Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 42, 19 October 1901 — Page 2
This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
This work is dedicated to: | To those who love and care for our Iolani Palace. |
KE ALOHA AINA
2 KE ALOHA AINA, POAONO, OKATOBA 12, 1901.
HONOLULU . . . . . . . . . . . OCT. 19, 1901
E HOOLOHE I KEIA
---
Kw hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau mawaho au o Honolulu nei, aole nupepa e loaa mai ke keena aku o KE ALOHA AINA, ke ole e kauoha pololei ia mai i ka Puuku. Ke kauoha pu ia aku nei na Luna a pau ina he mau koena aie ko lakou i ke keena, e hookaa koke mai o nele auanei ka oukou mau inoa. Aole pili keia i ko makou mau Luna eleu e noho nei me ka inoa maemae, no lakou ko KE ALOHA AINA mahlo kiekie. E hoolohe i keia o nele auanei i ke kukui ole nana e hoomalamalama i kou home me na anoi like ole o ke au o ka manawa.
Ma ke kauoha a ka Puuku.
MAOPOPO OLE.
---
( Mai ka Nupepa Kuokoa Home Rula mai )
I kela mau pule i hala, na noho ka Papa Hooko o Honolulu nei o ka aoao Kuokoa Home Rula na ka noonoo ana owai ke kiaaina hou.
I ua halawai nei ka ua hooholo ia o ka mea hanohano R. W. Wilikoki ke pani ma kahi o ke Kiaaina Dole ke hoonee ia oia. I ka wa i hooholo ia ai na ninau la, aole i hoole mai ka Elele, nolaila, ma o kona hoole mai ka Elele, nolaila, mao kona hoole ole ana, ua ae oia e lawe a e hooko.
Ke paa nei no oia i ka noho o ka elele, a ua haawi ia maluna ona ke-koikoi a me ka manaolana o ka lahui no na makahiki i koho ia ai oia. O ka hana i haawi ia iaia, ke kali a ke hoomanawanui nei ka lahui o na pomaikai e pahola mai ana maluna o ka lahui.
Na kumu i hoouka hou ia aku ai keia oihana me ka maopopo ole a me ka wehewehe ole ia o ke alanui, he kupaianaha maoli no, aka, ua maopopo no i ka Home Rula keia mau hana kamahao.
He mea kupaianaha ke kalaiaina ke ole e loaa ke kahua e kukulu ia na kumuana me ka oiaio a me ke aloha i ka aina, aka, ke hoopouli ia ka noonoo o ke kanaka e na hana a Satana a e imi i pomaikai pilikino, he mea na ka lahui e makaala ai a e makee i ke kuokoa o kela a me keia kanaka o ko kakou aina hanau.
Ina e hana la ana kekahi hana apuka i ka pono o ka lahui me ka lima ekaeka, e hoakaka a e hahau ia aku ana me ka makakila oi-lua.
Ma ke kau koho balota o ka 1902, e koho hou ia ana ka Elele, nolaila, ua maopopo aku la ke kiaaina a na Home Rula, o ka ninau wale no i koe, o ka elele a na ka lahui no e koho ia oia, ma o ka inoa o ka mea hanohano D. Kalauokalani Opio ke Kakauolelo a ka Elele Wilikoki.
Makeia e ike ai ka lahui Hawaii ke haohao like nei na wahaolelo ma ka aoao o na poe aloha aina i kela hana malu a ka apa hooko o ka Home Rula Repubalika i hooko iho nei.
---
HE MANAOLANA NO KA WAIHO AKU O KIAAINA DOLE.
---
( Mai ka nupepa Bosetona Herald mai. )
Wasinetona, D. C., Sept. 28. Ua manaoio ia ma Wasinetona ua hooholo o Kiaaina Dole o Hawaii e haalele. O keia ka hoena o na hoao ana iho nei a Kiaaina Dole a me kona mau hoaloha he nui wale e kiaku aku ia Lunakanawai A. S. Humepera mai kona keena aku, a ina o kona haalele ana e ia ma ke alahele no onei, e like me na mea i hoike ia mai, ua hauoli loa o Peresidena Roosevelt e apo aku. I ka wa o Dole a e kona mau hoaloha i lawe mai ai i ka lakou kue ana ia Lunakanawai Humepera, ua waiho ia aku ia ia Loio Kuhina Knox. Ua huikala mai ka Loio Kuhina i ka Lunakanawai i hoopii ia me ke kauoha mai iaia e hoi aku no kona kahua o ka hana. Ua waiho aku o Lunakanawai Humepera he palapala pokole a maloko o laila he mau kumu hoopii e kue ana ia Kiaaina Dole a me ka Ilamuku Kiekie. Ua hoike aku o Loio Kuhina Knox i ka Peresidena he mea pono loa no ke Kiaaina kona waiho ana mai.
---
KA MA'I LEPERA.
---
Ma ka manao o na oe o Norewai o ke kumu i hoea mai ai o ka ma'i lepera ma o ka ai nui ana ia o na kanaka i ka i'a maka, a o keia kumu e lawe hou ia mai ana e ka Aha Ma'i Lepera e hoolohe.
O ka huli ana i kahi o ka ma'i lepera i hoea mai ai a me kona kumu i hiki mai ai he hana paakiki ia. Eia na kauka o na aupuni naauao ke huli nei i kahi i hiki mai ai o keia ma'i iloko o ke kino kanaka a me ka laau e e hoola aku ai ia lakou, aka, ua loaa ole nae ia a hiki i keia la.
O na ma'i ahulau bubonika, korela, a me fiva lenalena ua hoea mai lakou mamuli o ka elapela a me kalepo o kahi a ke kanaka e noho ana, aka, aole nae he nui o lakou i loaa i na ma'i lepera. O na oe hoi e noho ana me ka maemae aole no i nele ke kipa ana aku o ka ma'i lepera ma ko lakou mau ipuka hale.
