Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 42, 19 October 1901 — KA HALAWAI A KE KUHINA KALAIAINA, MA KA WAILELE O HIILAWE [ARTICLE]

KA HALAWAI A KE KUHINA KALAIAINA, MA KA WAILELE O HIILAWE

MK LI'KAHOOWKOPOKO, Ahhaoe: Oluolu m»l kou ahooui e booko mo ifao makabi kaliwale o kon kino i ike aui ai na hoakanaka i ka ma«W kaulifce ®e ka naaaao o ke kei%i Hawan, e noho ana aaīuna o kekahioihaoa kiekie o ke aupt>nf. Mt»hope jho o ka nJl%&ik*t ana o kn Luna Kui o oa Haoa Hotj 1 na «Unui o Waipio n©!, a mc%ekfthi •©&« alāiiui a ke aoponi f hooliio •ka ai ik» hoiniu o 16,000, a i hookaawale la ae nei e ka Ahaolelo tna ka bila haawina i f Io f ooo no ka lioakea hou ana ae. Kiilaiim ma ka la 27 o Septl9ol m& ka laakini hooie pope o Sana Paulo i eoho ih'o ai ka halawai a ua kuhina aia, nn ke. ktīka me kōna mau hoa makaainana &0 ka pono o ka lehulehn, nia o ka lelialehu, a no ka lehulehu. laweae kft Hon. Makekan i kP noho Lanahoomalo, a wehe haniama noai la i ka ipuka o na hana ma ke mele ana i ka hinaeni, *'Kutj Aina Hanau &/' a i ke kuu ana ibo «a hohoia ae ia na eheu iaahla o ke kahw Bev. M. C. Kealoha, me ka lioouna ana aku i na huapule fmūa o ka nohoalii o ka Mea Mana Loa, me ka hoomalimal! pu ana aku hoi « kokaa mai, a e haaw! mai i aianui maikal no makou, a i ka ma o ana ae o kana hoomalimali ana, ua hoolauna mai la ka lunahoomalu i ke kahina kalaiafna imua o ke anaina, me keia mau huaoleio: E o'u hoa tnakaainana. ke hoolauna aku nei au imua o oukou i ka Hon. James H. Boyd, ke kuhina kalaiaina, a i kapa ia i keia wa ka Luna Nui o na Hana Hou, la j?a i ku mai ai na keiki ala o ka Ua Kukalahale, a i ke anaina e kilohi aku ana i kona mau helehelena, ua hele wale a Nohenohea i ka makani Luhaupua, He pua oni ke kanaka he mea laha ole, Ia oe mai kaua e ke hoa e hea nei, S hea i ke kanaka e komo maloko, E hanai ai a hewa e ka waha, Hookahi no uku i alaniai maikai n5 ka lehulehu. TJa pa'e mai la kona leo me keja mau huaolelo mua loa o ka hoolauua. E o'u mau hoa makaainana, aioha oukou. Ua hiki'kino mai au ao ka nana ana i ko oukou mau pilikia, a e kuka pu i ka pono kaullke mawaena o ka poe waiwai a rae ka poe ihhune, me ka nana ote ae ma ka ili, ina he keokeo a ulaula paha, Paipai īa me ea leo hooho o ka mahalo. Ua alakai ia mai au ma ke alanui hou, he mea e ko'u makau i kela alanuī, ina o ka puiwa ae o ka liou o ka lego no ia i ka pali pau ka pono, noiail», e o'u aiau hoā maka&iaana, i mea e kMke'i,

