, ano, ua wehe ia ka ike alii i keia wa no ka lehulehu e komo mai ai.
Iloko o ka manawa pokole ua piha pu a hookeke ka rumi ike alii, ua hele a pili ke ku ana a na kanaka o kekahi mahope aku o kekahi, ua like ka nee ana o ke anaina ia wa ma ka makou hoomaopopo aku me he poe i'a ala e hookui ana i ka maka ha ka ua mea he piha maoli no, "he ike alii nui hiwahiwa i ohohia nui ia e ka lahui i ike mua ole ia maloko o aneane umi makahiki mai ke kahuli ana o ke aupuni."
Aole makou e akena wale aku ana elike paha hoi me ke ano mau o neia mea he nupepa e olelo ia ai, he mea haano'u hoonuinui wale iho no ka nupepa. Aole pela, o ka lehulehu no i hiki kino ae a ikemaka i keia mau mea a makou e kamailio nei ka hoike no ka makou haanui, aka, he mea oiaio maoli no.
Ua hiki ae ma ia wa ka pualikoa Hawaii no ka hoohanohano ana i ka la hanau o Kalani Aimoku e alakai ia ana e ko lakou Kapena Mr. Nahora Hipa, (kekahi o na koa kahiko o ke au Moi) ua maki pololei mai la lakou mai ka puka pa mai, a ku laina iho la mamua o ka Home Alii o Kalani me ka haawi ana mai i ko lakou aloha no ke 'lii a huli hoi aku la.
O ka poe mua ka hoi i komo i ka wa i wehe ia ai o ka ike alii nui, oia no ka huakai a ka Ahahui Kokua Manawalea a na Wahine o ka hoomana o na La Hope, ua kahiko ia lakou me na aahu keokeo wale no, a mamua pono o keia huakai nui a neia mau makuahine Hawaii, e alakai ia ana ia e ko lakou Peresidena Mrs. Anna Kaulukou, kekahi o na makuahine o ka lahui, e hii ana ma kona lima ka lakou makana lei no Kalani.
Ua hiki pu ae ma keia wa ike alii na poe keiki Hawaii ponoi o ka Hui Pena i komo iloko o na hana o ka la nui o na poe "Limahana" he hookahi haneri me kanalima ko lakou nui e alakai ia ana e ko lakou Poo Komite Mr. William Kamali kekahi o Keiki Hawaii aloha aina oiaio e paa ana me kekahi mau Hae Hawaii me Amerika mamua pono o keia huakai. Ua komo pu mai maloko o keia aluka o ka wa ike alii na hui e ae he nui, a me kekahi poe keiki o ka "Hui Pooia" a me ka lehulehu nona ka heluna aole paha e emi iho malalo o ka eha a elima tausani. Hewa i ka wai ua mea he kanaka ma keia la.
Ma ka hora 2:30 p.m. o ka auina la ua malama hou ia ka ike alii no na haole wale no a me kekahi poe Hawaii kakaikahi i hiki ae, oia anaina piha no ia, malaila ae kekahi mau luna aupuni kiekie, ka Lunakanawai Estee o ka Aha Hookolokolo Amerika a me na Lunakanawai o na Aha Kaapuni a me na poe maka hanohano e ae he nui wale i hiki ae i kono ia no ka paina awakea, Mahope oia wa ike, i hele ai na mea a pau no ka lanai ahaaina.
He nui na mea nani i ikeia ma keia la me ka mahalo ma ka waha o na mea a pau. Ua hoomau ia ka hea inoa a me ke oli, mai ke kakahiaka nui mai oia la a po. Ua nui no hoi ka hoomanawanui o ke'lii i keia la hoolokoa; hoihoi mau kona mau helehelena alii me na minoaka waipahe, aole i hoike mai kona mau nanaina i ka maluhiluhi, aka, he ulumahiehie mau.
Nolaila, o ka KE ALOHA AINA pule mau, e hooloihi ia kona mau la o ke ola ana a kolopupu, a haumakaiole, a ka i ke ko ko a kau i ka pua aneane, o ke ola ia a ke Akua. Ma ka aoao hoi o ka wahaolelo a ka lahui, ke haawi aku nei makou i kona aloha pumehana a me na hoomaikai palena ole i kona mau hoa makaainana i maliu mai i kana uwalo leo, a i huipu ae ma ka hoike ana i ka lakou aloha a makee alii oiaio.
Ua hi-ki aole aku no na na hai ke Alii, aka, na kakou ponoi no elike me na hoakaka ana a ka kakou moolelo kahiko. He aina Alii o Hawaii a me kona lahui mai ka po mai, mai ka hookuma mua loa ia ana o ko kaou mau Paemoku. Hanau ia ka aina, hanau na Alii, hanau na kanaka mai ka po mai.
______
HE HOALA NO KALANI AIMOKU LILIUOKALANI
O Maui o Papa o Papaikaniau,
O Hano o kalulu kau pakapaka,
Nona ia wahi o Iao,
O na kaeaea ia olaila,
O Liliuokalani ehu a Kama,
No ka pela alii o Kakae,
No loko o Haunaka ke'lii,
O kaualua, o Loe,
O ke Kumakaalaneo,
O Laielohelohe a Kalamakua,
O naha kapu a Piilani wahine,
Puka mai ka maka o Kahaipiilani,
O Olepau o Kaulahea,
O Kama o Kamalalawalu,
No laila mai o Keohokalole,
Nana i hanau o Liliuokalani,
He 'lii nana i kahiko o Maui la,
Kahiko i Kekaa ka ua Nahua,
Ka ua Nahua, ua Lililehua,
Ua Makaupili, ua Kanaula,
Ua noho iuka o auwai a Wao, e-ha,
He ao ole ia nei he naaupo,
He kii i ka hai mea i waiho a-i,
E ! e !! e ala e !!!
Kiina e ke kuko alakai'na e ka manao.
Kuhikuhi a waenakonu o ke kanaka,
Molale ia wahi akaka ke nana i-a ha,
I nana ia e Lihau iluna,
Waiho wale no hono i ka mali-e,
E ! e !! e ala e !!!
O Kauai o Kamakanalau,
O Oahu o Kuhihewa,
O Maui o Kama,
O Hawaii moku o Keawe,
O Keaweikekahialiiokamoku,
No laila mai o Kaikilani,
O ka wahine kea,
O ka wahine eleele,
I eleele mai la ka lani o Umi,
Na laua ia pua e mohaha nei,
Mohala mai kapakaulu,
Ulu mai ka lau alii ka pua a Piilani,
O Kalanai o ka Uila e a i ke kue maka o ka malama,
I huila, i anapu maka pea kua e na lani nui
O ka lani o Kepookalani,
O ka manawa i ka houpo o ka lani nui,
No laila mai o Kapaakea,
Nana i hanau mai o Liliuokalani,
Ke alii nana i kahiko ka manaolana,
Kahiko ka makemake i ke kanaka
Koi no, koi no me he koi kukini ala,
Ke koi ana a ka moe ia'u e noho nei,
O ka moe no ka mua,
O ka pahu hopu no ke aloha,
A aloha ia la ka nana ana,
Aiwaiwa nui hoi ia la ke noho malama i a ha,
Noho no i Puna ka hala me ka lehua,
Hai ka ouli hiehie ka pua,
I ke onaona ka hala me ka lehua,
Hala ka na hehi i ka limu o Limunui,
Minamina au i kuu ike ole ia Hoolu-la,
E ! e !! e ala e !!!