Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 41, 12 October 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele! Ka Makaikiu Kupaianaha! [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

MOKŪNA x\ K A l N A \VA+ii:«i K1 !.A '■ SJA. — HO'-MAIIA MA U Ui •} KKJA AO, —'IfAHVNKKt'- ! KA lUKU DANI::KOTA, ]>ead to tne wor':<l' Doad to the woi!-]! Oia na haaololo paanaan i »a iehe!ebte o ka Hak« Danekota, a iaia maluna o ke k.= s.' li': e lawe hlo nei kona uiau eneg!ns Iloko o ka he-Io puahiohio no Amphill, ua ala mai la iloko o kona uiau hoopianao ana ka iai:a huakai tsabele i ka poepoe honiii» kouuohana, n» lio hno ahi a la.ua i hauk*ni ai me ke aloha, na aina laula akea, na muliwai uliuli lipolipo a me na wahi līaulana e ae a laua i pih ai me ke aloha oiaio o ke kane a me ka wahine, akp, i kela la, eia ua hoaluhi nei ona ke wehe mai nei a heokoo i ka pili no | ka hoi ana akn no Amphill Pak;, ! ka home kuaai ia hoi o ka Haku | Waiaa e waiho ana he mau hanen mile ka mamao mai Ledana mai, na mile mamao hoi a ua Haku Danekota nei i olelo iho ai, luuluu, a ehaeha kuu uhane, a o kuu puuw&i ua kaumaha la a keikoi me kou aloha e ka wahine, no ka mea, o keia kowa mamao o m haneri mile e hookaawale ana ia Danekota Kakela a me Amphill Paka, aole loā he mea maluna o keia ilihonua e Mki ke hooluolu mai ia'u. Aka, aiahe hanehane ke hawana. wana ae la iloko o ua Haku ala me keia mau huaolelo o ka nlnau, nawai i wawahi a weluwela ke aloha hilinai o ka wahine maluna ou. Ke pane ae la kekahi manao iloko o ua Haka net, Nau ponoi no e H«ku Danekota i kipaku kau wahme ilo* ko o ka haalele wahi moe a me ka hoowahawaha ia oe. īna aole oe 1 wikiwiki a pulale i ka ike a ka maka, peneia, aole loa e hoea mai keia !a hoopai au e oielo nei, aohe ou oluolu i keia mau mea. O ka haalele ana mai o kau w&hine ia oe, ua haalele a waiho iho i kau mau pono no kou mihi ana ia oe iho no na hewa au i hana aku ai maluna o kela anela maemae ī paulele mai iae kona aloha ia oe. Hoopii oe i ke kauna wahine Kelausia elike me kou kuleana kane mara ma ke kanawai, aiaila, e akaaka henehene ia uo oe e ko ke ao seī, O keia ae la na haneh' e leo e hawanawana »na iloko o ua Huku l ala, me kekahi mau hoino lehulehu e ae, e aneane maeli ai no ua Haku ' J>aaekota nei e pupule e holhoi ia

ii) uis i k.ihl ho oift akr», , ka lokomaikui o ke Akua, | oitt i h i '(« roat i hehen?». O ka;ii ] iiia t launH kj;fr;{)i!io ' pu »rj( k< K l wnhine Kf*la«Hi«, ' ua j:nni |ir.R In roai 1& n;ift ka ij»i..ka : o ke aupum o fea lani, a 0 kana mau | | liikīke ana ftku e hemo mai ua ipu- ; | ka 1 T e mea i»aakilri ia ku fu- ana Hole mcse! Ua pua-n'uanu na mea a pau o keia ao ia*si, a © IHo ana ke koena i koe o ko'u mau la o ke oJa ana, i koena la elike uje kekahi naoku i p&a i ka hanpaa ma nn poai ano akau, ĪJa noho iho «a Hiiku Danekola nei n aluna o kona noho iloko o ke kaa me ka hakanu, a kaumaha o ka naau, a iaia e huīi. ae ai a īke ī wahine nj© kona 'mau helehelena kuoo o ka hoowahawaha, ua hina ino aku la oia ihōpe o kona noho, nie be la, oia mau hiehiona ana i ike aku ai maluna o kana wahine, aia he pahi ua hou ia ak's ma kona puuwai. Aole i kana mai ka ehaeha a me ka walania o ka naau o ua Haku ala, a o kona mau manaolana o na he ra I hala aku mamua o kona kau ana mai