Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 46, 16 November 1901 — Page 7

Page PDF (773.32 KB)

This text was transcribed by:  Kapalai De Silva
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 16, 1901.               7

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

- NO -

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

MOKUNA XXII.

HAKU DANEKOTA HE PAAHAO OE NA'U

- MA KA INOA O KA OIHANA MAKAIKIU

O LADANA UA AHEWA

IA OE - O KOU HIHIA KE

KARAIMA O KE KENETURIA.

            Nolaila, ua hiki ole kona hihia ke hookolokolo ia imua o na aha haahaa a pau o Beritania, a o ka la i wehe ia ae ai o ka aha kiekie no ka hoolohe ana i ka hihia o ua Haku ala, he la ia i hoopiha ia aku ai ua keena nei me na poe makaikai e ake ana e ike i ka hopena o na hana.

            I ke ku ana aku o ka mea i hoopii ia imua o ke alo o ka aha, ua heluheluia mai ke kumu hoopii me ke akahele loa e ke kakauolelo o ka aha. Alaila, ua ninau koke ia mai la ua Haku nei ina paha ua hewa oia, a o ka pane a ua haku la, aole au i hewa.

            Alaila, ua kahea ia na hoike, a o ka makamua loa o na hoike oia no o Silevia, mahope o kona hoohiki ia ana, ua hoohiki mai la oia i na mea a pau mai kona hui mua loa ana me Haku Danekota a hiki i keia la.

            I ka pau ana o kana hoike ua kaheaia Makaikiu Heneri Beleinehama, a na keia hoike i huai ae i na ino a Haku Danekota i hana ai maluna o kana wahine opiopio, kona (makaikiu) lawelawe ana i ka hana, a me ka hopena o kana hana iloko o ka lanakila.

            A pau kana ua kahea ia aku la na hoike o ka mea i hoopii ia, a o ka lakou mau hoike e hooia wale ana no lakou o Haku Danekota keia aole hoi o Ailika Lema, a mai ka mua a hiki i ka hopena o na hopena o na hoike o ka aoao i hoopii ia i kamailio a hoike ae ai he hookahi wale no.

            O ka hope loa oia no ka Haku Danekota, ua hoole ke ola i na mea a pau a Silevia a me ka Makaikiu Heneri Beleinehama i hoike ai me na olelo kuoo, a o Kaunawahine Kelausia hookahi kana wahine mare mua loa i hoohui ia ai e ke kahunapule imua o ke akua a me ke kanaka.

            Pau ka hoike a Haku Danekota ua noi ae o Makaikiu Heneri Beleinehama i ka hanohano o ka aha e ae hou ia mai ka aoao hoopii e lawe mai i kona mau hoike i koe, a ua ae ia mai keia noi, a o ka hoike mua i laweia mai o ke kahunapule Basila no ia o Sekotia, a na keia hoike i hooia ae kona mare ana ia Silevia Lidona a me Ailika Lema he umikumamakolu makahiki i hala ae, a o ua Ailika Lema ala, ua like loa no ia me Haku Danekota, a me he la, he hookahi no ia kino, a he elua poo iloko o ka papale hookahi.

            Mahope o ka ke kahunapule Basila hoike, ua lawe ia mai ka hoike hope he kanaka opiopio wale no no oia, a na kona inoa i hoohiki ia imua o ka aha i hoike mai o ka Haku a Ela Opio o Kalivi Hale koe wale no ke noi ana ae a ka makaikiu Heneri Beleinehama imua o ka hanohano o ka aha e haawi i ka lakou nana akahele ana maluna o ka opio a hoopuka hoi i ka lakou olelo hooholo i na paha ua kulike ole na helehelena o ka opio me ko ka mea i hoopii ia, a he mau minute pokole mahope iho o kela noi a ka makaikiu ua hoopuka mai la ka aha i kana olelo hooholo e hoopai a e ahewa ana ia Haku Danekota me keia mau olelo: O kou hihia e Haku Danekota ke karaima o ke keneturia iwaena o na kanaka haalele wahine. Ano ke hoopai nei ka aha ia oe e hoi hou ae me kau wahine i mare ai me ka oiaio loa a hana me ke oolea a pau na la o kou ola ana, a ke ole pela e hoopaahao ia oe ma Nugeta no na makahiki aole e oi aku i ka elima a i ole ma ka uku dala.

