Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 38, 21 September 1901 — Page 3

Page PDF (706.73 KB)

This text was transcribed by:  Kihei Seto
This work is dedicated to:  me ke aloha pau ole i ko'u mau makua, 'o George a me Aloha Bezilla

KE ALOHA AINA

POAONO, SEPATEMABA 21, 1901.

 

UA HOI HOU MAI O KAUKA ATCHERLEY,

 

Ua wehe ae la ma Kipikona Hale, ma Ewa iho o ka Hale Mele Hou o Kauka Atcherley i kona keena lapaau, He kanaka oia i kamaaina ia oe e Hawaii.  Ua hiki mua mai oia i keia kulanakauhale i ka 1892 mai Peletane mai, a ua noho ia maanei a hiki i ka 1894.  Mahope iho ua hoohui ia oia ma ka berita laahia o ka mare me kekahi lede alii ou e Hawaii, a haalele iho la laua ia Honolulu nei no Honokaa, Hamakua.  Mai laila aku no Kailua, Kona Akau, Hawaii.

 

Ma keia mau wahi ana i noho ai ua nui na ma’i ana i lapaau ai, a ua loaa hoi iaia na hilinai piha ia ana.  Aka, ua haalele aku nae oia ia mau wahi a hoi hou mai la a noho paa i ke kaona nei, a wehe hou ae la i kona keena ma kahi i hoike ia ae la maluna.  E na Hawaii mai kanalua I @ kipa ana ae i ona la, he oluolu oia i na mea a pau e hoea aku ana imua ona, a ua makaukau hoi i ka haawi ana i na kokua i na poe i loohia i na haawina kaumaha a ka ma’i.

 

He emi kana kaki ana, a he makaukau nui hoi ma ka oihana lapaau.  He lala oia no ka hui kauka kiekie o Pelekane.  E hoomanao iho oe e Hawaii, o ka lahui Pelekane he puuwai aloha mau kona, he hoahanau oiaio ia nou, nolaila, e kipa ae i ona la mai hopohopo i kou wa e loohia ai i na haawina luuluu o ka ma’i.

 

LUNA NUI O NA HANA HOU NO HAWAII.

 

Maluna o ka mokuahi Kinau o ka Poalua nei i haalele iho ai o Kimo Boe, ka Luna Nui o na Hana Hou i ke kulanakauhale nei a me kona Hope Marston Campbell ma kekahi huakai no ka nana pono ana i na pilikia a me na hemahema o na alanui, na uwapo, a me na hana aupuni e ae e pili ana i kona keena i ike ia ma ka Mokupuni o Hawaii.

 

E haalele ana laua i ke Kinau ma ke awa o Mahukona, a mahope o ko kaua noii pono ana i na pilikia o ka apana o Kohala, e hele aku ai laua no Hamakua, a malaila aku no Hilo, Puna, Kau a me Kona, a e hoea hou mai ana ianei i ka mahina o Okatoba ae nei mahope o ko laua maopopo pono ana i ka hemahema o kela a me keia apana.

 

O kekahi o na hana nui a laua e lawelawe aku ana oia no ka nana pono ana i ke kulana o kea hi e ulupa la i na ululaau o Hamakua, a he mana hoi kona e haawi ai i na kokua ana no ke kinai ana aku i ke ahi e hoopoino la i na mahiko a me na ululaau oia apana @ lele ana iho o Kimo Boe @ ma helehele aku oia i na kulana like ana e paa ana o kona keena, na lawelawe @ a pau maloko o kona keena aupuni aia ia malalo o B.H. Wright, kana kakauolelo kiekie, no na hana o ka oihana wai malalo o @ na alanui ia @ N. Boe.

 

Mahope o ka ike ia ana o na hemahema o ka mokupuni o Hawaii, e kipa ae ai o Marston Campbell, ka Hope Luna Nui o na Hana Hou ma Maui, no ka nana i ko laila mau pilikia, a oia hana like ke lawelawe ia aku ana e laua ma keia mokupuni a me ka mokupuni o Kauai, mahope o ko laua huli hoi ana mai keia huakai no Hawaii a me Maui.

 

KA IKE HOU ANA I KA AINA HANAU.

Ma ke Kinau o ka la 10 o Sept, 1901, a ma ka hora 12 oia la i haalele iho ai kana oiwi kino i ka uwapo o Honolulu, e hii pu ana hoi i kou mea kakau no Kauakanilehua.  Kuu aina hanau e; Nou wau e mele nei.  Hora 1:30 kaalo ana ma ka aoao o kekahi mokuahi Kaleponi i loaa ole ia’u ka inoa, he mile a oi paha ke kaawale mai a makou aku.

 

He malie maikai ka moana ma keia huakai au moana, a ke mahalo ae nei no i ko luna mau hoopomaikai ana mai i keia huakai kamahao a kau mea kakau e hoonuu nei i na mea i hoomakaukau ia maluna o ka papaaina i @luu i na kohi ono a ka puu monimoni.  Mamuli o ka malie o ka moana, ua hoahu wale ia o Molokai me Lanai me ke kuahiwi o Maui no e ka oi.

