Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 47, 23 November 1901 — Page 4

KE ALOHA AINA

4          KE ALOHA AINA POAONO, NOVEMABA 23, 1901

 

Ke Aloha Aina.

Hookumuia no ka

@ maikai o ka Lehulehu, a he Nu

pepa na ka Lahui Hawaii.

--

EDWARD L. LIKE,

Lunahooponopono

JOSEPH K. LIKE,

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI,

Luna Hoohana

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA

--

PUKA LA

E hoopukaia ana i na apau koe ka

(Poaono a me La Pule) e ka Papa

Pai ae Aloha Aina.

--

Hookahi makahiki (uku mua) . . $3.--

Ekolu mahina (uku mua) . . . 2. 25

Hookahi mahina (uku mua) . . . 80

---

KEENA HANA.

Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370,

Kokoko ma ka Hale Hoolulu Kaaahi.

Pahu Leta 513.

--

HONOLULU . . .  NOV. 23, 1901

--

            EIA ka olelo a kekahi poe i komo mai iloko o ko makou keena:  Aole o makou lawe i ke Kuokoa Home Rule e ike ai i ka lakou mau olelo, aka, o KE ALOHA AINA wale no ka makou nupepa e heluhelu nei.  Heaha keia a oukou e paio nei me Kalauokalani ma laua o Keoki Makamu, eia ka makou pane:  He huhu hoi i ko makou hoike maloko o ka nupepa nei na mea a lakou i hana ai iloko o ka Ahaolelo a me na mea no a pau a lakou e hana mai nei, aole paha he makemake e lohe oukou ia mau mea.  Na ko lakou poe no a hele mau mai nei e hoike ia makou, aole o makou hele i na halawai malu a lakou.

--

            EIA ka pane a kahi poe ia makou:  He kamlii oukou, aka, he kanaka makua nae na manao o ka oukou pepa, ka puka mai ka olelo he pololei, he oiaio na mea a pau a oukou e kamailio nei, he hiki ke hilinaiia a pela no e ohohia ia nei KE ALOHA AINA mamua o ko lakou wahi pepa kamalii piha opala; eia ka lakou pane, hilahila ole no ka hoi ke hakaka o kanaka makua me oukou me kamalii.  He oiaio o oukou e ka lahui ke makou mea nana e kakoo nei, a o oukou no ko maou ikaika e ku nei a paio no ko oukou pono e luwaiele wale ia nei.

--

LOAA ANA ANEI KA MOKU

AINA O KAKOU?

--

            He makehewa kakou a manao iho he hana nui na ka Elele Wilikoki ka hooikaika ana aku i ke noi i keia Kau Ahaolelo ae e haawi mai o Amerika i mau apana aina no kakou na Hawaii.  Aole ia he mea noi ia, aka, he mea no ia i maopopo mua ma na kanawai o Amerika, he haawi ia no na aina aupuni i kona mau makaainana, e hana no e loaa mai ana no ia mea ia kakou me ke noi ole ia.

            Eia ihoi kana mea e hooikaika aku iloko o keia kau e loaa mai on a mokuaina no kakou, oia hoi ke kumu o ka hoi mua ana mai ai e Hoo-repubalika i ka lahui i loaa ka ka mokuaina wahi no ana oia ka kakou e nana aku ai o ka loaa (ole wale) mai iaia, a oia hoi kana e hoopapau ai e hooikaika i kona punahele i ike ia ka loaa ana mai.  Pehea ia e loaa ai, ua ike mua no ia he mea hiki ole ia ke loaa mai, a o hoi e hihi o ka haanui wale mai no i puni aku ka lahui, no i ala no ia pomaikai no ka mea a oukou i koho aku ai, aole no oukou no ka poe nana i koho aku.  E noi wale no oia e loaa on a mokuaina no Hawaii nei, he loaa iho.

--

HALAWAI HOPE A NA HOME

RULA REPUBALIKA ME KA

ELELE WILIKOKI.