MOKUNA XXIII.

O KE KUMAKAIA KA KO'U MAKUAHINE

- O KA HUNE A ME KA POLOLI

KO'U HOALOHA-A! E NA

LANI! AOLE LOA.

            O ka hoopai ia ana o Haku Danekota e ka Haku Manafeda o ka Aha Kiekie no ka hewa kumakaia a me ka haalele wahine a ua Haku ala i mare kalohe ai malalo o ka inoa apuka o ka huna (Ailika Lema) a i hoike ia mai hoi e ke kahuna Basila me na olelo hooia mai ka Silevia a me Makaikiu Heneri Beleinehama mai, ua lawa ia me kela mau koikoi o ke ahewa i hookuu ia aku maluna ona.

            A o ka hoi hou aku me Silevia ka wahine ana i haalele kumu ole ai ua loaa iaia ka mana a me ke kuleana e hana pela e like me ke kauoha a ka aha, aka, iaia nae i hoea aku ai imua o Silevia a waiho i kana kumuhana hooko i ke kauoha a me ka makemake o ka aha, aia hoi ua halawai mai la ia me na olelo kipaku a ka ui Silevia e hoole mai ana aole ua Haku nei o ka Silevia kana mare.

            "Alaila, aole oe e hooko ana elike me ka makemake o ka Aha. Mao na lani ala e Silevia, heaha ke ano o keia mau hana au. Aole anei o wau o Haku Danekota kau kane mare, ka mea au i hoopii aku ai imua o na aha hookolokolo mao keia Makai Kiu ala. Alaila, no keaha oe e hoole nei. O ka mana o na kanawai o Pelekane nei, aole loa ia e hiki i ka hanohano alii a me ka waiwai o kekahi kanaka ke @@@@@@, a ke hoohaahaa iaia. Nolaila, ma ka mana o keia kauoha a ka Aha a me ko'u kuleana kane mare @@@@ ke kauoha nei au ia oe e haalele iho ia Kalivi Hale nei a huli hoi aku me a'u no Danekota Kakela ka home a me ka malumalu hale o Haku Danekota kau kane mare."

            "Aole loa! Aole loa he kuleana o Haku Danekota e koi mai ana maluna o Silevia oiai aole oia (Silevia) o kana wahine mare. Ua hoole mua aku nei au ia oe a pela no au e hoole hou aku nei, Haku Danekota, aole oe o ka'u kane," wahi a ka ui Silevia.

            Alaila owai au, aole anei hoi owau no hoi kau kau kane mare ka mea au i hosana a i halelu mau ai oiai ko kaua mau la ma Lokowai Home. Ina aole au o kau kane alaila ua kuleana ole kela kauoha a ka aha e ahewa ana ia'u. No ka ike o ka aha me ka hoohewahewa ole no'u nei, ua kauoha mai la oia e lawe koke au i kela alahele o ka hoi hou ana me oe a malama i ka laahia a me ka ihiihi o na kanawai mare. Nao no ka lua o ka manawa au e kauoha nei ia oe e haalele iho ia Kalivi Hale nei a hoi ae kaua no ke kakela Danekota a ke ole pela, alaila, e lawe mai ana au i na kanawai o Pelekane nei i kokua no'u imua o na aha hookolokolo, wahi a ka pane a ua Haku ala me ke ano hooinaina.

            "Ina he mea ia e haule mai ai na lani a helelei liilii iho maluna o keia ili honua aole loa ia he mea na'u e hoihoi hope mai ai i ka'u mau olelo. Ano no ka manawa hope loa ke hai aku nei au me ka oiaio, aole loa oe o ka'u kane mare.

