Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 41, 12 October 1901 — Page 4

Page PDF (627.50 KB)

This text was transcribed by:  Kehau
This work is dedicated to:  Ke Aloha Aina ia kakou a pau loa!

KE ALOHA AINA POAONO, OKATOBA 12, 1901

 

 

Ke Aloha Aina.

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii.

 

                                                            _______________________

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI.

Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

                                                            _______________________

 

PUKA PULE.

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

 

                                                            _______________________

 

No ka Makahiki . . . . . . . . . . . . . . . $2.00

No ka Eono Mahina . . . . . . . . . . . . $1.00

No ke Kope Hookahi . . . . . . . . . . . .   .05

                                                            _______________________

 

KEENA HANA.

 

            Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.

 

                                                            _______________________

 

HONOLULU . . . . . . . . . . OCT. 12, 1991

 

                                                            _______________________

                                                            _______________________

 

            HE maikai mau ke ola kino o ka Moiwahine Liliuokalani e no-ho nei ma kona home alii ma Wakinekona.

 

                                                            _______________________

 

            HE mea kupanaha maoli no ka lawe lima nui ia ana o ka mana a pau iloko o keia Aha Hooko ka-pulu e noho ia nei e ka hapanui o na poe hapauea i hele a kau maha mai ka noonoo, a he poe hoi i hiki ke kaualako wale ia no ma o a maanei e like me ka makemake o ka poe na lakou ke-ia mau hana pukalua. Ua waiho ia aku na hana ano nui a pau i pili i ka pono o ka lehulehu a o ka lahui holookoa iloko o ka mana o keia poe kakaikahi a lakou nei ponoi no i hoonoho aku ai ma ia wahi i poe kii e hoohana ia ana malalo o ka mana o ka uwila. Na ka uwila e hoonioni i keia poe kii, alaila, kunou ke poo, imo ka maka, kuhi na lima.

                                                            _______________________

 

            AIA iho la ia lakou nei ka ma-ke a me ke ola o ka lahui. O ka lakou nei e hana naaupo ai i ka-hi mau mea, alaila, e oleloia oia iho la ka manao o ka lahui holo-okoa mai Hawaii a Kauai. No-laila, he mea ano nui loa keia na oukou e ka lahui ka poe mawaho aku o Honolulu nei a hala loa i na mokupuni, ka noonoo ana i keia mau jana alunu mana a keia poe e lawe nei i ko oukou mau pono me ke kapulu maoli no a hoopilimeaai o na alakai mahope o na poe Repubalika. Oia no paha kekahi kumu o ka hoolilo ia ana iho nei o na Home Rula i Repubalika, a lilo ana ka inoa maikai o Kuokoa Home Rula i mea hamo puna, ma ka olelo po-lolei ana.

                                                            _______________________

                                                            _______________________

 

            Ua hoole ke aupuni o Holani i ka haawi ana i na kokua i na Boa e hakaka mai nei me na poe Beritania.

 

                                                            _______________________

 

POLOLEI E LIKE ME KA KE ALO-HA AINA.

                                                            _______________________

 

            I ko makou Keena nei mai ke-kahi o na elemakule o ka Papa Hooko Home Rula kahi i hooia mai ai, ua pololei e like me ka makou i hoopu a aku nei ma ka pepa o kela pule aku la nona ke poo, "He oiaio anei hoi keia, ke pu a no ka uwahi he ahi ko lalo." Ua pololei oukou i hoopahu ae nei, "o Wilikoki io no" ka makou i koho iho nei a ka Aha Hooko i Kiaaina ma kahi o Dole e pau ae ana, a ua hala aku nei ua hooko-hu nei me Kupa ma ma ia moku hookahi.

            Nolaila, o kekahi mau kahoa-ka ua pololei io ae la, a o kahi mau mea aku i koe oia ka kakou e nana aku ai o ka hoea hou mai o kahi mau hooia ma keia hope aku.

