Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 42, 19 October 1901 — Page 8

Page PDF (664.04 KB)

This text was transcribed by:  Jaynie Stone
This work is dedicated to:  Elmira Mahihelelima Kalauokalani

8                                  KE ALOHA AINA,POAONO, OKATOBA 19, 1901.

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

 

:NO:

 

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

 

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA XX

 

@@UNA WAHINE KELAUHIA. –HOOMAHA

 

NA LUHI O KEIA AO.−MAHUNEHUNE KA HAKU DANEEOTA

 

  Ke hoopaa nei oe i kau hoohiki i hoopaa ai imua o na lani, aka, ke kaumaha nei au no na ehaeha i loaa ia oe, aka, ina he mea hiki i na lani ke kau mai i kana mau hoopai koikoi ana maluna o ka mea nana kaua i kumakaia iloko o na hana apuke, alaila, e hoopakele ae ia kaua i ka ino.

  O! Kelausia kuu hoaloha, ke kaumaha loa nei au nou, a ke noi nei au i na lanai e hoomaha mai ia oe iloko o kona mana a me kana mau kiai ana o ka maluhia.

  Aole i pau pono ae na olelo a ua Silevia i ke Kamailio, aia hoi, ua komo mai la ka makaikiu Beleinehama a hoike imua o ua Silevia nei i kana nuhou hoolele hauli, ka nuhou weliweli hoi na@e i hoopuiwa ae ia Silevia iloko o ke pihoihoi nui a ninau me ka leo haalulu, a oia hou ka Heneri Beleinehama i hoike mai ai.

  Ma kahi kokoke i ke dipo o Amphill Paka, malaila i hu ai ke kaa ahi a me na kaa ohua, a he heluna nui o na ohua i make me ka mainoino, a he lehulehu o na ohua i hoena ia me ka manaonao. Iwaena o na poe i make o ke kauna wahine Kelausia kekahi a me kona mau makua.

  O! Kuu Akua, ua make anei ke kauna wahine Kelausia? kela lede maemae a hewa ole? wahi a Silevia.

  Ae a Silevia, ua make ua kauna wahine ala, a he manaonao kona nanaina ke ike iho, a aia lakou malalo o na lawelawe ana a ka mea hana pahu. O ka wiliki o kela kaa ahi poino, ke pa@ahi, ka mea ohi kikiki a me ke kanaka hoopaa @@leki o lakou a pau eha ua halawai like lakou me keia poino weliweli a lehulehu wale o na poe e ae.

  Iwaena o na poe i eha me ka mainoino a koe na ola a’u i kamaaina, o Haku Danekoti kekahi kela Ailika Lema o ke kumakaia a me ka haalele wahine, a me kekahi poe no lakou keia mau inoa, alaila, ua hoomaka aku la ua makaikiu nei e helu papa, a i ka @au ana, hoomaka hou aku ia ia i ke kamailio ana:   

  Ua loaa aku ke kino make o ke kauna wahine e waiho ana iluna o ka poohiwi o Haku Danekota, oiai ua Haku ala e auwe ana me ka ehaeha nui, a me he la, ua manao wale ia ua lele aku paha oia e puili i @@ @@ kan@ i ka wa i huli ai ke kaa, a i ole o ua Haku kumak@@@a nei no paha kai @po aku i kana wahine iloko oia mau minute pihoihoi o ka pilikia, aka, aole he mau hoike oiaio he koho wale no, ua lawe koke ia na poe i hoeha ia no ka houkipila no ka lapaau ia ana o ko lakou mau palapu, ai@ lakou e auwe ana me ka ehaeha nui, ua nele kekahi poe aohe lima, aohe wawae, a o kekahi ua pau na lala i ka hakihaki. Oh! Silevia, it is a horrible sight.

  Aole e hiki ia Silevia ke ku hou iho maluna o kona mau kapuai a hoolohe hou @ku i keia nuhou weliwele ana e lohe nei, aka, haule iho la ia maluna o kona mau kuli, puili ae la ia i kona mau lima a kulou iho la kona poo ilalo, oiai, kona mau waimaka e haloiloi ana, a me ka leo luuluu o ke kaumaha puana malie ae la ia i keia mau olelo: My true friend in need, ah my false husband, you and his welfare has come in untimely hours.

  Alaila, ea ae la ia iluna a nana aku la maluna o kona hoaloha makaikiu a kamailio mai la me ka leo malie i piha me ka ehaeha: E kuu hoaloha oiaio, it is a horrible news what you had spoken of, aka, e hoomaikai ia na lani ina pela e hoomaha koke ia ai na ehaeha a me na luuluu o kekahi lede e makee ana i kona inoa maemae i hoino ia iloko o ka hilahila e na hana haahaa a ekaeka loa a kekahi kanaka kumak@ia.

