Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 42, 19 October 1901 — Page 3

Page PDF (693.73 KB)

This text was transcribed by:  Diamond Tachera
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

HE POINO NUI HEWAHEWA MAWENA O NA AOAO ELUA.

 

            No Ioka, Oct. 4. He lono telegarapa kai loaa mai nei i ka nupepa La mai Ladana mai, e olelo ana: O na hoike a pau no ka hakaka ma ka papu o Itala, ua loaa mai nei ia mai na poe kakau mai o ka nupepa La @ Aferika Hema, a e hoike pu mai ana lakou o o kekahi ia o na kaua weliweli loa i hooukaia.

            O ka nui o na Beritania e kiai ana i keia pa kana he 300 wale no, me elua pukuniahi a me hookahi pu wili. O kahi kiai mawaho aku o keia papu maluna no ia o kekahi puu, a he 80 kanaka malalo o na Lutanela Kane a me Lefroy i lawe ia aku no ke kiai ana i ua kiekiena la.

            Mawaena konu o ka po ua lele kaua mai la he 600 Boa maluna o keia wahi kiai. Ua hikiwawe loa ka lakou leie kaua ana mai a hui ae la na aoao elua i kahi hookahi, a no 20 minute o na elau pu wale no ka mea hiki ke hoohana ia. Mamuli o keia heluna nui hewahewa ua hiki ole i na Beritania ke kue aku, aka, o na olelo i puka ae mai ko Lutanela Kane mau lehelehe i kona wa i haule make aku ai, "aole e haawipio." Ua hoeha kukonukonu loa ia o Lutanela Lefroy, a ua hoopoino pu ia me na kanaka e hiki hou ole aku ai ke kue i na enemi. Ma o ka poino ana o keia poe kanaka ua hoemi ia iho la ka ikaika o ka papu i ka 220 kanaka wale no. Ma ka hora 1 o ka wanaao ua hoea aku la na Boa no ka papu, a mai ia wa mai a hiki i ka hora 7 o ia ahiahi ka hoomau ia ana o ka hakaka. Ua hoopilikia ia na Beritania i keia mau hora mamuli o ka nele i ka wai ma o ke oki ia ana e na Boa, a me ka lakou mau lako poka ke emi aku la e pau.

            Aka, ua emi mai la ke kipu ana o na Boa me ka haalele ana iho i ke kahua hakaka, malia paha no ka lohe ana eia ae o Kenerala Bruce Hamilton ke nee mai nei no ke kahua hakaka, wahi a ka mea kakau o ka La.

            O ko lakou emi hope ana aku. Ua hookaawale ae la i ke alahele no na Beritania e lawe aku ai ina koa hoeha ia a me ka puali holookoa no kahi e loaa ai na hoomaha, a ma ka wanaao o kekahi la ae i hoea aku ai lakou i NKandhla. Mawaena o na Boa i make o Kenerala Opperman ame Schultz a me Kapena Potgieter.

            Ladana, Oct. 4. He mau hoike kuikawa kai i loaa mai i ka nupepa Manawa mai Dondee mai, e olelo ana, o ka lele kaua ana o na Boa maluna o ka Papu Itala ua oi loa ae kona weliweli i ko na mea i hoike mua ia aku. O ka nui hewahewa o na poino o na aoao elua ka hoike no ka oiaio o ka weliweli o keia hoouka kaua. O ka nui o na poino mawaena o na Boa ma kahi no la he 400. O na Beritania i hopu pio ia ua ike lakou he kanaono mau kino make o na Boa i kanu ia ma kekahi wahi hanai holoholona a he 75 poe i hoeha ia a lakou i hapai ai. Wahi a na Boa, ua kuhihewa lakou he 100 Beritania wale no e kiai ana la Papu Itala.

            O ka lele kaua ana a na Boa ma Prospect ua halawai @ lakou me ka poino koikoi. Ua kukulu ia ka papu ma kekahi wahi maikai loa, a oiai, he iwakalua wale no kanaka me hookahi puwili ua hiki ole i na Boa ke hookokoke aku iloko o ka lakou mau @ wiwo ole ana imua, ua emi hope aku lakou me ka haalele ana iho i na koa make e ahu mokaki ana mawaho o ka pa kaua. O ka poino o na Beritania he 1 make a me 12 i hoeha la.

