Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 44, 2 November 1901 — Page 6

Page PDF (655.70 KB)

This text was transcribed by:  Cynthia Kahakui
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMAPA 2, 1901.

 

KAUA A NA PUALIKOA HAWAII ME NA KUALAPA O  MANOA

 

Me ka hora 8 o ka po Poaono nei i haalele iho ai la pualikoa Hawaii no lakou ka heluna kanaka I hoea aku me kahi he 270 I ke kulanakauhale nei no ke awaawa o Manoa neo  ka malama ana he hoouka kaua nui me na kualapa pali oia uka.  Ua lawe ia aku lakou maluna o na kaa uwila no uka o Manoa a ma kahi he elua mile mai ke kahua hoomoana mai i kukuluia no lakou i hookuu ia aku ai  lakou e na kaa uwila e helewawae no ke koena o ko lakou alahele.

Ua kahiko piha ia na koa e like me ko lakou wa e heleai i ke kaua ma ko lakou mau koa e haawe ana na huluhulu ma ko lakou poohiwi e auamo ana no pu raifela, ma ko lakou mau puhaka e paa ana na kaei poka, a ma ko lakou aoao e kaiewa ana na elau pu, aka, aole no @ae i poina kekahi poe i na mea kani i ka lawe pu ana me lakou, a maluna o na kaa uwila a mauka o kahi hoolulu o na koa ua awe hone ae ka leo nani o keia mau mea kani i ukali ia e ka leo kikiko’u o na keiki Hawaii ma ka himeni ana.

O ka maki ana o na koa mai ka palena pau aku o ke kaa uwila no kahi e ku ana na hale lole me kahi uwi walu bipi e ka Woodlawn Dairy mamua, ua hana ia me ke akahele ma o ke pohopoho o ke alanui ma ia wahi aku.  Mahope o ke inu kope ana o na koa me na barena oolea ua hookuu ia aku la lakou e hoomaha.

Ua hoohala @a ia po e na koa me ka hauoli a i hooi loa ia aku hoi ma o ka hoolei ana mai o ke aliiwahine o ka po i kona malamalama oi kelakela maluna o kahi heomoana o na koa.

Ma ke kakahiaka La Pule ae i malama ia ai na hana hoouka kaua i na kualapa o Manoa.  Ma ia kakahiaka ua lawe ia aku he mau pou laau i uhi ia me ka lole ma ka aoao o na pau e hoohalike ana ia lakou, me he mau enemi la, a i ka makaukau ana o na mea a pau ua hoomaka aku la na koa e nee kaua maluna o lakou.  Ua hoomaka na kip ana maluna o keia mau pou laau ma kahi he 700 i-a a e pie like ana na Pauli he weal o ka regimen koa Hawaii no kahi o na pou e ku mai ana.  Ua hahana na kipu ana i ka enemi i ka wa i kokoke loa aku ai na puali ma kahi a na pou laau e ku ana.

A i ka hoea ana aku o na koa i ke kahua o ka enemi, aia hoi, na pou e ke mai ana ua hele a pukapuka i ka poka.  Mahope o keia kaua hoomeamea ua hookuu ia ma koa e hooomaha.  Ma ia auina @ malama ia @ kau mawaena o na puali a pau, a ua lilo ka lanakila i ka puali Hawaii e noho kapena ia nei o Nahora Hipa, a ua haole kekahi mau pualikoa haole.

Ua kue loa na mikapele i keia mau hana a ka oihana koa Hawaii i lawelawe ai i na hana wawahi maluhia o ke Sabati, no ka mea, he alaheie ia e hookuu ana i na hana a pau e hookapu ia nei e like me ke keaka ana, wehe hamama ana o na hale inu rama a me na hale oihana @ ae ua hiki no ke lawelawe ia ma ka La Pule.  Aka, o keia mau kue ana a pau wahi a ua lu@a koa Hawaii, na loea hope loa mai ia i ka wa ua pau na mea a pau n o keia hana i ka hoolala ia.