  Ina pela io ka manao o na lani e Silevia, alaila, eia no he kanawai o ka aina nei ke ku nei me kona mana e kau i na ahewa koikoi ana o ka hokua o ka mea hana hewa, aka, ma ke kanawai ua maopopo o oe ka wahine mare oiaio a keia Haku kolohe, a o kela kauna wahine ua nele maopopo oia me kela kuleana, aka, nae e Silevia, o na la hauoli i hala au i ike ai, e loli ano okoa ae ana ia i na ia e hiki mai ana, no ka mea, o kau kane i mainoino ai no ke aloha iaia, e lilo ana ia he kanaka oopa a pau na la o kona ola ana,

  Auwe! Ua oopa ia anei oia e kuu hoaloha? wahi a Silevia. Ae e kuu Silevia, ua haki ia kona wawae akau malalo iho o kona kuli.

  Ah! My husband, ua loaa ia oe keia popilikia iloko o na makahiki au i haalele mai ai ia’u. O, e kuu hoaaloha i na pua, kuu ipo hoi o na launahele, o kou makemake ke hana ia aole o ko’u, aka, ua kiola mai nae oe i kuu aloha ilalo o ka lepo me kou hoole pu ana mai aole au o kau wahine mare. Lokoino, lokoino maoli no oe e Ailika Lema, aka, a e panai aku ana au i ka hewa au i hana mai ai ia’u, ina oe e hoi hou mai ana ia’u, a e kuu akua e kala aku oe i kana lawehala ana, wahi a Silevia i uwe ae ai.

  Ua nana aku o makaikiu Heneri Beleinehama maluna o Silevia, oia, ua ui a@a e uwe ana, alaila, me @@ @@@ malie pane aku ia oia: Ka @@ no e Silevia ke kumakaia o na kumakaia haalele wahine a me ka hoohui mare apuka, ua hoea mai la oia i kona la e hoohilahila ia ai aka, eia oe ke hoomanao hou ae nei nona.     E haawi aku laia i puupuu ikaika loa ma kona lae, a e a’o aku hoi iaia o na hana hewa a me na hana hoowahawaha o ka hoohaahaa i ka maemae o na lede, he hewa keraima ia e hiki ai oia @@ hoopaa ia ma ka hale paahao, ua makaukau au me ka’u palapala i lawa me na hooialo no kona hewa, aka mamuli o keia ulia ka@ahi o ka loaa ana iaia

o kela poino, nolaila, ua kali hou iho au i ka hooko ana i ka’u hana, nolaila, e Silevia, heaha kau e hana aku ai maluna o Haku Danekota kela Ailika Lema o ka haalele wahine?

  E hoehaeha aku ana au iaia elike me kana ia hoehaeha mai ai ia’u , a e hoohilahila hoi iaia elike me kana i hana lokoino mai ai ia’u, e kala mai nae na lani i ua kane ala a’u, a e kuu hoaloha ke waiho aku nei no au i ka hana me oe, a nau e hooko elike me kau i ike ai he pono.

  Alaila, e Silevia, o ka hoehaeha ana i na manao o kau kane iloko o ko hoohilahila ia, ke waiho aku nei au ia mea me oe, aka, o ka paluku a hama@ e ana aku i kona lae me na puupuu hao oolea o ke kanawai oia ka’u ka makaikiu Heneri Beleinehama e lawelawe a e hooko aku ai ma ka inoa o ka oihana makaikiu o Ladana.

 

MOKUNA XXI.

 

ILOKO O KA EHAEHA AIA HE LEO HEA O KA MIHI.−KUU ALOHA I KA WEHI O NA PUA HOOLONO MAI. KUUIPO O NA LAUNAHELE E KALA MAI IA’U.

 

  Ma ka mokuna i hala, ua ike kaua e ka mea heluhelu i ka hopena i halawai mai me na ohua ma kela la o kela ulia kaaahi weliweli, a ua ike pu hoi kaua i na mea i kamailio mawaena o Silevia a me kona hoaloha Heneri Beleinehama ka makaikiu opio kupaianaha, a o ka hopena oia mau kukai olelo ana, oia no ka hoea ana aku o makaikiu Heneri Beleinehama no ka haukipila, kahi e malama a e lawelawe ia ana na hana hiki ke hoopakele ia ke oia o na poe i loaa me na palapu poino a kela ulia kaaahi a heluhelu i kana palapala hopu imua o Haku Danekota (kue ia Ailika Lema) ma ka inoa o ke keena oihana makaikiu o Ladana no ka hewe haalele a me ka mare wahine lehulehu.