 

HAULE KE SHAMROCK II I KE COLUMBIA.

 

            O ka heihei eha i malama ia mawaena o ka Shamrock II a me Columbia ma ka la 3 o Okatoba na lilo hou no i ke Columbia iloko o 2 minute a me 52 sekona, a i ole 3 minute a me @ sekona ke pakui ia aku me na sekona i haawi ia i ke Columbia.

            O keia ka heihei holo loa ma ka moolelo o ke aumeume ia ana o ke kiaha Amerika. A no umikumamalima mile ua kau a kau na moku heihei, a ma ia wa i hoomaka aku ai ka moku Amerika e oni no mua. O na mile mua he umi ua holo ia e na moku heihei iloko o kanalima minute, a ua hiki ole i na moku kiai a me na mokuahi i hoopiha ia me na poe makaikai ke pili aku mahope o laua. Ma ka hoopiipii ana i ka makani no ka pahu eo i haule ai ka Shamrock a oili aku la ke Columbia he elua minute a oi mamua o kona hoa.

            O ka heihei elima ua malama ia ma ka la 4 o Okatoba. Aole he maikai o ka pa ana o ka makani, a ua lilo ke alakai ana o keia heihei mai ka hoomaka ana a hiki i ka eo ana i ke Shamrock, aka, aole nae he wa i haule ino ai i ke Columbia, a i ka hiki ana i ka pahu eo he elua sekona wale no ke kaawale o ka Shamrock mai ke Columbia a ma na sekona i haawi ia i ke Columbia; ua lilo no ka eo i ke Columbia.

            Mahope iho o ka heihei ua olelo aku la o Sir Thomas Lipton i kekahi komite o ka hui heihei moku No Ioka ua haule kona moku i kekahi moku i oi ae ka holo mamua o kona. I ka ninau ia ana aku ina paha e lawe hou a ai ana oia i moku heihei aole oia i pane mai.

            O ka @ anaoio o na Beritania aole i hoohaahaa la ka Shamrock aka, ua haule oia me ka mahalo ia.

 

O HALAWA KE KAHUA HOOKAHAKAHA O NA KOA.

 

            Ma ka halawai ana o na aliikoa o ka oihana kaua Hawaii ma ka La Pule nei, ua nui na loli mai na hoolala mua i noonoo ia. Ua hooholo ia ma ia halawai o ke kahua e lawelawe la ai na hana paikau hookahakaha a na pualikoa Hawaii malalo ae nei no ia o Halawa, aole hoi ilalo o Nanakuli. Ma ka la 26 o keia mahina e lawe ia aku ai na pualikoa no keia wahi maluna o na kaaahi a ma ke kakahiaka nui o ka Poakahi e hoea hou mai ai i Honolulu nei.

            Ma ke kakahiaka La Pule e malama ia ai ke kaua hoomeamea maluna o na papu kaua a me na auwaha o na enemi. Na ka puali E e alakai ana i na kipoka ana me elua pukuniahi, a e malamaia ana keia puali e ka bataliona koa malalo o Mekia Ziegler. O ka bataliona elua malalo o Mekia Oamara, e hoonoho ia aku ana i hope ma ke ano o lakou na koa e ku makaukau ana no ka haawi ana aku i na kokua ana i na puali e nee la imua. E nee ana na pukuniahi malalo o na kiai ana a na pu raifela a e haawi ia ana hoi na ki poka ana ma na wahi mamao, a o ka holo ana aku imua a lawe pio ae i ke kulana o na enemi @ hana hope o keia kaua hoomeamea. E lawelawe ia ana na hana a pau, me he mea la, aia na pualikoa iloko o ka hooili kaua hahana, a o na lunakanawai no keia la hookahakaha nui o na pualikoa Hawaii oia no na aliikoa Amerika e noho nei maanei. He manawa maikai loa keia no na poe makemake e ike i ke ano o ka lawelawe ia ana o na hoouka kaua e hele ao ma Halawa ma ka wa i hoike ia ae la.

 

HE MAU RUMI HOOLIMALIMA.

