Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 50, 14 December 1901 — Page 8

Page PDF (698.91 KB)

This text was transcribed by:  Janet Remolona
This work is dedicated to:  Jordan Kawailani Remolona Blecha

KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 11, 1901.

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

NO

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

 

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA XXV.

            KA PUKA MUA O HE KUKALA KAUA – KA AILIKA LEMA O NA LA 1 HALA—

KA KAHU ME KA ELA OPIO.

            A mamua o ke hoea ana aku o ke kauwa e hoikeike iaia ua makaukau ka paina kakahiaka aia ua Ela Opio nei au makaukau me kona mau aahu, a e noho ana ia maluna o kona pakaukau a hoolala i kana mau kumuhana ano nui a koikoi oia kakahiaka e waiho aku ai iloko o ko lakou hale kau kanawai.

            Hapalua hora mamua o kela hoea mua ana aku o ke kauwa, ua hoea hou aku la no ka lua o ka manawa a hoike imua ona aia ka Haku Danekota ma ke keena hookipa kahi i kali ai me ke akenui e ike iaia. Alaila, me ke kali hou ole iho ua ku ae la ia a haalele i kona keena a iho mai la ilalo no ka rumi hookipa a halawai pu ae la me Haku Danekota iloko o na lulu lima ana o ke aloha kakahiaka.

            Mahope o na lulu lima aloha ana mawaena o ka makua a me ke keiki, ua huli ae la ia a hookani iho la i ka bele, a ia wa i komo koke mai ai no ke kauwa wahine o ka hale a haawi mai la i ke kunou haa haa ana me keia mau olelo. Heaha ka makemake o kuu Haku Ela Opio o Kalivi?

            Hele a hoike aku i ka lede Siley a kuu makuahine, ina paha ua makaukau oia no ka ike ana mai i ka Haku Danekota.

            Elike me ke kauoha aia ka wahine kauwa ua hala aku la. Emoole hoea hou mai la ia a hoike ua makaukau ka lede Silevia no ka ike ana mai i ka Haku o Danekota Kakela, a iloko o na minute pokole lohe ia aku la ka nehe owe mai o ka lole silika o ua ui Silevia nei, a komo mai la oia iloko o ka rumi hookipa me ka hiehie nui o ka nanai a me na kunou haaheo ana o ka hie haawi mai la ia i ke aloha saluta mahiehie maluna o kana keiki, oiai, ua Ela Opio la o Kalivi ua ku ae iluna o hoolauna me keia mau olelo.

            Mother, ua makemake ka Haku Danekota e launa kamailio pu me oe maluna o kekahi kumuhana ana i makemake ai na kou noonoo maikai e haawi ai i kau olelo hooholo me ka pololei.

            Wela, e hoike mai e kuu Haku, wahi a Silevia me ka huli ana ae a nana maluna o Haku Danekota, oiai, ua Haku ala ua aui pono mai imua o Silevia a hoike i na mea a pau, a ua hoolohe aku hoi o Silevia me ka akahile no na olelo mihi a uwalo o ua Haku ala a i ka hope o na olelo a na Haku ala, @ hoomanao mai la ia me keia mau olelo.

            Silevia @ Ka mea nona ka leo nahenahe a’u e hoomanao poina ole nei he mai makahiki manao ao nei i hala, a me he mea ala eia no ua leo ke o nei iloko o ko’u mau pahu lohe, oia hoi, Kuu aloha i ka wehi o na pua, kuu ipo hoi o na launahele.

            Ae, e kuu Silevia, o kela kapawai uliuli o Lokowai Home, a o kuu aloha hoi o Lokowai Home eia au o ua aloha hookahi nei au i ka wehi o na pua, a o kau ipo hoi o na lau nahele. Pehea e maliu a e hoolono mai ana anei oe ia’u. E haalele mai ana anei oe ia’u iloko o ka ho ino a me ka hoowahawaha ia?

            Ea, e kuu Silevia, aole loa au i manaoio e hana mai ana oe ia’u pela. O na hewa a’u i hana ai, ua mihi a hoahewa iho au ia’u iho, a ke nonoi aku nei au maluna o ko’u mau kuli e aloha mai ia’u e kuu silevia, a e lawe hou aku ia’u iloko o kau mau puili aloha ana.

            O keia mau leo nonoi hope loa a ua Haku Danekota nei ua noi a @walo ia aku ia maluna o kona mau kuli, aka, o ka pane a Silevia, ua ku ae ia maluua o kona mau kapuai a hoopuka i keia mau olelo.

            Haku Danekota! Aole au o kau wahine mare, aole hoi oe o ka’u kane mare. He kane mare no ka’u i berita ia ai, a oia kane a’u i mare ai ua kaihi aku ka make iaia mai ia’u aku, a nou iho ke hoole loa aku nei au aole oe e Haku Danekota ka’u kane mare.

            Auwe, auwe kuu poino! O, e na lani e aloha, a e hoopakele mai oe ia’u. A, o kuu mau la o ka houoli ua make kanu, a he kanak poino au i keia la, wahi a Haku danekota me ke ku ana ae iluna oiai kona kino e naka ana iloko o ka haalulu alaila, me na olelo hope, huli mai la maluna o Silevia a kamailio hou mai la.

            Silevia. O ka loaa ana ia’u he kanaka lanakila a i ole he kanaka poino paha aia no ia iloko o kou mana. Aka, ua hoole mai nei oe i kau mau kokua ana a me kau mau huikala ana i na hewa a’u i hana ai, alaila, o ka olelo hooholo wale no e haawi ai i kona mau sekona hope o ka hoohilahila ia, aia no ia ma ka waha o ka pu panapana, a o na nupepa auanei a pau o Ladana e piha no ko lakou mau kolamu me na moolelo nema e pili ana iaia a me ka lede Silevia. Ano e aloha auanei e kuu Silveia. Ah, Lord Dynecourt face your doomed! Your hour is sealed! Farewell!