 

Hora 3:30 p.m., kaalo ana ke Kinau mawaho pono ae o Ka Lae o ka Laau, kahi a kela wahine hoomakeaka nui wale: “A Ka Lae o ka Laau, pau ka pono a Kakina,” hora 4:30 p.m., kaalo ke Kinau mawaho pono ae o na hale lulu i hoomakaukau ia no ka mahiko o Kaunakakai.

 

Hora 5 p.m., kuu iho la ka heleuma o ke Kinau mawaho pono ae o ka uwapo o Kaunakakai, aia hoi, na kauhale o Maea e ku kilakila mai ana iluna o Kalae, a ka piipii iluna a ilalo, Kaalo mawaho o Kamalo, 20 minute i koe kani ae ka hora 6 p.m., aia hoi, ka puoa o ka luakini o Kaluaaha e hoike mai ana i kona nani, hoomanao ae la i kuu makua uhane Rev. Manase e noho mai la i Honolulu, a ia’u e ike aku nei i ka huini o kona Betela i noho ai a kupa a kamaaina, pela no hoi oia e ike ae la i ka huini oia luakini o maua, Kealaulaokamalamalama.

 

(E nana ma ka Aoao 5.)

 

He nui ke kuee e ike ia nei mawaena o na poe hale inu rama a me na halekuai bia, a ke lohelohe wale ia mai nei o ka hopena o keia mau kuee ana, e hoemi ia aku ana na kiaha bia a hiki i ka 5 keneta o ke kiaha.  He ola ia no ua poe inu rama.   

 

HOEMI IA KA UKU O NA KEIKI KULA.

 

Ua hoemi ia ka uku o na keiki e hele ana i ke kula maluna o na kaa uwila, a o keia hoemi no ka Manawa wale no e hele ana i ke kula, aole hoi ma na Manawa e ae.  O na hora i ae ia no ka hoemi ana i ka @ hele ana i ke kula mawaena o ka hora 7:30 a ka 9:30 o ke kakahiaka, a ma ka hora 12 a ka hora 4 o ka auina la.  O ka uku no na keiki no ka hele a me ka hoi ana mai maluna o ke kaa uwila he 5 keneta.  He alahele maalahi loa keia no na keiki e noho nei ma waho o Makiki a me ke alanui Loloa e hele i na kula mamao mai ko lakou home mai, a me na keiki hoi e hele nei i ke kula i waho o Kapunahou.

 

E alawa ae e na makamaka heluhelu i ka makou mau hoolaha e puka aku nei i keia mau la.

 

KAUKA J. ATCHERLEY MRCG LRCP

 

Keena 343 Alanui Moi, Ma Ewa Iho O Ka Hale Mele Hou.

 

NA HORA HANA

10 kakahiaka a ka hora 4 auina la.

NA HORA HANA LA PULE

10 kakahiaka a ka hora 12 awakea.

Telepona Keena, White 1371.

Telepona Kahi Noho, Bule 1261.

 

E A’O I KE OKI ANA

 

O keia ka wa kupono nou e A’o ai i kea no o ke oki ana i na lole aahu nu paikini ma kea no Oki Lole Hou a McDowell.  No na mea i koe e ninauia

 

Mrs. A. M. Mellis,

Agena no ke Teritori Hawaii.

Helu 1051 Alanui Papu, ma ka hale maluna.  Telepona Blue 3061.

Honolulu, Sept. 18, 1901.

 

HOOLAHA KUAI A ME HOOPAA A KA MEA MORAKI.

 

Ke hoolahaia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka mana o ka hoolilo ana i kekahi moraki i hana ia ma ka la 1 o Maraki, 1899, e Catarina A. Wright, wahine a B. Haywood Wright. o Honolulu, mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, mea moraki ia Emily C. Judd o Honolulu i olelo ia, mea paa moraki, a i hoopaa ia ma ke Keena Kope ma Honolulu, ma ka Buke Aupuni 182 ma na aoao 443 a ka 447, he manao ko ka mea paa moraki e paa i ua moraki la no ka hahaki ia ana o ka ae like, oia hoi, ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka uku pane i kona manawa i oleloia.

 

Ke hoolaha pu ia aku nei o na waiwai i paa maloko o ua moraki la i olelo ia, e hoolilo ia aku no ia ma ke kuai kudala ia ana ma ke keena kudala o James F. Morgen me alanui Mowahine, Honolulu, ma ka Poakolu, Okatoba 9, 1901, ma ka hora 12 awakea.

 

O na waiwai i hoakaka ia maloko o ua moraki la oia keia:

 

Ekahi: Oia no kela Apana Aina a pau e waiho la ma Pawaa, Honolulu, mokupuni o Oahu, Paemoku Hawaii, he mahele o ka pa hale i hoakakaia ma ka L.C.A. Helu 529, Palapala Kuleana, Helu 4422 e hoakaka ia ana, penei:

 

E hoomaka ana ma ke kihi Komohana o keia Apana ma ka laina mauka o ke alanui Moi, ma kahi he 280 kapuai mai ke kihi Hema mai o ka Apana o Brickwood, a e holo ana.