no ke kaaahi, uā bake kanu loa iho la ia ma ka ilina, aohe maoaolan* i koe. No ke k'iiina wanine Kelaue'a hoi ua nana mai īa m;-.luna o kan» kane i ■ . ■■■■"•■ I | Haku Danekota mo n» m&. a inaina ! o ka hoowahawaha, a o t A . aloha ' ana i haawi mai ai maluna e k-iia ' kaaaka kumakaia, ua kahuli t e la ! ia mai ka pumehana a i ke puanianu olili a me ka piHa huhu. "W'.hi a ua kōuna wahine nei ?a;u iho: Haku Danek< ta, he alit oe na'u i paulele ai me ke aloha p?ha o ka | hiiinai a'u hoi ī kuhihewa ai owau wale no la ka ona o kena waiwai, eia ka aole, ua lilo mua oe na hai, a he kii hoonani hale wale iho no wat nau i kau ae na kela a me keia e ike mai. Nolaila, ehke me kou kumakaia a hoohilahila ana mai ia'u, pela auanei au e hoino a e hoowahawaha aku ai ia oe a hiki i ko'u sekona hope loa o ke ola ana. Aole ioa he hoomaikai e loaa ana ia oe mai ia'u aku, 0 ka holno o na hoino a pau a me ka hoowahawaha o na hoowahawaha no hoi apau, oia ka'u e panaf aku ai nou. O na mea a pau au i hana mai ai no'u, ke hoopoina nei au ia lakou, a na fee Akua e kala mai kau mau hewa i hana ai. Alaila, e ka mea heluhelu, ina o keia ae la ke kulana a me ke ano o ; ke kauna wahme Kelauaia elike me i ■ ' I ka kaua i ike ae nei ma kana mau < olelo, alaila, e hiki no ke ike ia iho, aole loa e loaa hou i ua Haku nei i ka hanohano o ke kamailio pu ana ' me kana wahine a hiki aku i ka ho-1 pena o ko laua mau Ia ma keia ao. I Me keia kulani» i ike ia ae la ma-1 waena o ke kane a me ka wahine, aia ke kaaahi ke puahiohio nei me ] ka ikaikā holo o kanaliaaa mile i ka 1

E uM uha ana t,ti k« a o na kuf; h«o a n.f i nn huīln, ko wili ftla iafmua«*i tM« )u< )k«ikn, n i ka wa a ko o ua Ho ahi nel i hoopuoho or, «i mfj : kr»r)ft leo uwe pal&lu, lolio ia Pk" !a | ka leo o kn moa oh! liiliiki e k»hepi ' ao ana ia Amphill Pakn. 0 na (hu» o kt3a wahi Lrokio k:iftrihi, ua liuliu ae !a lakou, no k'R | lele Kua flku i !t« wa'o kfl"kcaahi e ! komo ai no ke rlfpo- Aia noaj m«aro be »Ifthole o ke kaa,':hi o hn)o, | aku m he ahhaka nooa ke kiekie o | kanaha a kanalima knpuai, maluna o koia alnhnka, ua hookuu jja<i m ! ka holo o te kaaahi nona ka nveri ga o kanaono mile i ka hora, a iloko ! o kela kuu pau o ka 'hohmui, aialie !'t>Sng ana, he nakeke ana no na ! puka aniani, he n&keke a me ka halulii ana o na kaa ohup,/ aia he eha o na kaa ohua o ka papa ekfthi ua hu a haule aku Ia ilalo o kela alahaka, a me ekolu kaa-o ka papa elua a me e'ima kaa ukana, a o ke kaa ahi ua hu aku la ia mawaho o ke alahao a hookahi ka holnaia like ana ilalo no ko lakou hopena iloko o ka wehiwelu a me ka nohaha. Klike me ka paapnaina anft o ka leo pela ka nakeke o koia poe kiaa ia lakoa e walawala nei ilalo. E haule aku arja kahi ohua maluna o kekahi, a o leo uwe 0 ka makena t> loho ia aku ana ia e puoho mai ana mailoko mai o kela mau kaa. Ua loaa aku na ohua ua pau na au o kahi i ka ha{hai, a o kekahi poe. ua hiki hou ole i ko lakou mau lala a ua puka ae maloiio o ua nupepa o Eneiani ka uaoolelo o keia ulia wehweli, a ina e nana ia maloko o na alemanaka hoikeike i na mea kaulana, e ike ia no o kela poino ulia o Amphill kekahi o na poino weliweli loa o ka manaonao ī ike ia. Aole nale hoi o ka moolelo ,o keia uiia poino ka na nupepa o Enelani 1 hoikeike ae ai, aka, o na olelo ahewa koikoi