 

KAUOHA IA KA UWEA TELE GARAPA PAKIPIKA

 

Nu loka, Oct. 20.  Ua hoopuka ia ae e kekahi mea i hiki ke hilinai ia ua waiho aku la ka hui uwea telegarapa Commercial he kauoha uwea no ke telegarapa no Pilipine, a e hoomaka koke ia ana kona hoomoe ia ana ma keia mua koke iho. O George C. Ward, kekahi hoa o ka papa hooko o keia hui i kona wa i ninau ia aku ai i keia la, aole oia i hoole mai i ka oiaio o keia hoike, aka, ua olelo ae no oia, aole oia i makaukau i kekahi pane i keia wa no ka hoolaha ana aku.

 

NA PAUAHI O KEIA MAU LA

 

            Ua kani ae ke oeoe hoailona pauahi, ma ke aumoe o ka po La Pule nei no kekahi hale pauahi ma ke kihi o na alanui Moi a me Alakea.  Ua eleu koke ae ka oihana ki@aiahi ma kahi o ka hale poina no ka haawi ana aku i na kokua ana.  O ka hale a ke ahi i hamu ae ai oia no ka halekuai hua ai o Wing Lung e ku nei ma na alanui i hoike ia ae la.  O kahi a ke ahi i hoomaka mai ai, mai ke keena mai no ia a na puke hana o ua halekuai nei e moe ana ma ka hale maluna.  Aole he maopopo o ke kumu i hoea mai ai o keia ahi, oiai, ua huna na pake i ka hoike ana mai i ka mea oiaio.

Mamuli o ka hoea koke ana ae o na kaa kinaiahi aole i palahalaha loa aku ka a ana a ke ahi, aka, ua nui no nae ke poino i loaa i na waiwai o loko o ua halekwai la me ka hanee ana o ka papahele oluna.  O na hale e pili pu ana ua hoopoino ia aku lakou e ka wai.

Ma ka wauaao o ka Poalua nei, ua hoohikilele ia na poe e noho nei maluna ae o  ke keena o Ke Aloha Aina no kekahi pauahi mahope iho oia wahi mai kekahi hale kuke mai o na Iapana.  O ka hale @ kekahi @ paua e pili pu ana me ua hale kuke ia kai hoopoino ia, a mawaho ae o keia aole he mau poino e ae i ike ia.  Ua hoike ia aku ka lohe i ka oihana kinaiahi i ka wa o ke ahi i ike ia a@, a mamuli o ko lakou hoea koke ana mai i palahalaha ole aku ai ai na hoopilikia ana a keia ahi.

 

PAA I KA KOPU IA KEKAHI O NA KANAKA PUUWAI ELEELE LOA.

 

Roma, Oct 16.  O Mussolino kekahi o na kanaka puuwai eleele loa i ikeia, ua hopuia mai nei oia ma Urbino, mahope o kekahi hakaka ikaika.  O Calabaria; kona wahi i noho lofhi ai, a na ole lo ia he 25 ka nui o na ola uhane i make ma ka poho o kona lima.  Mamuli o ke aloha o na makaainana iaia ua pakele mau ola mai ka hopu ia ana, me ka nana ole ia o na makana nui hewahewa a ke aupuni i haawi ai no kona hopu ia.  O kona hoomaka ana e lilo i kanaka omokoko ua hoomaka ia @a he elua makahiki i hale ae nei, mahope iho o kona hookuu lanakila ia ana mai kekahi hoopaahao ana i olelo ae @ aole ia i hana ia me ka pololei.  Ua hoohiki paa oia e pepehi i na hoike he 15 @ana i hooili mai i na koikoi o keia ahewa ana maluna ona.  He 12 o keia poe hoike i olelo ia ae ua make @ no ma ka poholima o keia Mussolino.