  Aka, mamua aku nae o ka hoea a niki ana mai o ua la ala i hooko ia ai ka mana o kela palapala hopu a ka makaikiu kupaianaha maluna o Haku Danekota, aia ua Haku ala e waiho ana maloko o ua haukipila ala iloko o ka ehaeha a me ke ikiiki nui, a e auwe ana hoi i ka po a me ke ao, a iloko o kona ehaeha nui hiki ole ke hoomaha ae, aia hoi, ua hapai ae la ia i kona leo hoa o ka mihi imua  o@@ lani kiekie loa, @ uwalo a o noi aku ana i kona mau huikala ana mai no na hewa ana i hana ai, oiai, kona mau la e uilani ana me na manao haaheo o ka nui waiwai a me ka lako, me ka manao kuhihewa, o ka nui o kana dala a me kona waiwai na mea nana e hoopakele mai iaia mai na ulia poino mai elike iho la peneia. Aka, aole nae pela ka manao o na lani kiekie. I keia hora ano aia oia he kanaka i hoopai ia me na ehaeha e loaa ole ai he maha no kona uhane ikiiki.

  Iloko o kona ehaeha nui a kahea aku me na leo uwalo imua o na lani, ua ala pu mai la iloko o kona mau hoomanao ana kana mau wahine opio elua, na opuu pua haaheo hoi ana i kakiwi ae ai e lilo i mau pua hoonani no kona home, ala pu mai ia no hoi iloko o kona mau hoomanao ana na la aku i hala ana e pili aloha ana me ua mau pua nani haaheo nei ana i kui ai, alaila, uwe iho la ia iloko o ka mihi.

  No Kelausia ke aloha i molia a i alana ia me ka hanohano o ka inoa alii aia oia ua hala, a ua nalo aku la no kela ao home o ka wa mau loa, a waiho iho i kona kino lepo na ka palaho a me ka popo e malama a hiki i ka la hookolokolo o ke ao, a o ia ka ua Haku nei i uwo iho ai.

  Wahi a ua Haku Danekota nei: Iloko o ka inaina a me ka huhu, ua haalele mai la oe la’u e ke aloha he kane wahine make, aka, iloko o kela ao mao e hui hou aku ana no kaua, a koi aku i ko’u kuleana maluna ou owau no kau kane mare.

 

HOOLAHA HALAWAI AINA HUI O MOLOAA

 

  Ke hoike ia aku nei ka lohe, e noho ana he Halawai Kuikawa o ka Aina Hui o Moloaa, ma ka Poaona, Novemaba 2, ma ka hora 11 a. m. maloko o ka Luakini o Anahola. E noonoo a hooholo i ka hoolimalima o ka Aina Hui o Moloaa. A e noonoo pu hoi i kekahi mau kumuhana ana @@@ o ka Aina Hui. Auhau Aina Hui kekahi i makemakeia. Ke kono ia nei na Lala a me na Ona Hui a pau, a i ole ko lakou mau Hope, e hoopiha i ka halawai. Hanaia ma Lihue, Kauai, October 9, 1901.

 

JAS K. K. KAIWI,

Kakauolelo o ka Hui.

C. B. MAKEE.

Luna Nui o ka Hui

 

OLELO HOOLAHA

 

  Ke papa loa ia aku nei na ano lahui a pau, aole e ae ia e komo a hele wale maluna o na aina o Pukele a me Waiomao, ma ke awawa o Palolo. Ua kapu loa ke kii ana i na mea ulu o ua mau aina la, aia a loaa mai ka palapala ae ia mai ke @@ Liliuokalani mai, a mai kona lunahooponopono waiwai mai, oia o J. O. Carter. A ua kapu loa ka lawe pu mai i na Ilio, a kiki pu maluna o ua mau aina la i hai ia ae nei maluna. O ka mea a mau mea puha e kue ana i ka pono o ka aina e hopu a hoopiiia e like me ke kana wai o ka aina.

 

OIO,

W. OYE.

Na Lunamlama Waiwai.

G. P. KUAIMAKAOLE

 

  He Loio ma ke Kanawai, a e loaa no wau i ka Uakea o Hana ma Makaalae, he oluolu ma ke kuka ana.

@@@@@@@@, @@@@, Maui.