O ka olelo hooholo a Norewai ua hoea mai ka ma'i lepera ma o ka ai nui ia ana o na i'a maka ke hakilo pono ia aku nei ia o na poe naauao. O na lahui Norewai a me Suedena na ola nui lakou maluna o ka i'a, a o ka mea i ike ia he nui hewahea na poe i loaa i ka ma'i lepera o kela mau mokuaina. O na kanaka lawaia o Galilee ua hoopilikia ia no lakou e keia ma'i. O na Pake a me na Iapana ke ola nei lakou maluna o ka i'a a me na mea ai e ae o ke kai, a aole i nee lakou mai ka loaa ana i keia ma'i. O na ma'i lepera i ike ia ma Amerika Waena a me Amerika Hema ua puka ae ma na kulanakauhale e ku nei ma na kapakai.
O keia mau manao koho e lawe ia mai ana e keia Aha Ma'i Lepera e noonoo akahele i ka pololei a me ka ole o keia mau koho ana a ko Norewai.---Mai ka Republican mai.
WILIKOKI IO NO KE KIAAINA I MANAOIA
---
Ka Olelo Hooholo a na Home Rula Re-
pubalika i Hoea Aku i Wasinetona.
Eia makou ke hoopuka aku nei i ka olelo hooholo a ka Papa Hooko Home Rula Repubalika i hana malu iho nei a hoouna au la i Wasinetona no ke noi ana aku ia Amerika Huipuia e hoopau mai la Dole a e hookohu ia ka Elele Wilikoki i Kiaaina no ka Teritori Hawaii. He olelo hooholo keia na ka lahui Hawaii i ike ole ai, aka, ua hana ia a hoouna ia aku la ma ke ano na ka lahui holookoa, a o keia hoi na hana apuka a makou i hoike mua aku ai. Ua waiho ia aku e D. Kalauokalani Opio keia olelo hooholo iloko o ke Keena Kalaiaina, a me ka Hale Keokeo, makala 30 o Sepatemaba, a penei ka olelo hoike i loaa mai la mai Wasinetona mai :
Wasinetona Sept, 30. O ka lono hauwawa no ka waiho o Kiaaina Dole ua lilo ia i mea kamailio nui ia i ka wa i waiho ia aku ai he palapala hoopii ma ke Keena Kalaiaina ia Kuhina Hikikoki a pela pu ma ka Hale Keokeo, e noi mai ana ma ka aoao o ka Home Rula Repubalika e hookohu ia aku o Elele Wilikoki ma ke ano Kiaaina. Ua hoea mai keia palapala hoopii ma ka mokuahi hookahi no a Kuhina Kupa i holo mai ai, a ua haawi ia aku la i ke Kuhina Kalaiaina i i keia la e Mr. Kalauokalani Jr., ke kakauolelo pilikino a Elele Wilikoki, a e noho nei no ma Wasinetona nei i keia kau mehana.
O keia iho na kope o na olelo hooholo la, i waiho pakahi ia aku i ka Peresidena a me Kuhina Hikikoki, a oia mau kope pakahi ua hooiaio ia e John K. Nakookoo :
Honolulu, H. T. Sept. 16, 1901. I ka Peresidena o Amerika Huipuia a me ke Kuhina Kalaiaina, Wasinetona, D. C.
Aloha---Oiai, ke kulana nawaliwali o Hon. S. B. Dole, Kiaaina o ke Teritori o Hawaii, na ulu mahuahua ae e hiki ole ai ke lawelawe hou aku i na hana koikoi o kona keena, a ma ka manao o kona mau kauka ua kupono maoli oia e haalele i ka malama a me ka lawelawe ana i na hana pili aupuni, a
Oiai, ua hoike ia mai ia makou ua waiho aku oia, a i ole e waiho aku ana oia i ka Peresidena i kona haalele i ke keena, a
Oiai, he manaolana a me ke kupaa me ka manaoio o ka wae ia ana o ke ani no Kiaaina Dole he hana ono na ka Peresidena e hookohu mai i mea i kamaaina me ko makou mau kulana a me na pilikia kuloko, a i hilinai a i aloha ia e na kanaka, a i haawi ia na mahalo nona e na poe kalaiaina na kue iaia, a i hiki hoi ke hoopaa ae i ke kulana mokuahana e ku nei mawaena o ka mana hooko a me na kanaka, a
Oiai, o ko makou noi e ana e like no ia me na palapala hoopii a me na noi he lehulehu i loaa mai a ko makou lahui no keia hopena, nolaila,
E hooholoia, o makou o ke Komite Mana Hooko o ka aoao Home Rula Repubalika o ke Teritori o Hawaii, ma keia ke apono nei o Hon. Robata W. Wilikoki ke hookohu ia ma ke ano Kiaaina no ke Teritori o Hawaii a ma ka inoa a no ka pono o na kanaka o Hawaii ke noi au nei makou i keia i ka Peresidena o Amerika Huipuia.
E hooholo hou ia, ma keia ke kauoha ia aku nei ka lunahoomalu a me ke kakauolelo e hoouna i na kope o keia olelo hooholo i hooiaio ia i ka Peresidena o Amerika Huipuia a me ke Kuhina Kalaiaina.
Ke hooiaio nei maua ma keia o na mea i hoike ia ae a he kope oiaio ia o ka olelo hooholo i apono lokahi ia e ke Komite Mana Hooko o ka aoao Home Rula Repubalika o ke Teritori o Hawaii, ma keia la 16 o Sepatemaba, M. H. 1901. JAMES K. KAULIA, Lunahoomalu.
Hoike: JOHN K. NAKOOKOO, Kakauolelo.