Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 45, 9 November 1901 — Page 5

Page PDF (806.71 KB)

This text was transcribed by:  Mike Mccurdy
This work is dedicated to:  Ginger McCurdy

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA    POAONO, NOVEMABA 9, 1901.   5

 

NUI NA NUPEPA I KAKELEKELE PU ME KE ALOHA AINA IA PAU I KA NALO AKU.

            Ma Okatoba o ka M. H. 1896, makou i lilo ai i poe hookele no keia wahaolelo a ka lahui, eia ko makou mau hoa i kakele pu iho ai mai ia wa mai ua nalo aku lakou i keia wa.

            Ka Ahailono, D. Kala@okaialani ka ona; Ke Aloha Aina Oiaio J.K. Ka@@@mano ka ona; Ka Makaainana, F. J. Testa ka ona; (aka, nana ponoi i waiho aku no ka hoolilo ana i kona manawa no kana nupepa haole e puka mau nei Kuokoa namu (Independent;) Home Rula, hoopuka mua ia ma na la koho balota, Hanuwela Ii ka ona; Ka Loea Kalaiaina, D. W. Kamaliikane ka ona.  A o ke Kuokoa Home Rula keia e mauliawa wale mai nei no, pela ka iohe mai.  He wa wale no paha nona e lele loa ae ai kona hanu ke ailiili wale mai nei no wahi mai no a kahi poe o lakou.

            A o na nupepa i nalo aku i ka wa a Joseph Nawahi e noho hookele ana i Ke Aloha Aina i ka M. H. 1895 me 1896, oia Ka Leo o ka Lahui, J. E. Bush ka ona; Ka Oiaio, J. E. Bush ka ona;  Ke Aloha Aina Oiaio mua, R. W. Wilikoki ka ona; a me Ke Au Hou, Thos. P Spencer ka ona.

 

INU HEWA I KA LAAU MAKE

            He elua mau kanaka Hawaii i make ma kela Poaono aku nei i manaoia o ke kumu o ko laua make ana mamuli no ia o ko laua inu hewa ana i ka wai o kekahi omole laau make, aka, he hookahi nae i maopopo loa na make oia malalo o keia kumu.

            O ka inoa o na kanaka i make oia o Kaipo a me J. Julupii.  O ka wahine a Hulupii kekahi e waiho nei maloko o a haukipila iloko o ke kulana kupilikii  loa a me Geo. Apiki, o na poe ia nana i inu ka wai o ua omole laau make la.

            Ma kela Poalima aku nei, oiai, o J. Hulupii a me Geo. Apiki e hana ana maloko o ke keena kamana o Henere Batalamana, ua loaa iho la ia laua he omole i piha me ka wai laau make, a mamuli o ko laua manao kuhihewa he rama ia, ua inu iho la laua, a o ke koena wai o na omole nei na hoihoi aku o J. Hulupii no kona home a haawi aku la ia kana wahine a inu ae la oia.

            Aole he hiona pilikia i ike ia iwaena o keie poe i inbu ai i ka wai o keia omole, aka, ma ka Poaono ae ia Apiki e hana ana maloko o ka hale kamana o Fatalamana ua loaa iho la oia i kekahi ma'i ikaika me ka hoouna ia aku o kekahi ka@ka.  Imua o ke kauka i hoike aku ai o Apiki ue ko laua ino ana me J. Hulupii i ka wai o kekahi omole.

             Ua lawa koke ia aku o Apiki no ka haukipila, a o ke kauka hoi ua hele aku oia no ka home o Hulupii, a loaa aku ia oia ua make.  O ka wahine a Hulupii e waiho pu ana oia iloko o ke kulana nawaliwali, a na hoouna koke ia aku la oia i ka haukipila.  Mamuli o ka ikaika o keia wai laau, ua makapo na mea e waiho nei maloko o ka haukipila.

            Ua koho ia na make no o Kaipo ma o ka inu ana i ka wai o kekehai omole laau make, peia ke koho a Kauka Noblitt, ke kauka naua oia i lapaau, no ka mea, na make koke no oia mahope o ka loaa ana aku i ke kauka, a e huli pono ia aku ana kona kumu i make ai.  No waho o Kamoiliili keia poe.