--

Ka Helu Ekahi o ke Panoonoo i

Ikeia ma ke Ohohia Ole

ia a ka Lahui.

--

            O ka halawai makaainana ma ka hale paikau o Haimoeipo i ke ahiahi Poakahi nei, Nov. 18, i malama ia e na alakai o kalahui, Wilikoki Elele, Kalauokalani Peresidena aoao Kuokoa Home Rula (i Repubalika ae la), a me ko lana wahi kakalalo J. K. Kaulia Peresidena o ka hui Aloha Aina a lakou i hoolilo ai i poe Kuokoa Home Rula me kela kau koho balota mua i hala aku nei, a i hoololi hou ia iho la ano i poe Home Rula Repubalika (hamo puna, a i ole ia na like paha me ka ka'ukama ulu wale i mea maka iloko o ka ipuhao).

            O ka helu ekahi keia o na pa noonoo i ike ia iwaena o na anaina halawai a pau ma ko ka lahui aoao.  E ike la no ka oiaio o keia ma ka hoike a ua nupepa like ole o ke kulanakauhale nie, oiai, ua akoakoa aku na poe kakau o na nupepa ma ia halawai.  Ma na hiona i ike maka ia, ua hoike maoli mai ka lahui i ko lakou huowahawaha a me ka hilinai ole i ke ano o ka lakou mau alahele e alakai nei i ka lahui.  O ka Wilikoki olelo a'o ka ma kela po haalwai mua i malama ia ma Pokake Holo (Foster Hall) penei no ia (wahi a ka nupepa namu Avalataisa): E kupaa no oukou ma keia inoa Home Rula maanei, a e hele ana au i Amerika me keia inoa "Repubalika."

            E ka lahui e nana mai kakou, he mau a'o maikai anei keia e hiki ai ke paulele aku e pomaikai io ana kakou i keia poe alakai hokake?  He ole ia.  I ehia o kakou puni ana ia lakou nei e pono ai, no ka lawa ole anei o ko kakou kuhihwa ma ka ike maka ana iho nei i ka lakou mau hana lomaloma hookeikei pu awa wale iho no o keia kao iho la, alaila, e moe poo hou no kakou ia lakou nei i kela kau ae i loaa aku ka OLE a kau poepoe mai ana ma Ladana, alaila, o ke eke hua nemonemo a ka pelehu no ka lakou nei e puauu ai no na uku Ahaolelo o lakou, a me na poe unuhi, haku, a pai o na halepai, a me ka hinai hua mapu okalike nunui pokeokeo o na lilo Ahaolelo waiwai ole.

            Nolaila, a ka lahui, noonooo pono mai ana oukou i ko kaou pono o keia mua aku, a mai puni hou.

--

REPUBALIKA MKANELE A

ME REPUBALIKA

KUOKOA.

--

            O ka Repubalika mikanele oia ka na alakai e olelo nei he ino loa, a e haawi ana i ka mahalo a pau i ka Repubalika kuokoa (oia ka poe o Amerika).

            No makou iho, ke olelo nei hoi makou, in a he ino ko onei poe Repubalika e manao kakou he ino pu no me ko Amerika.  A ma hoi e mauaoia he maikai a likelike loa ko Amerika poe Repubalika, alaila, e pono no e manao iho kakou he maikai pu no a hinuhinu me ko onei po Repubalika, e like aku la no hoi me kela poe.

            Heahea ka okoa o kahi me kahi?  Ua like a like ua pai a pai.  He hookahi no kumu o ka Rebpualika i laha mai ai i Hawaii nei, o ka mole me ke aa aia i Amerika.  Ina he makemake e kue kue like, a in a he makemaka e mahalo mahalo like, oia wale no ka oukou hana pono e na Home Rula Repubalika.

--

MAI HOOHAAHAA I KE KU-

LANA KEONIMA NO

KE KALAIAINA.

