Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 46, 16 November 1901 — Page 1

Page PDF (646.94 KB)

This text was transcribed by:  Karen Mah-hing
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE VII                  HONOLULU POAONO, NOVEMABA 16, 1901              HELU 46

 

 IKEIA HE WAIKAHE NUI MA HILO,

--

            Ma ke ku ana mai la a ka Mauna Loa ma ke kakahiaka Poalima nei i loaa mai ai keia mau mea hou.  He waikahe nui kai ike ia ma Hilo iloko mai la o keia mau la, he mea na na poe malihini i ike mua ole ai maloko o kekahi mau makahiki i kaahope ae la.

            O na wahi i hoopoinoia e ka waikahe oia no kela Hale Uwila hou loa i kukulu ia ma ke kae wai ma ka uwapo hou o Wailuku mauka iho o ke kawa o Piikea, a ua lilo i ka wai ke paipu wai i hoomoe ia mai ua hale nei aku, a ua pii ae ka wai a aneane e hiki i ka hapalua mai ka iliwai ae o ka uwapo.

            O ka pa papa o ka hui o Hakafila makai o Waiolama kekahi i hoopoinoia, ua lilo aku kekahi mau papa i ka wai, a ua nohaha ka Hale Mahu hana papa e ku ala ma kae alanui Alo e holo ana i kai o Wai akea.  Ua hookuuia ae na paahao no ke kokua ana i keia pilikia.  Ua nui no na wahi e ae o ke kulanakauhale i hoolana ia e ka wai, aole nae i nui loa na poino.  O na wahi wale ae la no keia i hoopilikia ia.

--

            Ma ka Ventura o keia Poakolu iho e hoea mai ai o Hogan me kona puali keaka paele, a e paani ana lakou ma ka Halekeaka Ofiuma.

            Ua haalele aku ia ka moku lawe koa Grant i Kapalakiko ma ka la 13 iho nai, a ua manaoia e kipa mai ana oia ma Honolulu nei, e lawe ana oia he 1,666 koa hou no Manila.

            Aia maloko o ka mokuaina o Misouri kekahi Ilamuku i kaha he laina pololei o kanaono kapuai ka loihi maluna o ka papahele o ka halewai, a o na poe a pau i hopu ia no ka ona ua kauoha ia lakou e hele maluna o keia laina, a ina e pololei ka lakou hele ana e hookuu ia ana, a o ka poe hele hewa e hoopaa ia ana lakou no ka ona.  Nui ka mahalo ia o keia hana naauao a keia Ilamuku.  A pehea hoi ke hoao ia kela hana mau nei?

 

MAKE KE KUHIKUHI PUUONE O KINA,

--

            Pekina, Nov 7.  Ua make o Li Hung Chang ma ka hora 11 o keia kakahiaka.  Ma ka hora 9 o ka po nei i hoomaka mai kona kulana na waliwali, a ua olelo ae na kauka e make ana oia ma na hora o keia kakahiaka, a ua hookomo ia kona lele kupapau.  Ua hoopiha ia o loko o ka pa me na kii pepa ho a me noho, i hoouna ia mai e kona mau hoaloha e like me ka rula i maa i na Pake no ke puhi ana i ke ahi i kona wa e make ai i hiki kona uhane ke komo aku iloko o ka lani.

            O ka wahine a Li me na keikikane elua a me ke kaikamahine ma kona aoao lakou i kona wa i make ai, a ua hoopihaia lakou me ke kaumaha a me ka luuluu.

            O ka make ana aku la o Li na nalowale aku la kekahi o na pou hana ikaika o ke aupuni o Kina, ke kanaka hookahi nana i paa ka maluhia o Kina, a ua kapaia aku oia ka Bisimaka o Kina a o ka Pohakuhauoli o ka Hikina.  Aole oia he kanaka kuonoono i kona mau la opio, aka, na ka naauao hohonu i loaa iaia i hapai ae iaia mai ke kulana haahaa a i ke kulana kiekie loa, a mai ka hune a ke ulakolako, a ua hoomaopopo ia oia kekahi i helu ia ma ka papa kiekie o na poe waiwai loa o ka honua nei.

            Ua hoomaka ko Li ikeia ana i ka 1853 i kona wa i hoala ae ai he puali lahui no ke kue ana aku i na kipi e hoao ana e hookahuli i ka noho moi, mamuli o kona wiwo ale a me kona naauao ma ke alakai ana ua loaa i ka aoao aupuni ka lanakila a no ia hana kaulana ana ua papahi ia aku ka inoa hoohanohano.  Eia maluna ona me ka haawi pu ia aku he oihana aupuni iaia, a o kona hoomaka ana hoi ia e pii ma kekahi mau makahiki ua noho oia he hoa no ka Aha Kuhina, a i ka wa i make aku la o Li e paa ana oia i ke kulana kiaaina no ka apana o Chili.  Ua hanau ia o Li i ka 1823, ma ka la 16 o Feberuari.