            Ua ae o B@talamana nana ponoi i kuai i keia omole laau make a waiho maloko o kona hale hana, he aiakohoia no ka awi ii pu ana me ka aileka he wai hoohinuhinu laau.  Ua olelo ae oia aole i ona keia mau kanaka ma ka Poalima, a nolaila, ua inu laua i ka wai o keia omole malalo o ka manao kuhihewa.

 

AHA PUHIOHE MA KE KIE KIENA PAKIPIKA.

            He elua pule mai ka La Pule i haia iho la e malama ia ana he anaina puhiohe nui maluna o ke Kiekiena Pakipika e ka b@na o Sana Lui, ua ae aku keia bana e haawi i na anaina puhiohe maluna o ke kiekiena ma na auina la La Pule, ke ikeia kona holopono e hoomau ia aku ana ia malaila.  He mau haha imi dala wale no keia a kekahi poe e manao nei e hana i wahi e piha nui ia aku ai ia wahi ma na La Pule a loaa hoi na dala a na kaa uwila e holo nei malaila a me na hale ai mama e ku nei maluna o ua kiekiena la.

 

UA EMI KA MAKE.

            O na make a me na hanau no ka mahine o Novemaba e nee nei mai ka la 1 mai a hiki iho la i ka la 5, ua ikeia he 12 make a me 14 hanau i hoike ia aku i ke keena o ka Papa Ola.  O ke kumu paha o ka ike nui ia ana o ka hanau i keia wa mamuli ia o ka hooko ikaika ia ana o ke kanawai maluna o na makuahine a pau e hanau ana a i nele ka hoike ana aku i ke keena o ka Papa Ola a i ole i na kauka aupuni paha, e hoopai ia no he $2 me na koiua.  Ma ka mokupuni o Maui he ehiku mau makua i hoo@ai ia no ka hoike ole i na hanau mai ko lakou mau puhaka aku, a he elua mau makua ma Hawaii i hoopai ia no ia hewa hookahi.  E hoomanao e na makuahine Hawaii i ka wa e loaa ai o na opua makamae iwaena o ko oukou mau kihapai mai hoopoina i ki hoike aku i na kauka aupuni e noho ana ma ko oukou apana.

 

KE KIA HOOMANAO O PERESIDENA MAKINILE.

            Ua hoolalaia iho nei e J D W ehe he ku o ke kia hoomanao o Peresidena Makinile i manaoia no ke kukulu ia ana maanei, a nona hoi na komite i koho ia iho nei no ka ohi ana i na dala a na poe i makemake e lulu no keia kia hoomanao o ka Peresidena i aloha nui ia e ko Amerika.  O na kii la i hoolaia ia iho nei e ku ana o Peresidna Aakinile @ aahu ana he kuka pupuamoa, ma kona poo e kau ana he papale piva, a ma kona lima akau e paa ana he owili pepa.  E ku ana keia kii malune o kekahi kahua pohaku, a o ke kiekie o keia kia hoomanao mai ka honua ae he 18 kapuai.  Ua kamailio ae o Kauka Emekona o ke nei e hana ia keia kii me ka wai mapuna ma ke kulana no ka inu ana e like me ke noi a ko Mahukona poe, ua hopohopo @ e hoea mai ana no he wa e hoopoino ia ai ke ola o ka lehulehu e ka ma'i ma ka inu ana i keia wai.

 

NUHOU KUWAHO.

NA KA MANA O KA PUKUNIAHI E HOOPONOPONO I KE KOI A FARANI.

            Paris@, Oct. 31.  O na aumokukaua holookoa o Farani ma ke Kai Waenahonua ua haalele iho la ia ma ka la inehinei, wahi a ka mea kakau ma Toulon o ka nupepa Figaro.  He hookahi mahele i kipa aku la ma Salius l'H@ers, o kekahi mahele nona ka nui o na moku he ekolu mokukaua hakaka, elua mokukaua holomama malalo o Adimarala Caillaird, ua holo loa aku la ia no Levant.  He 2000 koa e huipu aku ana lakou me keia mau mokukaua.  O ke kauoha i loaa aku ia Adimarala Caillaird, ina aole e loaa he holopono o na kuka ana mawaena ona a me ke aupuni o Tureke no na koi a Farani, e lawe koke ae oia i ka hale dute e kokoke ana i kona mau mokukaua.  Ua manao ia o ka hu@@ai a na mokukaua no ka mokupuni Mi@y lene a i ole no Salonika.  O keia mokupuni aia no ia ma ke kahua maikai e hoomalu ana i ka nuku o Dardanelles a me ke kai kuono o Samaria.