kekahi e nuku ana i na hmahana o kela bui kaaahi, a o ka hopena i ike ia ua hopu ia na limahana na iakou i lawelawe me ka hemaiiema kela wahi i loaa kela | poino weliweli maluna o na ohaa, j He weliweli a nie ka manaoiiao ka | ike ana i ke kino o na ohua e waiho ; ana me ko lakuu heiehelena , mamoino, a he meneuiene hoi ka lohe ana aku i ka leo auwe ehaeha o na ohua i pakele mahunehune maī na ola, aka, o na lala nae kahi o hiki ai ke lawelawo ua hoopoino ia, ua oauumuu ka liina a me ka wawae o kahi poe, & o kuhi pue ua paluhe iuln ua poo, Iwaeua o ka poe i make loa, o ke k&uua wahiue Keluuaia kekaki e waiho ana īiuna o na poohiwi o ka HakuDanekuta, a o ua Haku ala hoi, oia kekahi q ua ohua ī htlu ia i&aena o na poe i hoeha a iiaihai ia lala, a mamuli o n& kokua anaa «Jo laīia oihaua makai, ua pau ae U

nli rjhmt *nu J<o u <-.Th f Tr& f T auwjj Tf, in, 0 nfl poe i Toaa me e^aeii» hlkl k" !a«r" ia nn tt a lja"Li,piT;>, un pau ft]{i) Tfttou I lawoa hooiina >fr no ft q lii pjo j* kai; Tila ko lalnu ix ao ola e k» w/,Le, ua | wilho i; t iho Jakpu do ke jkauu la , amakaLo o uu jtuuuij waliipe . &Ta e ?:,\u ana keia mau Lu-olelo; j TT ku Kelaueia D^nekota. | 0 kfcla Wule ae la xw ea Uuaolelo i kakuu i» oau ka papa he p o ua kuuoii: wuLiiie ICe3auso* nei, a i kaiiu ia uoi ma ka iiitiu phami o -Amphili Ttiku. 0 .na oiitljLua oua kuuua waliine uei> uu LoiLwi iaaku ko iaua m.u kinu o,ake a ( Jtanu ia lioi a iiale iua ohaiia aua StaH" fila Ga io ka hoomah» ana i ua luhi o keia ao me.ka laujft kaikaiaahiue, a ano e kft tuea hej,uhelu, e like me ka o { ua maku.a. o ka lt-de Kelausia i D|3 luhi o keia ao, pela no kaua e hookuu aku ■ i ' ai iaia e moe like iloko o ka Jhoo» maha. • . .■ i Eiike me ka weliweh a pappaonaa ona mea i ikemaka ia e fla poe i hoea aku ma ke kahua o kela ulia weliweii ioaV p.eia no hoi ka lia puanuanu o ka ili o na kanaka e noho ana ma na ?vahi a pau o EqelanL i j beluhelu j ka moolelo o ua ulia poJ ino ala. Iwaena o iia lioaahana p ke kaaahi i halawai like we keia ulia poino o ka wiiikla, we ke pao ahi, ka ohi kikiki a me ke kanaka hoopaa beleki o ke kae, a ma ka | olelo pokolo pokoie ana ae t ( aole loa | kekahi ulia kaaahi weīiweli loa eli" | ke me keia. I j Ma kela hora &me *kela minuie i haiawai ae la ke ka&ahi me kona ; ulia poino i ike ia ae nei> nana i ka* iii mai keia ola aku he lehuieha j wale o na kino kanaka i moeuhane tāua ole īa o ko lakou hopena ia, aia hoi» tna ia manawa iike ua loaa mai ia Silevia he leta i kakau ia e k& j kauna wahine Keiausia, a eiheiuhe--11« ia ua ieta ala penei: Kou Sileyia aloha: Eia au ke makaukau nei e haalele iho ia Stanfila Hale nei me kuu mau makua ho 1 ko iaua home kuaaina ma Amphill I P®ka, kahi a'u e manaolana nei I malaila au e haawi ai i ka*u mau | hooikaika ana pono i pakajha waie ia iloko o keia mAu maka- ) hiki loihi i hala ae nei, a fee noi aku nei au kau mau hiiinaī ana o ka paulele e maoaoio mai ia'u no ka pono o kau keiki a me oe pu kekahi iloko o na la aole e loihi loa! Ketawsia. Ua kahe a kulu na wait»akr o ka ui Silevia maluna o ka iuoa o £elaueia, me ka hoopuka ne o ,ua i Silevia nei i keia mau olelo: f Ao!e i pau. | £ keaka aoa ka hui keaka lio j i boea mai nei maluna o ka Sonoma ma keia po Poakahi iLo ma k§ ULua wAiho wai.Q iho (o ka Hetele Hawaii»