            He oiaio anei na na Home Ru-la ana paha ke Kiaaina, a i ole na na Repubalika paha? (e pau io ana paha o Dole aole paha.) Auwe! ka mea kupaianaha, o ka hua moa me ka hua kaka aia iloko o ka punana hookahi; ina e kiko ana kela mau hua, e kuhi ana ka moa nana wale no ia mau keiki, Aka nae, aia a hiki i kahi o ka wai ilaila aku e ike ia ai, o ke keiki moa e hele ana ma kula, o ke keiki kaka e au ana iloko o ka wai. Pela no na Home Rula a me na Repubalika, eia lakou ilo-ko o ka punana hookahi no ke kulana Kiaaina. Kokoke no hoi ha e like pu loa me na ike akaku o KE ALOHA AINA i hoomahui ia mai ai e kona hoaloha maikai; kakali hou aku no kakou o ke ko o na mea a pau i lohe ia ai.

            E ka lahui e makaala loa i na hana poholalo imi loaa, a ake hanohano maoli no a ka poe nana e alakai kapulu nei ia kakou me keia hana pukalua. O ko lakou nei pono no ka lakou nei e nana nei, aole o ko kakou. E nana i na hana i hana ia iho nei e ka Ahaolelo a ua poe nei o kakou a e kakau ia mau mea maloko o ka papa hoomanao o ko oukou mau puuwai.

            Na oukou i koho ia lakou nei a loaa na kulana hanohano a me na pomaikai he nui, piha na eke i ke dala, o ke aha ka mea i loaa iho ei ia oukou? He neo. A eia ke apakau hou ae la i ke ku-lana Kiaaina. Aohe hoi i ike ia iho la ka hua a me ka waiwai o ka hana a ka Elele a lakou i alu-nu iho ai, a ke haalele pu wale ia nei ia hana, a ke pinana hou ae la i Kiaaina. Ke kau hou no lakou nei ilaila, aohe no kakou e ike wale ia iho ana, aia aku ana no lakou nei ia Repubalika ma e pikokoi ai. O ka uwahi no ma o he makole ko anei.

           

                                                            _______________________

 

HE LAMALAMA MAIKAI KE OLA

                                                            _______________________

 

'O na 'Lii Opio Kaapuni Honua ke Keikialii Kalanianaole a me Ka Aliiwahine.

                                                            _______________________

 

            He nohea maikai ko laua mau hiona a he kohu mau opua hiki ahi-ahi ma ka ike aku. Ua kipa aku ko makou Makuahine Puuku e ike ia laua ma ka Homealii Pualeilani ma Waikiki, i ka auina la Poalua nei, ma ka pahola ana aku i na hoomaikai no ka hauoli o ka hui hou ana me laua mahope o ko laua kaawale ana aku mai ka aina nei no kekahi manawa loihi o aneane e piha elua makahiki.

            He nui na mea hou ano nui a waiwai i hoike ia mai e kana Alii-wahine no ka mea e pili ana i ka laua huakai kaahele i na aina ma-mao. Ua hele ia e laua ma ka aina a me ke kai, ua alo ia e laua na ale kua loloa o ka moana Pakipika a me na ale hanupanupa o ka moana Atelanika. Ua kaahele ia e laua ka laula o Amerika Huipuia, a ike i na kulanakauhale kaulana poo-kela o ke ao nei. Ua ike i ka nani o Parisa, ua ike i ka uluwehiwehi o Ladana, ua ike i ke kulanakauha-le kupuna o Roma a me ke kulana-kauhale nani o Venice, nona na alahele kaulana maloko o ka wai, a ua komo loa aku i ka hihipea o Aferika Hema e like me na mea a kakou i lohe wale ai, ka hele a honi i ka uwahi o ka pauda a na poe koa Pelekane me na Boa. Ua hele ia o laua ka nani a me ka huikau o na kulanakauhale nani lua ole o ke ao nei a hiki loa i na kula panoa onea-nea i ano like ma ka laua hoohalike ae me na kaha o Puako a me Ka-waihae, ma Hawaii. Ua ike i na na-ni like ole a ka maka i ike mua ole ai, na wahi hana dala, na wahi hana gula a me na wahi hana daimana. O keia mau waiwai makamae a pau a kakou e ike nei, aia wale no la-kou iloko o ka pohaku a me ka lepo i puka mai ai, a ma ka nui o na mea paahana a ka poe e lawelawe ana ia mau oihana i hoea mai ai keia mau mea hulali a kakou e ike nei.