 

NA PUKUNIAHI NO HAWAII NEI.

            Wasinetona, Oct. 28.  Ua hoike mai o Kenerala Chafee i ke keena kaua, e like me na kauoha i loaa aku iaia, ua hoonua aku la oia he 36 pukuniahi no Honolulu maluna o ka moku @@wekoa McClellen, i haalele aku la ia Manila ma ka la 18 o Okatoba.  O keia mau pu ua manao ia no ua puali pukaa ma Honolulu, e noho la me ka pu ole, a e lawelawe la i na paikau koa helewawae aole hoi o na hoomanmaa me na pu kuulahi.

 

(Mai ka aoao I mai.)

anakia o Ladana ua hoomanao ae lakou no ka hanohano o ka make ana o Zologosa ke kanaka nana i powa ke ola o Peresidena Makinile ma ka haawi ana i ana hulahula.  Ua akoakoa ae keia mau ahahui ma ko lakou mau keena halawai like ole ma ke aumoe o ka ponei a ma ka hora 4 1 hookuu ai na lealea.  Ua haawi ia na leo huro i ka wa e hoopuka ia ae ai o ka inoa o Zologosa, a o kona kii i hoonani ia me na kahakahana loie niania a me eleele ua kau ia maluna o na awai ma kahi i hookaawale ia no kona hanohano.  Ua hoopau ia aku kekahi mau wahi halawai o na anakia e na makai.  O keia ala ikaika ana o na anakia ua lilo la i mea makaaia loa na ka oihana makai.

 

            Ua wehe ae nei ka o David Malo he hale haua kaa haikika@ nona ma ke alanui Rikeke.

            E loaa no na ono a pau a na Hawaii ke kipa ae ma ka halekuai o Wm. Ringer ma alanui Muliwai.

            Ua hoohui ia ae ma ka berita lauhi@ o Mr. Chun Poon me Misa Kukana ma kahi o David Kaapa ma ka po Poalua nei.

            He hookahi mahina mai keia Poaono aku e malamua ia ai ke koho balota ma Hilo no ka noho o ka Hon. J. Ewaliko i make.

            Maluna o ka mokuahi Alameda i huli hoi mai ai o Kuhina Kupa a me Hon. Sam Parker mai Amerika Huipuia nei.

            O ka La Pule iho nei, Novemaba 3, ka la hanau o ka Emepera o Iapana, a ua haawi ae kona mau makaainana ma Honolulu nei i na hoomanao ana nona ma ka malama ana i na ahaaina.

            Ua hookui ae kekahi mau kauwila i ke kakahiaka Poaha nei, m@ kahi hoohui kaa ma ke alanui Hotele kokoke i ke alanui Muliwai, a ua poino kekahi kaa ma o ka nahaha ana o kona mau puka aniani, aka, ua laki nae aole ola ia poino.

DAVID MALO.

            E na makamak@ a me na hoaloha, e o'u mau hoa o ka io hookahi, he mea hauoli no'u ka hoike ana aku ia oukou, ua wehe ae nei au he Hale Hoomaemae Kaa Baikikaia, a o ne mea a pau he kaa baikikala poino ko lakou e lawe mai i'ou nei a pa'u no e hoomaemae me ka noeau nui ma ka auhau haahaa loa.  O ka imi iloko o'u e kokua kekahi i kekahi, a o ka Haeaii e pii ae ana ma kekahi Kulana ike ia e kakoo aku kakou iaia.  Naolila, e ike mua ia kakou Hawaii a mahope ae na Haole me na Pake.  Keena Hanai Alanuie R@keke makai iho o ke Alanui Moiwahine.            nov 7