Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 40, 5 October 1901 — Page 2

Page PDF (614.62 KB)

This text was transcribed by:  Josie Apo
This work is dedicated to:  Mahalo Ke Akua

KE ALOHA AINA

2          POAONO, OKATOBA 5, 1901

 

HONOLULU             OCT. 5, 1901

 

NO HAAWINA NO KA 1902

 

            Ma na h@la haawina no ka makahiki 1902 i hoopuka ia ae la malalo o ke kauoha a Lyman J. G@g@, ke Kahina Waiwai, ua hooko@oo pu ia o Hawaii maloko oia m@@ haawina, a penei na mea i ike ia:

            Uku o ke Kiaaina, $5000, Kakauolelo $3000, Lunakanawai Kiekie $5,500, elua kokua Lunakanawai Kiekie ma ka $5000 pakahi.  O na Lunakanawai Kaapuni he $3000 pakalii o lakou.

            He haawina no ka Lunakanawai Kiekie me na kokua elua o ka Aha Kiekie mai Iune 15 a Iune 30, 1900, nona ka huina he $681.32 kekahi i hana ia.

            He $500 i hookaawale ia no na lilo ka@@@, pooleta a me na lilo e ae, i hana ia no ke kiaaina.  $200 no kana kakauolelo pilikino.  $500 i h@abu ia no ke Kiaaina ma kana mau huakai pili oihana mawaho aku o ke Kapitala.  O ka uku o ke Kakauolelo a me ka mea kope o ka Aha Hookolokolo Apana Amerika he $3000 a me ka $1,200.

            No ka uku ana i ka aie o ka Repubalika Hawaii $3,479,385.17.  O ka aie maoli he $3,235,429.69, a he $223,955.48 uku panee me $20,000 no na lilo komisine a me na lilo e ae.

 

IKE KUPAIANAHA I LOAA I KEKAHI KAUKA.

 

            Aia n a lede o ke kulanakauhale o Parisa ke holomoku la no kahi o ke kauka i olelo ia ae ua hiki iaia ke hooulu hou ae i ke kino o ke kanaka i pau kona ulu ana.  Ma kekahi i ke noeau loa i loaa i ua kauka la ua hookomo ia ka uwila ma na ami o ka wawae a me ke kuli o na wahine i kela a me keia la, a mahope o ka hala ana o kekahi mau la e ike ia no ka ulu hou ana o na puupuu iwi, a iloko o ka mahina hookahi e loaa ana ia lakou he elua hapalima iniha, a i ka piha ana o eono mahina e lawelawe ai keia kauka maluna o kekahi wahine e loaa ana aia he elua iniha me ka hapa kona kiekie mai kona kulana mu@.  E haawi ia ana na hoomaha a@a i na ami mai 2a manawa, a ina e makemake e hooulu hou aku mahope oia wa ua hiki no ke hana ia.

            O na poe i hiki i keia kauka ke hooulu hou aku i ko lakou kino oia no na poe opiopio a palupalu.  Eia ke hoopiha mau ia nei ke keena o keia kauka me na lede pahaahaa i makemake e loaa hou ia lakou he mau iniha kiekie hou ae, oiai, ua hoomaopopo lakou i hiehie no ka wahine ke nana aku i ka loihi o ke kino.  O ke kanaka i loaa iho la keia ike kamahao eia oia ke ohi nei i kekahi mau puu dala nui hewahewa mai na lede mai o Parisa.  Ladana Daily Mail.

 

200,000 OHUA I LAWE IA E NA KAA UWILA

 

            O ka nui o na ohua i kau aku ma na kaa uwila o ka hui Rapid transit no ka mahina o Sepatemaba i pau aku la ua hiki aku no ia ma kahi he 200,000 kanaka, a o ka loaa o ka hui no keia mano kanaka nui i lawe ia e na kaa uwila he $10,000.