            Na keia pane hope o ka paakiki a ka ui Silevia i hamau aku i na manaolana o ka Haku Danekota a hooholo iloko ona imua wale no o na aha hookolokolo e hooko ia ai kana koi maluna o kana wahine e like me ka ua wahine nei ana i hana ai wahi a ua Haku Danekota nei iaia iho. "Kupaianaha aia ka hoi a haawi ia mai ka pono ma kona aoao, alaila hoao hou ae la ia e hana hou i kekahi hamabaga. No keaha la oia i waiho malie ole mai ai ia'u, aka, e like ma kana hoohilahila ana mai ia'u imua o na maka o ko ke ao nei, pela no auanei e hana a e hoohalike aku ai iaia. Aole loa e pau ke dala a Haku Danekota a e ike e no wau iaia e noho ana he paahao iloko o Nugeta, alaila, me ka leo moakaka o ke kane mare e kauoha ana i kana wahine hoopuka mai la ia i keia mau huaolelo:

            Silevia! Ma kou hoole ana mai i ka'u kauoha no ko kaua hoi pu ana aku no Danekota Kakela, a hoohala i ko kaua mau la hope iloko o ka noho ana hauoli a me ke aloha alaila, ke hoike aku nei au ia oe me ka hookamani ole he paahao oe na ka mana o ka oihana makai a o ka papu pohaku o Nugeta kou wahi e noho ai. Nao feawela a gude-bai.

            Me ke kali hou ole iho i minute mahope o ka pau ana o kela mau olelo, ua huli ae ia maluna o kona mau kapuai a haalele iho la ia Kalivi Hale, a he hapalua hora mahope iho aia he makai ua hoea ae no Kalivi Hale a heluhelu imua o Silevia he palapala kauoha mai ka aha mai no kona hoea kino aku a pane no keaha la oia e hoopai ia ai no ka hewa hoowahawaha i ka hanohano o ka aha.

            He mau minute keia o ka pihoihoi a me ka hikilele loa i loaa aku ia Silevia iaia i ike a hoomaopopo iho ai, aole he kokua ma kona aoao iloko oia mau minute o ke kauoha pupuahulu i loaa mai la mai ka aha mai. Aka, he mea hiki ole nae ia ke pale ae.

            O ka hooko ana aku i ke kauoha a ka aha, oia wale no ke alahele nona e hana ai, a ke ole pela, alaila, e ku auanei kaena a Haku Danekota i hai mai ai.

            O na paia pohaku paakiki o ka halepaahao o Nugeta kona wahi e noho ai a auamo i na ehaeha a me na luhi no na la e like la me ka ka aha e haawi mai ai.

            Iaia i hoea aku ai imua o ka aha ua noi aku oia i ko ka aha hanohano e kahea i kona kokua no ka hoea ana mai a ku pale nona imua o ko ka aha hanohano, a emoole aia ka Makaikiu Heneri Beleinehama e ku ana he alo a he alo me ua Silevia nei.

            Imua o kona hoaloha makaikiu ua hoike aku oia i na mea a pau, a ua haawi mai la ua makaikiu la i na hoolohe ana me ke akahele, alaila, me na maka hulili o ka inaina huli ae la ia maluna o ke kahu o ka aha a noi i kona hanohano a kauoha koke ia o Haku Danekota me ka awiwi e hoea mai oia imua o ka aha me ka hoohakalia ole, a haawi i kana mau pane malalo o na kumukoi hea la oia i kauoha ai i ka hanohano o ka aha e lawe ia mai o Mrs. Ailika Lema imua o ua aha la a pane i na haina a pau e pili ana i ka hoowahawaha aha.

            Wahi hou a na makaikiu kupaianaha ala ma kana hoike: Ma ka aoao o ka mea i hoopii a i kauoha ia e kou hanohano ke hoike maopopo nei ia aole oia i ku i ka hewa hoowahawaha aha.

            Oiai no ka makaikiu e kamailio ana ia wa i loaa mai ai he telegarapa e ninau mai ana i na paha aia ilaila ka lede Silevia, a ua makemake ia oia e na Haku Ela Baroneka a me ka Ela opio o Kalivi Hale, oiai, ua hoea mai la lakou he mau minute wale no ka haule hope mahope iho o ka haalele ana aku o Silevia ia Kalivi Hale.

            O keia telegarapa i loaa mai la oia ka Heneri Beleinehama i pane koke aku ai me ka awiwi i ka Ela opio oia kona luaui makuahine ma ke keena hookolokolo a Haku Manafeda.