            Ia laua i hiki ai ma Ladana, aole i make ka Moiwahine Vitoria ia wa, aka, no ekolu pule ko laua noho ana malaila lohe ia mai la ka make ana o ka Moiwahine Vitoria ma kahi Ailana o Waita, a mailaila i hoihoi ia ae ai i ka Halealii o Wi-nesoa ma Ladana. O ka po i hiki ai o ke kino kupapau o ka Moiwa-hine ilaila, oia ko laua po i haalele aku ai i ke kulanakauhale alii o Ladana a holo aku la no Aferika Hema. He ekolu pule okoa i holo ia ma ka moana a pae no hoi i ka aina, (kupanaha no ka uilani ana o ka manao hele iloko o keia mau opio e ake ana e ike i kekahi mau wahi like ole o ka honua.)

            Ia laua ma Ladana ua hele ma-kaikai wale ia no e laua kekahi mau wahi kaulana o laila. Ua ike i ka Halealii o ka Moiwahine Vitoria, ua ike i na luhiehu oia hale alii nani, ua hoikeike ia mai ia laua ka ma-kana a ko laua mau makua alii i makana aku ai i ka Iubile o ua Moiwahine la i ka M.H. 1887, he wahi pahu uuku mani i hana maiau ia, a iloko o laila ike aku la laua nei he wahi lei hulu Hawaii o kakou nei, he lei hulu mamo paha a i ole lei hulu pue paha, (he wahi lei uuku) ma ka hoike mai a ka mea kiai o loko nana e lawe ana laua nei e hoomakaikai, he wahi mea haule ole ka ia i ua Moiwahine nei, e lawe pu ana oia ma na wahi a pau ana e hele ai. Ma ka laua nei ike aku he oia mau no ka maikai o ka lei a me ka memele weo o ka hulu. O kekahi o na mea a laua nei i ike iloko o ka hale hoahu o na mea ka-hiko i hoomomoaia, o na wahi like ole a pau o ka honua, ua kuhikuhi

 

                                                            _______________________

                                                            _______________________

 

HOOUKA IA HE KAUA NUI MA PILIPINE

 

                                                            _______________________

 

Luku Weliweli ia na Koa Amerika e na Koa Pilipine.

 

                                                            _______________________

 

            Manila, Sept. 29. He hakaka weliweli loa kai malama ia ma waena o na koa Amerika a me na Pilipine ma ka la inehinei ma ka mokupuni o Samar, e kokoke ana i Balangiga. Ua lele kaua mai na Pilipine maluna o ka pu-ali C, o ka Regimana Eiwa, a he 24 wale no mau kanaka i pakele mai. O ka hapanui ua hoike ia mai ua pau i ka make. O ka wa i lawelawe ia ai o keia kaua i ka manawa no ia a na koa Amerika e paina ana i ko lakou aina kaka-hiaka, ua kue aku lakou, aka, mamuli o ka nui hewahewa o na Pilipine ua auhee lakou. O na poe i pakele ua hoea mai lakou ma Basey, he umikumamakahi i hoeha ia. Iwaena o na poe i ola mai o Kapena Thomas E. Con-nell, Lutanela Ekahi E.A. Bum-pus a me Kauka R.S. Girsworld, kauka o ka pualikoa. Ua lilo aku na lako a pau o ka pualikoa i na Pilipine a koe mai la he 12 pu raifela. O ka nui o na koa o keia puali he 72, he 48 i luku ia e na Pilipine, a he 24 i pakele mahunehune mai, a iloko nae o ia heluna he 11 i hoehaia.

            Manila, Sept. 29. Ua hoike mai la o Kapena Lawrence J. Hearn o ka Regimana Iwakalua-kumamakahi ua malama ia he hoouka kaua hahana ma kahi ko-koke i Candelaria me na Pilipine. O ka poino o na koa Amerika he hookahi i make a me elua i hoe-ha ia. O ka poina o na Pilipine aole he mea i maopopo. Ua la-we pio ia e na Amerika he 30000 paona raiki a me kekahi mau pu-ni poka.