            Ua manao ia e oi mahuahua ae ana na loaa o ka mahina o Okatoba nei, no ka mea, ke hoomaopopo ia nei o ka a@erika o na ohua e kau nei maluna o na kaa uwila ua hoea aku ia ma kahi he 7,000 kanaka i kela a me keia la. O ka hoomoe hou ia ana aku o ke alahao o keia hui kaa uwila ma kekahi mau alanui hou he mea no ia e nui hou ae ai kana mau ohua e lawe ai.

            Ua loaa mai nei ka hoike i na luna nui o ua hui la o na alahao i kauoha ia ai ma ka Hikina a i waiho loihi ia ma Kapalakiko ma o ka haunaele nui i ike ia mai nei malaila, na hookau ia mai la ia maluna o na moku a he manawa wale no no lakou e hoea mai ai ianei.  O ka hoea koke ana mai o na alahao o ka hoomaka ana ia e uhau ia na alanui e waiho nei i manao ia no ka hooholo ana aku i na kaa uwila me ke alahao.

 

E PAU ANA KA PONO O KA NANAHU

 

            O ka lilo o na mokuahi nunui no ka nanahu no elima a me ka hapa la holo he $9600.  O ka lilo hoi no ka aila e hooholo ia ai ua mau mokuahi la no eha la holo he $4000.  He emi nui loa keia i ike ia mawaena o ka aila a me ka nanahu.  Aka, aole wale oia, o na lua waiho nanahu ua hiki ia ke hoolilo ia aku i mau keena waiho ukana, a o na keena maikai e paa nei i na enekini mahu ua hiki no ke haawi ia aku no na ohua, oiai, o na enekini aila he uuku kona mau mea paahana.  Ua haawi ia aku la e ka laina mokuahi Trans Atlantic he kauoha no ke kapili ana mai i mokuahi me na enekini e hooholo ia ana malalo o ka mana o ka alla, aole hoi o ka nanahu, a ina e ike ia ana kona holopono a me ka hoemi lilo e pau ana ka hoohana nui ia ana o ka nanahu ma keia mua aku e na mokuahi.

 

            Ua makaua ia aku la e Mrs. W. G. Irwin he bila dala nona ka waiwai io he $500 i ka Ahahui Manawalea Geremania.

 

HOOMANAO IA E NA MAKAAINANA O HILO NEI

 

            I ka Poakolu nei ua hapa ae la na hae o ke kulanakauhale no na hoomanao ana i ka Peresidena make.  Ma ka Poaha @ ua pani ia na hele oihana me na kahakahana kanikau mai ke @a Pake, Pukiki, Iapana, a hiki aku i ko na haole.  Ma ka hora 2 e ka auina la ua malama ia ke anaina hoomanao ma Haili, a he anoano @@hia na hiohiona o ka Poaha nei i ike ia ma Hilo nei.  Oiai hoi ua hoolaha mua ia mai e kai hukai ana a hiki i Haili, nolaila, ua hooko io ia e like me keia:

            Ilamuku o ka la.

            Puali Makai.

            Bana.

            Pualikoa D.

            Na hoa o ke G. A. R.

            Na keiki o ke Kula Hanai.

            Na Kula.

            Na Ahahui.

            Ka Lehulehu. 

            Ua hoomaka ke nee ana o ka huakai ma ka hora 2:15 mai alanui Pikimana mai, kahi i hoonohonoho ia ai ka huakai, a iho ma alanui Halepule a alanui Alo a pii ma alanui Waianuenue a alanui Kula a iho hou ma alanui Halepule a komo i Haili.  I ka wa a ka huakai e nee nei e kani ana na pu minute me na hele kanikau, a e haliii paa ana ke anoano @@hia ia mau hora auina la.

            Maloko o Haili i malama ia ai na hana hoomanao no ka Peresidena i make, a ua hele ka hale a piha a kuku iluna a koe no kahi poe iwaho.  Mahope o ka himeni a me ka pule ana ua wehe ia na hana e Rev. Cruzan ma o kona hoolauna ana mai i ke anaina i na poe e haiolelo ana, o ia o C. M. LeBlond, Kiwini, O. P. Emerson, R. K. Baptiste a me F. Murphy.