 

LAWE C FARANI I NA HALE DUTE O TUREKE.

--

            Parisa, Nov. 7, hora 5:40 p.m.  Ua loaa mai la hoike mai a Adimarala Caillard mai, e hai mai ana:  Ua hoolele aku oia i na koa marina ma ka mokupuni o Mitylene i keia kakahiaka a lawe ae la i ua hale dute ma Midili me ke kue ole ia mai.  Ua loaa mai i ke aupuni o Farani he mau pane maikai ma kaua mau hoakaka ana no kana mau kumu kue ia Tureke.  Ua hoohauoli ia ae ka poae o na luna aupuni ka ma pane a Amerika Huipuia i waiho aku ai e haawia aku ana i kono mau manao hoaloha.

            Konatinopala, Nov. 6.  Ua  hoouna mai la ke aupuni o Tureke he palapala ia M. Bapst ka luna o ke Keena Kanikela Farani, e haawi mai i na loaa mahina a pau o na hale dute no ka uku ana i na koi a Lorende a me Tubini a me kekahi mau olelo hooholo a Tureke e pili ana i keia hoopaa paa o na uwapo.  Ua hoouna aku la o M. Bapst i no hoike i Parisa.

            Konatinopela, Nov. 7.  Ua ae hou mai la ke aupuni o Tareke i na koi a Farani, a ua hoike aku la ia M. Baptst ka luna aupuni Farani, ua ae ke aupuni i na noi e kukulu a e hooponopono hou i na luakini he umikumamaono, na hale halawai a me na halekula ma na apana like ole.

 

--

PAU KA HOIKEIKE NUI O BUFFALO

--

            Buffalo, N.Y., Nov. 3.  Aia ke aumoe o keia po i pau ai ka hoike ike nui o Buffalo.  O na poho @ ike ia no keia hoikoike ma kahi ia he $4,000,000 a o na poe i lulu ai no ka holomua o keia hoikeike aole he dala e loaa hou apa ia lakou.  O ka haina o na poe i hoea aku i ke ka@a hoikeike ma kahi no ia o 8,179,674.  He haunaele i keia po ka panina hope loa o na hana ma ke kahua hoike.

 

NA LETA

--

            Aole e ili maluna o makou na koi koi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopuka ia malalo o keia poo aka, e lii no malalo o keia poo aka, e lii no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

HE PANE I KE KUAUHAU HOOPUNIPUNI A MRS. EMMA DEFRIES

--

            Ua ike iho ma ka Avalataisa o Okatoba 23, i ka mookuauhau lauwili o Mrs. Emma Defries, e hauhili ana a e apo wale ana i kela a me keia kupuna’lii a hookomo iho ma kahi ana e makemake ai, e hoopilipili a mau kupuna’lii nona.

            A he mau inoa kekahi i ike ole ia iloko o na papa kuauhau a i lohe ole ia hoi ike alo o na’lii a e pakui mai ana hoi oia mahope o kekahi mau inoa ana e hapai nei he mau kupuna nona, me keia:  (Kupu uiaehu, a me Kapunuiamamao), a e piikoi ana hoi mai loko mai oia o ka hale o Keopuolani Kalanikauikaalaneo ke’lii kapu loa ka haku hoi o na’lii nui a pau.

            Na ka haakoi a hookano launa ole o keia wahine i hookokono mai ia makou e pane a e hoike aku i kona hoopunipuni e like me ka makou e ike mei.  Eia no he mau alii nui a noho nei a he hiki loa hoi ia lakou ke olelo ae o lakou ka pili, a he mau kaukau alii no hoi a lehulehu wale e noho mai nei, aka o lakou a pau ke nana mai nei me ka hookonakona iaia a me kana mau hana haakoi, hilahila ole, oiai, ua ike lakou owai lakou, a nawai mai lakou, aka, aole lakou i makemake e piikoi ae i kela hanauna’lii a lakou i ike ai, a i lohe ai i ko lakou mau makua a o kupuna, he poe alii kapu loa, he make ke a e i ko lakou aka, a ke kau aku hoi ke aka o ke kanaka iluna o ka hale o na mau alii kapu la.  No ka nui loa o ko lakou kapu, kapa ia aku lakou.

 

(E nana ma ka Aona@)