I # 4,, '. ko oukou of)anft» % m<i k'o onkon flßftkt:ttiikt", ke Ennau aku ooi an ta oukoU' 0 k* Ilanni he» Ia ka oukoa I fti e 10-ia «uai kft powaikai i kft lehulehu ? 1 alanu! oki ho« mai ka halekun! aku © Akaka a Eukuih&ele, Pehea ko oukou manao i kela alanui mak&i V • Aoie o makou makemake ia ala--o»i, Heaha ka pilikia o>a alanui? Ia ouanawa i ku mai ai o L. L. 1 Kawelo a hoakaka mat, wahi an«: , 0 kela alanui maka', aole loa ia i kukulu >a no ka pono o kft lehulehu,' ano keia mau kumu, 1. He ekoJu . mau Kepani i make ma keia alanui mamuli o ke ino a me ka, nīhinihi, , 2. O ka loihi o keia alanui .mai | Waipio aku nei a Hiai i ka halewlli j*a eaai ka halewili ae a hiki i ka hal le k*ta o Kukuihaele, ua llke me 4 mile, oiau nae ke alanui ak£ lehulehu (Maiu Road) alanui pololei loa mai Waiplo aku nei a hoea i ka hale leta o Kukuihaele, he hookahi wale no mlle me ka hapa. 3 0 keia alanui Le nui ka pilikia i ka wa UO, a he nui no hojt na oōe na wailele mai kapali mai, nolaila, e hiki mai an» na poe he lio ko laki>u I like me ka pu»a, a o kekahi: eae aole hiki. 4, Aohe hele o j ko Waipio nei poe me ka lakou rnau holoholona hoounauna ma kela alanui mamuli o ka Ipihi, e aho ka hele ana ma ke alanui kahiko mamua o keia alanui, nolaila, he alanui wale no keia i hana ia no ka pono ona ' eke one a ua poe haole ne», aole no j ka le&ulehu. : I ka pan ana o kana mau hoakaka ftna. ua ku mai o A Fernandez a hoakaka mai !a. I ko'u va e noho Hope Makai Nui ana, aole au i ae iki e hele ma kela alanul, mamuli o kg ino a me ka weliweli ke nana aku. H(iokahi o'u manawa i huki ai ī kekahi kaa i ka wa ua mai ka , halewili a hiki i ke alanui aupum' i me k». hana nui i hiki ai kela kaa, aole oia ka pilikia, o ka piiikia oi oia keia: 0 ke awaawa 0 Waipio nei, oia ka puuhonua o ka Mokupuni o Hawaii, a hoea loa aku 1 Oahu o Kakuhihewa, kahi e kapa ia nei i keia mau la, "Ke Kanaana Hou," kahi o ka wai'i a me ka meli | e kahe anāi mai keia awaawa aku j ka ai e hoolawa aku nei i ka poi a me ka raiki no na limahana o na mahifco, na halekuai a me kekahi poe e ae,"a hamoa aku i he mau hanen eke ai i ka pule, nolaiia, he mea pono anei ī alanui ino kahi e lawe ia ai ke ola o ka lehulehu. Ke uaanao nei au he hana ka pakahi loa keia a na Papa Alanui i hana ai, nolaila, ke nol nei au i alanui hou o hiki ai ke lawe ia ke ola j q ka lehulehu me La maalahi. i Ika pauana o kana man wehe. T wehe anV, ua waiho koke maVla L. L. Kawelō he olelo hooholo, a e heluhelnlapene!;

Ok-io ltooliūfb; Woohohh. oj iuak f 'U o »4» & * nft (»11 Walpio pel» fc« »ot āku nef ej haya Ia i al&nui mo Vu J rrjta ! īiooholo kfTt>ilft hasw!;j *•' S , ' I Ma lra n>»au U sna »R k« na mea a pao. iluna ooe kft lokaW a , apono i ka o&Io booholo. i Mahopeiho o ke.apono ana ika oleio boobolo, ua ku mai k a Luna j Noi o oa Hana Hoq & boakftkft mai :la no k» pono o ka olelo hooHolo, j *ftbl ana: | I Aole au e olelo aku ana !a oukou | e hiki ana ia'u, aole no hoi a« & o!e- -| lo aku ana aole hikl, aka, e hoi aku [ ana au a hoouna mai I ke ftna ain& t j « ana j ke alanui $.ottko« e makej make nei, a ke nol pu aku nei no j hoi au i&ookou e kokuaiai'a ke hikl j mai, elike ine ka oukou.kokua'anai mai iu'o, a ina paha e hiki ofe ftna ] e loaa ka ilifcai/alaila, nani hiki ole ; ana ia oa hooko ia ka makemake o ka4ehulehu, aka, he manaolana no naē ko'u e hiki ana no. Eia kekahi, ua hooholo ka Ahaolelo i pau i ka Bila Haawina no na alanoli o ka pilikia nae aobe/>ala oiai, aohe i hooholo ia ka BiW Aie e hiki ai ke loaa >e <3aia no ka hoohana ahai ka hana i waiho ia mai ia'u no ka pono ō ka lehulbhu, aka, e hoao ana au ma na ano a paii e kaana like i na wahi 4»la e loaa ana a lioohana aku ma na wahV pilikia loa i ke al&noi. Paipai ia me ka hauoli nui. Mahope iho o keia ua waiho ia mai he olelo hooholo, pene': i Olelo Hooholo; Hooialoia: Ke ] haawi akd nei na makaain&na o' I Waipio i ko lako'u mahalo i ka i na Kai o na Hana Hou, no ke kipa ana mai e kaana a e kuka pu i ka pono oka lehulehu ma keia awaaw a Hoohelo īa ma ke ku ana o ke anaina iluna. A ua panai mai ka I Xjuna Nui o na Hāna Hou me keia I mau huaolelo: Āloha oukou. | Na*R ev. Kealoha e noi ana e hoouna ia ka moolelo o keia halawai e 'hoolaha ©a ka nopepa Ke Aloha Aina. Hooholoia, Hookuu ia" na hana me ka pule a ke Kahu. T. N. NALEILEHUA, Kakauolelo. Waipio, "Hamakua, Hawaii, Oct 10,1901: o I