            O ke ano nui wale no o ka lakou mau mea i kamailio mai ai o ia no ka minmina i ke kanaka nana i hooholomua i ka aina a i hele aku kona inoa a puni ke ao nei, he kanaka akahai a oluolu, he ike i na poe a pau mai ke kiekie a ka haahaa, a pela wale aku ka noke ana mai o ua poe nei i ka helo.  Mai ka Elele Hawaii mai o Sept. 28.

 

HUI LAINA MOKUAHI HOU NO KA PAKIPIKA.

 

            He mau lono kai loaa mai la i keia kulana kauhale e hooholo ia mai ana ma ka moana Pakipika nei, ka laina mokuahi i kapaia ka hui mokuahi North German Lloyd, no keia hui na mokuahi nunui a holo loa e haulani nei ma ka moana Atelanika.  O keia laina mokuahi hou e holo ana ia mawaena o Kina, Iapana a me Kapalakiko, me ke kipa pu ana mai ma Honolulu nei.  O ka manao o k@la hui oia ka lawe ana ae i ke alahele moana loihi loa o ka honua nei.  He mau mokuahi no ko kela laina e hooholo ia nei mawaena o Bremen, Geremania a me Kina, aka, akahi no nae a manae ia ka hooloihi hou ana i ke alahele o kona mau moku.

            Ua olelo ia o keia mau moku e holo nei mawaena o Geremania a me Kina he mau mokuahi @a o umi tausani tona, a he oi loa ae hoi ko lakou nunui a me ka holo i na moku e ae o kekahi mau laina mokuahi e holoholo nei ma na wai o Kina.  Aole he agena o keia laina mokuahi ma Hawaii nei, aka, ua manao ia no nae, me he mea la, e lilo ana no i ka hui o Hakafila ma.

            He mau lono hauwawa wale no keia, a o ka oiaio maoli oia ka keia kulana kauhale e kali aku nei.  Ina e hooholo io mai ana keia hui mokuahi @@kona mau moku holo ma keia mau kai, ua manao ia e hoopokole mai ana lakou i ke alahele moana mawaena o Kapalakiko me Honolulu maloko o eha la.  He hoemi ana mai hoi i na inea o na ohua poluea moku.

 

HOPU IA NA POE KUAI BIA

 

            Eia ka oihana makai ke hookolo nei i ka meheu o na poe kuai hia e hahaki nei i na kanawai o ka aina ma ke kuai ana i ka bia i ka La Pule.

            Ma ka La Pule nei he elua mau mea i hopu ia no ke kuai i ka bia ia la oia o Dan McKenzie ka mea e paa nei i ka laikini kuai bia ma ke kihi o na alanui Moiwahine a me Puowaina.  O kahi a McKenzie i lawelawe ai i na hana kuai bia i ka La Pula ma kona home no ia e pili pu ana me kona hale inu ra@a.  O ka elua o na mea i hopu ia ola o Benedata, ke pukiki e paa nei i ka laikini bia ma ke kihi o na alanui Moiwahine a me Hema.  He nui ka bia ana i kuai i na hora mamua o kona hopu ia ana.

 

KIA HOOMANAO NO PERESIDENA MAKINILE.

           

            Eia kekahi poe haole Amerika kuonoono o ke kulanakauhale nei ke manao nei e lulu ke Teritori o Hawaii nei no ke kia hoomano o Peresidena Makinile i $154,001, e like hoi me ka heluna lahui e noho nei ma neia paemoku, a ua like ia me $1 no kela a me keia kanaka.  O keia huina dala aole ia no ke kukulu ana i ke kia hoomanao no Peresidena Makinile ma Hawaii nei, aka, e hookomo ia aku no ia iloko o ka waihona o kekahi kia hoomanao e kukulu ia aku ana ma ke kulanakauhale o Wasinetona a i ole ma kekahi kulanakauhale okoa aku.  O J.A. McCandless kekahi mea kokua nui i keia manao.