 

NEE IKAIKA NA AMERIKA NO KA HOOPIO ANA I NA HOALA KAUA

MASAMAR

 

Wasinetona, Oct. 22.  No ka haawi ana aku i kekahi puupuu ikaika loa maluna o na kanaka kipi o na paemoku Pilipine, e malama ia aku ana he nee kaua nui, i hoohui ia o ka oihana kaua aina a me moana, no ka hooneoneo ana aku i na Pilipine kipi @ ka mokupuni Samar.  E pulumi pau ia aku ana lakou e ka mana o Amerika ma ka luku ia ana a i ole ma ka haawi pio ana mai.

O ka nui o na mokukaua e kiai la i na kapakai o Samar aole ia i maopopo, aka, ua manao ia ua hiki aku no ia ma kahi he iwakaluakumamawalu.  O keia mau moku a pau aia lakou malalo o ka hoomalu ana a Adimarala Frederick Rodger, a ma ka pakui ana aku i ka lakou mau hana kokua i  na pualikoa ma ke kipoka ana aku i na kapakai a me na kulanakauhale ma ke kae muliwai e paa ia ana e na kipi, e haawi pu ana lakou i na kiai paa i na waapa a pau e holo ana no na ailana liilii e pili koke ana me Samar, i wahi @ na Pilipine e hiki ole ai ke holo mahuka aku.

O ka manao o keia pankia ana @ enemi a i ole no ko lakou haawi pio ana mai imua o na pualikoa Amerika.

O ka ne@ ana o  lele kaua na waiho ia aku la ia me Kenerala Hughes.  O ka nui o kona mau kanaka @a hiki aku hoi ia ma kahi he 3,500 a ma ka pakui ana aku o ua koa marina e hoea aku no ia i ka 3,800.

Ua hal@ aku la ka moku lawekoa Summer  i keia la me hookahi batalions koa o ka regimana 12 a me ka regimana 22.

 

AOLE I PAU KO SIR LIPTON IINI E LAWE I KE KIAHA

 

Glasgow, Oct 22.  O Kapena Robert Wringe, i @ hoi mai la maluna nei o ka City of Rome o ka laina mokuahi Anchor me ka ia inehinei, na hele aku oia no Fairlie e kuka pu ai me W. W. Fife Jr., ina e hiki ana iaia ke hoolala i ke kii o ka Shamrock III no ka malama ana i ka heihei ma ka 1902 ae nei.  Ua hoomaopopo ia ua hoole mai o Fife i ka hana pupuahulu ana i ka moku heihei.  Ua olelo ae oia ua pokole loa ka wa nona e hana ai i kekahi moku maikai, aka, ua makaukau oia e hana i moku no ka heihei ana i ke kau haole lau o ka 1903.  Aole he mau ae like i hana ia a hiki i ka hoea ana mai o Sir Lipton, aka, aole no nae he mau kanalua ana e hoouna hou ia aku ana he moku heihei hou no ka ke aume@me ana i ke kiaha.

Malalo o na a’o ana a Fife, ua hele aku ia o Kapena Wringe no ke kauoha ana e malama maikai @a ke moku Shamrock I, a e hoohana ia aku ana oia ma @a hoao heihei me ka moku heihei e kapili hou ia aku ana, ma na wai o keia aoao, a o ke Shamrock II e hoohana ia ana oia no ka hoao ana me ia ma ma na wai o na kapakai Amerika.

 

KAUA HOU NO MA PILIPINE

 

Manila, Oct 18.  He 900 Pilipine i lako me na pahi i lele kaua aku maluna o 46 kanaka o ka regimana Eiwa ma Bang@jon, ma ka mokupuni o Samar, i keia la, a ua make he 10 koa Amerika a me 6 i hoeha ia.

Ua hoea mai ke koena o keia puali ma kahi o ka hakaka a hoopakele ae la i ke koena o na koa mai ka luku nui ia me ka hoauhee ana aku i na enemi, maluna aku o 100 Pilipine i make.  Ua manao ia ua emi hope wale aku no na Pilipine no ka hoopuipui kou ana ae i ko lakou kulana ikaika.  Ua hoouna@a he mau mokukaua ma ka hele kino pu ana aku o Kenerala Smith no keia wahi @