--

            Ma na loina o ke kalaiaina a ka poe naauao, in a ua hemahema ka hana a kekahi mea e paa ana a e lawelawe ana paha i kahi oihana i pili i ka pono o ka lehulehu, he kuleana ko kela a me keia ma ka aoao o ka lehulehu e nema aku iaia, aole nae ma kekahi o na ano pilikino i pili ponoi iaia, aka, e nema aku in a mea la ma ke ano o kana hana e lawelawe ana i ko ka lehulehu pono;  pela no kakou e nema aku nei ia Dole Kiaaina a me Kalauokalani alakai o ka lahui, a me kahi poe aku.

            O kahi mau hemahema a laua nei a me ka kekahi poe lawelawe ana i kekahi mau oihana o ka lehulehu ma ia mau kinaunau pili ia mau mea, he kuleana ko kakou e kamailio aku, ahewa aku, a nema aku ma ke ano oia mau hana i ike ia he kupono ole; aole o ka hapuku i ka opala waiwai ole, he waiwai ia no luna o na kau lawe opala a me kela paipu nui e hele ia a moe i ke kai.  O ka poe hapuku ia mau ano, na like na me ka poe i hanau ia mai o ke wawae mamua aole o ke poo; philau ka olelo a ka hupo i kahi e, noho pane ihoi iluna o ka mea i kamailio ia aku.

            Mai manao e puni hou ana ka lahui ia oukou ke ahele, ua naauao lakou i keia wa e like me John Kaimi i kela po halawai aku nei a oukou i ika ai, iaia hookahi hookuu ka halawai, me keia mau huaolelo, "ke pena puna ia nei kakou a onionio e keia poe."  Pela io no, pololei kela.

--

UA MIHI AKU KA.

--

            I mai o Kuokoa Home Rula o Nov. 16 na mihi ka o William Kalaehao.  Ia wai la oia e mihi nei, la makou pana la Kalauokalani paha la wai la.  Aole maopopo; e mihi ana paha i kona hewa o ka puni ana, a i ole e mihi ana paha i kona hewa o ka puni ana, a i ole e mihi ana paha i kona hoopunipuni ana i ko makou Lunahooponopono a hoolaha ia ai ma kekahi o ko makou mau helu mua aku nei oia ka makou e haohao nei aole i hoakaka ia ia wai oia e mihi nei.

            Aia heelua mau mea okoa mawaho ae o L. H. i lohe i kau mea hou.  Aole no ko makou kamalii e hiki ke kapa ia mai o ka makou ka hoopunipuni, a i ole o makou ka puni wale ke lulu ia, No!  No! wahi a ka haole.  He oiaio he kamalii makou aka, he kanaka makua nae ma ka makou oihana e lawelawe nei; ke hoike mau aku nei i na mea a oukou e hana mai nei i ike mai ai ka lahui.  O ka makou ka hoopa hu e mamua, mahope mai no nae ka oiaio e ukali ai.  Manao iho la oukou no ke ao ia ana o ko makou L. H. e kona mau hoaloha e mihi a mihi ai ma kona wa i lawe hookolokolo iloko o kela ahaolelo popopo nona ka moolelo kukalahea i na wawa lawe kipe oia mau la; alaila, e manao ia he mea na makou a wiwo iho ai o ka oukou hoonuinui wale mai.  Oiai ho aku imua, e ike ia no aole a makou wahi i lawe mai ai i ka inoa o wWilliam Kalaehao, aka, ua puiwa e oia a ae naaupo aku la e mihi i ka makani.  O keia Kalaehao no kai kikiapau hou ae a ku ana i ke Keena o KE ALOHA AINA, eia ka olelo, Kupanaha maoli, huhu ia au no ka hoolaha ana ae nei o oukou i kela mea a'u i hai aku ai.

            Ua hilinai aku hoi makou i ka olua mea hou ma ke ano he kanaka makua hoi olua, eia ka he kamalii, kali aku hoi paha kakou o ka hoi hou mai o Wilikoki iloko o Iune, e noho kiaaina io ae ma kahi o Dole, aia hoi ka palapala hoopii a oukou i Amerika e hoopau ia o Dole no ka lolo kaa