 

  1. Akau 20@ 42’ Hikina, 265.7, kapuai, e holo ana no ka apana 4 ma ka laina e kaulike ana a hoea i alanui Young;
  2. Hema 68@ 48’ Hikina: 70 kapuai e holo ana ma ka laina o ke alanui Young;
  3. Hema 20@ 42’ Komohana, 285 2 kapuai e holo ana ma ka Apana 6 a hoea i alanui Moi.
  4. Akau 68@ 15’ Komohana, 70 kapuai ma ke alanui Moi, no kahi i hoakakaia maloko olaila, he ili o 18,581 kapuai kuea.

Me ia pua hoi ka pono a me ke kuleana e lawe i ka wai mai kekahi paipu e moe la maloko e ka pa @ i oleloia mai kekahi Luwai Eli, e wai ho ia ma ka Apana 7, ma ka hoohui ia ana aku me ka paipu i oleloia me kekahi paipu ekolu hapaha iniha, a o keia wai i oleloia ae la e hoohana wale ia no ia maloko o ka pa hale, aole hoi ma kekahi wahi okoa aku.

 

O keia pa hale i hoakaka ia ae la a me ka pono wai ua lilo mai la i ka mea moraki i olelo ia ae la ma kekahi palapala kuai a A. W. Carter, i hanaia ma ka la 12 o Ianuari, 1898, a i hoopaa ia maloko o ke Keena Kope ma Honolulu, ma ka Buke Aupuni 177, aoao 27.

 

Elua. O ke kuleana hapalima a pau o ka mea moraki iloko o ka waiwai o kona makuakane i mahele ole ia, Charles A. Long, i make, oia no keia mau aina i hoakaka ia, penei:

 

  1.  O kela apana aina a pau e waiho la ma ke Awawa o Manoa, Oahu, nona ka ili o 1 58 100 eka, a i hoakaka ia ma ka Palapala Haawi Helu 18,
  2. O kela aina a pau e waiho la ma ke Awawa o Manoa, Oahu, nona ka ili o 1 86 100 eka, a i hoakaka ia ma ka Palapala Haawi Helu 637.
  3. O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Wailupe, Awawa o Palolo, Oahu, oia ua apana 2, 3, 4 a me 5 o ka Palapala Kuleana 4498, L.C.A. 6175, no lakou ka ili 8 736 1000, 581 1000, 134 a me 5 82 1000 eka.
  4. O kela mahele aina a pau ma ke awawa o Manoa, Oahu, i hoakaka ia ma ka Palapala Haawi 54, nona ka ili 6 1 45 eka.
  5. O keia aina a pau ma ke Awawa o Palolo, Oahu, i hoakakaia ma ka Palapala Kuleana 2@55, L.C.A. 1900, nona ka ili 1 eka a me 2 13 kaula hao.
  6. O keia aina a pau ma ke Awawa o Palolo, Oahu, I hoakakaia ma ka Palapala Kuleana 1267, L.C.A. 1308, nona ka ili 6.26 kaula hao.
  7. O kela aina a pau ma ke Awawa o Manoa i hoakakaia ma ka Palapala Kuleana 1236, L.C.A. 11029, non aka ili 22 98 100 eka; ma ka Palapala Kuleana 1237, L.C.A. 11029, non aka ili 9 98 100; a ma ka Palapala Haawi Helu 15 nona ka ili 7 55 100 eka.
  8. O kela aina a pua ma ke Awawa o Palolo, Oahu, i ike ia o Ili o Waiomao, i hoakaka ia ma ka Palapala Kuleana, 2409, L.C.A. 8287, non aka ili 8 40 100 kuea kaula hoa; a pela pu me kela apana aina e waiho la ma ka Awawa o Palolo i oleloia, a i hoakakaia ma ka Palapala Kuleana 2426, L.C.A. 10622, apana 1 nona ka ili 5 20 100 kueaokaulahao, a me ka apana 2 nona ka ili 62 100 kuea kaulahao.
  9. O kela mau aina a pau o ka mua 11 100 eka, elua, 15 100 eka, he lele no ka ili o Kapahulu, ma Waikiki, i haawi ia W. C. Lunalilo ma ka L.C.A. 8559-B, apana 32.
  10. O kela @ a pau ma ka Awawa o Palolo, Oahu i hoakakaia ma ka Palapala Kuleana 6281 L.C.A. 1650 nona ka ili 8 85 100 eka.

Pela pu hoi me na kuleana, inoa a me waiwai o ka mea moraki maloko o keia hapalima i mahele ole ia, ina aina e me @ kuleana ia e ka waiwai o kona makuakane, C@ A, Long, i make.

 

Pela me @ waiwai a pau maluna o keia mau wahi i hoakaka ia.

Emily C. Judd, Mea Paa Moraki.

 

Ma o kona Loio la

F. M. Swanzy

 

Ku@ Gala Amerika, Na Hoolilo Palapala Kuai ma ka aoao no ia o ka mea kuai.  No na mea i koe e ninau i Stanley a me Holmes, na loio o ka mea paa moraki.

 

Hanaia ma Honolulu, Sept. 13, 1901.

Sept. 17