Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 46, 16 November 1901 — HOME RULA REPUBALIKA [ARTICLE]

HOME RULA REPUBALIKA

Ma ka noho ana iho la o ka halawai o ka Papa Hooko a na Home Rula a ma ke ahiahi Poaha nei Nov. 14 i hooholo a apono loa ia iho la kela inoa Home Rula Repubalika e paa loa oia ka inoa hou o ka aoao a ka lahui e kakoo hou aku ai ma keia kau koho balota ae. Nolaila, e ka lahui, ua hoolilo ia ko oukou pono kuokoa o ke kulana aloha aina a lilo i poe kokua i ka aoao Repubalika e apono ana i na hana a paua a na Repubalika i hana lokoino ai ia kakou. Ke olelo nei na alakai e Repnbalika kakou malalo o na Repubalika o Amerika i nana ia mai ka Wilikoki mau hana e hana akua ai malaila. Heaha ka okoa o na Repubalika o Amerika a me ko anei, ua like no. Aole loa e kahuli ke Aupuni Moi o Liliuokalani i ka makahiki 1893 ina o na Repubalika mikanele wale no o anei a kakou e hookae ae nei kai hana ia hana i ka la 16 a me 17 a Ianuari 1893. Aka, o ka pololei maoli no, i kahuli ke Aupuni Moi i ko anei poe Repubalika a me ko Amerika a Wilikoki ma e pai hookamani ae la, i lilo ke aupuni mamuli o na hana hooweliweli a ka pualikoa o ka mokukaua Bosetona e ku ana i ke awa o Honololu nei i hoolele ia mai me na pukuniahi, na pu raifela a me ka puulu o na koa a umu aloaloa iho ma ke kuea o ka Pa Alii e hoohuli pono ana ka waha o na pu i uka o ka Hale Alii, oiai no ka moiwahine e noho ana i ka noho alii ia mau hora o ke kupilikii. Nolaila, eia ka niuau, ua kaawale aku anei o Amerika mai keia mau hana hookahuli aupuni ana i kokua ponoi ai me kona lako kaua. Ua like a like ko laua nei ino me ko anei poe

Repubalika, ina kakou e manao he ino ko anei poe Repubalika, ua ino like. O ka mea nana i aihue a me ka mea nana i kokua ka aihue, aole anei i hewa like laua, pela no keia. E hoomaopopo e ka lahui, na keia poe Repubalika o anei kakou i haawi aku i kela poe Repubalika o Amerika e lawe aku e hoohui me lakou; a i ka wa o ko lakou uluku kaua me Sepania a kakou i kuleana ole aku ai ka lahui Hawaaii [Hawaii] no ia hakahaka mawaena o lakou, ua lawe lima nui ia ae ia kakou e ua poe Repubalika lima nui nei o Amerika a Wilikoki e pelo mai nei he nani a laumania loa ia poe a oia na hoaloha o na kanaka Hawaii. E ka lahui, e hoomanao i na hana hookahuli Aupuni Moi o Ianuari 1893 a hoomaopopo iho. Na ko anei Repubalike a me ko Amerika i hookahuli i ke Aupuni Moi a ka lahui Hawaii e aloha nei, hoohui ae nei ia kakou a lilo i poe makaainana Amerika i keia la, a e hookokoke mai nei na anoano ino a pau o Amerika i o kakou nei. O na popilikia a pau a kakou i ike mua ole ai, e ike maka aku ana kakou ia mau mea ma keia mua koke iho. E hiki mai ana ka wa no kakou e ike ai i na maewaewa like ole a pau ma keia hope aku. Na kaua hookahe koko, ka powa, ka wi a me ka ma'i ahulau.