 

Aia ma ke Alanui Puowaina maluna aku o ka Halepule Moramona, e pili ana me kahi o Robert Boyd. Elima Dala no ka mahina elua rumi nui.

            E ninau ia Kauka Alvarez.

1240 Alanui Emma kokoke i Alanui Beretania.

oct 3-tf

 

MRS. IDA AKAU O HILO

He Mea Akamai i ka Haku Lei Hulu.

 

            Ua makaukau oia ma ka lawelawe ana i keia hana me ka mikioi. He akamai i ka uo a me ka mea i makemakeia. He hiki ke holoi a hoomaemae i na lei lepo. He hiki ke wehewehe i na lei kahiko a haku hou. E oluolu e na poe mea Lei Hulu e kipa ae ma kahi o keia lede Hawaii a e ike no oukou iho. He oluolu ma ke kuka pu ana, a i ole ma na leta paha. E loaa no oia ma kona wahi noho ma Puueo, Hilo, Hawaii.

3tw.

 

NUHOU KULOKO

 

            He kuai hoemi o na lole @ ke malama ia ana ma ka halekuai o N. S. Sacha ma i keia pule iho.

            O ka pule hope loa keia o ke kuai hoopau nui o na lole kamalii ma ka halekuai The White House.

            O ka averika nui o na ohua a ke kaa uwila e lawe nei i kela a me ke la ma kahi no ia he 6,000 nui no.

            Maluna o ka mokuahi Peru i huli hoi mai ai o Lunamakaainana Emaluka me kana lede, mai Amerika mai, me na ola kino maikai.

            Maluna o ka Mauna Loa i hoea mai ai Rev. W. N. Lono me ka ohana, no ka noho ana ma kona kihapai hou ma ka ekalesia o Kaumakapili.

            Ke pau nei kekahi poe i ka haalele i na pahu leta, mamuli o ka lilo ana na na keiki lawe leta e lawe aku i ka lakou mau leta a hiki i ko lakou mau ipuka hale.

            E haawi ia ana ma keia mua iho he ahamele kokua i na poe mai, a o na pomaikai e loaa mai ana e hoouna ia aku ana i Molokai, ma ke ano he makana Karisimaka.

            Maluna o ka Alameda, e hoea mai ana i keia Poaono me na ohua no keia awa o Lunakanawai Humepera kekahi i manaoia, oia na hoike i loaa mai nei maluna o ka Peru. Pehea ana la lakou ma.

            Ma ka mokuahi Kinau o ka Poaono nei i huli hoi mai ai o James H. Boyd, Luna Nui o na Hana Hou a me Eddie S. Boyd, Komisina o na Aina Aupuni, mai ka laua huakai aku nei ma Hawaii.

            O ke Kapena Barr o ka moku heihei Columbia nana i lawe haaheo ae i ka lanakila o ka heihei nui me ka Shamrock, aole oia he kanaka Amerika, aka, he kanaka Sekotia oia, a ua noho loihi nae ma Amerika.

            Ma ke ahiahi Poalima o kela pule aku nei ua hoohui ia ae ma ka beita laahia o ka mare o Miss Zoe Atkinson, poo kumu o ke kula o Pohukaina, me Profesa C. L. Perkins e Rev. Oili. Malalo o ka Hotele Haleiwa i uo ia ai keia mau ili puakea e keia kahunapule Hawaii.

            I keia mahina ae e huli hoi aku ai ka Elele Wilikoki no Wasinetona no ka noho ana ma kona kulana elele iloko o ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia e noho mai ana ma ka mahina o Dekemaba. A ma ia wa e ike ai kakou i kaua mau hana e loaa io ana paha ka makemake o ka lahui, aole paha, aka, e kali malie aku no nae kakou.

 

KAHEA HALAWAI.

 

            Ke kaheaia aku nei na lala a pau o ka Hui Pena a me Hoohiwahiwa o Hawaii nei, e hiki ae ma ko lakou hale halawai ma alanui Nuuanu, i ka po Poakahi, Oct. 21, 1901, hora 7:30, no ka noonoo ana no na loaa a me na hoolilo o ka Hui, a me ka loaa pu aku hoi o na olelo ae.

            Ma ke kauoha.

WM KAMALI.

Kakauolelo Waihona.