            Alaila, ua huli ae la ua Haku ala maluna o kona mau kapuai a haalele iho la ia Kalivi Hale me na kapuai kaumaha, a hoi awiwi aku la no ke Kakela Danekota no ka hoomakaukau ana laia iho e halawai me kona hoi ona hooh lahila la iloko o na minuto hola wale noi i koe.

            Mamua o kona laalele ana iho i ke kakela, ua hoomaikai mua ae oia i na lani e haawi m@ iaia i ka ikaika e ku aku ai ma ua kakahiaka ala a halawai pu me kona hopena imua o ka aha hookolokolo mua ioa e noonoo a e hoolohe ia ai na hooko ana a ka mana o kela kanawai okipuu a ka Ela Opio o Kalivi, a iaia i hoea aku ai no ke keana hookolokolo, aia kona mauloio e nohe ana maluna o ko laua mau noho.

            He mau nanaina haikea ko ua Haku ala iaia i komo aku ai a noho maluna o koma noho, a i ka wa i ke lehelu ia mai ai ke kumu hoopii, a me na hoakaka ana a ka loio aupuni, no ka pono o ka aoao hoopii e like me na kuhikuhi ana a ke kanawai, ua ku koke ae kekahi o na loio o ka Haku Kanekota a noi malalo o na kanawai lahui a me na rula miauao ana e hookuu ia ka mea i hoopii ia, no ka mea wahi a ua loio ala. O keia hoopii hihia hewa malalo o kela kanawai e pili ana i na poe mare me na manao kolohe a hoopoino I ka maemae me ka inoa o kekahi lede, ua haawi aku ia i ka poino koikoi a me ke kaumaha ehaeha loa o na hoopai ana maluna o ka mea i hoopii ia, e hoolilo ia ai oia i keia minute i kanaka ilihune maluna o ka honua ke kakoo a apono ia na kuhikihi ana a keia kanawai, a oiai o keia Ailika Lema e oleloia noi he kino kanaka okoa aku ia mawaho o Haku Danekota, a ina o Ailika Lema ke kanaka a keia aha i makemake ai, alaila, no keaha i loaa ai iaia ka mana hopu a hoopaahao wale i ke kino o ka Haku Danekota.

            O Ailika Lema a me Haku Danekota ua makemake like ia no laua imua o keia aha, no ka mea, oia mau inoa he hookahi no o laua kino, a i hoike na ka oluolu no ia o ka makaikiu Beleinehama e heluhelu mai, wahi a Haku Manafeda ke kahu o ka Aha.

            Aliaila, ua kahea ia ka makaikiu Bleinehama a na ua makaikiu opio knpaianaha ala i hoike mai ka moo lelo mai ka mua a hiki i ka hope, a ike ae ia na mea a pau o Haku Danekota e noho nei iloko o ka hanohano a me ka waiwai he Ailika Lema ia no na la i hala, a o ua Ailika Lema ala oia mau la i hala kahiko oia no keia Haku Danekota e ku nei he pio a he paahao na ke kanawai.

            Nolaila, mahope o na wehewehe kanawai ana a na loio pale a ma ka lawe ia ana mai o na olelo ho ke a ka makaikiu Heneri Beleinehama a me ka moolelo o kela aha hookoloko mua i ahewa ia ai ua Haku Danekota ala, aia hoi, ua hoopuka mai la ka Aha i kana olelo hooholo e ahewa ia o Haku Danekota a i ole o Ailika Lema e like me na mea a ke kanawai i kauoha ai.

            A@, me kekahi o na hiona weliweli loa o ka hoopuka ia ana ae o ka olelo ahewa a ka aha, aia ka Haku Danekota ua ikeia aku la e kaulona pololei ana i kana pu panapana i kona lae, no ka hoouna ana aku i ka poka e hoopuehu liilii I knoa lolo, ina aole he wiwo o oie ka hooopakele i lele ae me ka mama a pale i kela pu e kani iloko o ka lewa, a ike @ ae ia ua Haku nei a me ka Ela Opio a ku ana.

           

AHAMELE MA KAWAIAHAO

            E weheia ana he ahamele ma ke keena malalo o Kawaiahao i ka hora 7.30 p.m. o ka Poalima, Dec. 27, 1901, no ka painaikai o ka Ekalesia. He 25 keneta wale no ko ke kikiki (ticket). E hele ae e @ makamaka a kokua i na hana maikai, a hoolohe i na leo kani o na haumana o ke Kula Kamehameha, o ke Kula Kawaiahao a me kekahi poe e ae hoi i makaukau ma ia hana.

 

AOLE HE NUI O NA OLA I POINO.

            Kapalakiko, Dek. 2. O ka nui o na ola o poino o ka moku lawe ohua San Rafael aole ia i mahuahua loa e like me na mea i manaoia i kinohi He ekolu wale no mau ola i hoomaopopoia ua make, he elua kane a me hookahi keiki. Ua pae aku ke kino make o kekahi o lakou ma ke kahakai o ka makupuni Angel ma ke kakahiaka o nehinei a he elua a ka opu o ka hohono i hunakele loa aku O W. G. Grandall ka mea nona ke kino make i loaa aku ai i na koa kiai o ke mokupuni Angel, ua make oia mahope o ka molia ana i kona ola no ka haawi ana aku i na hooopakele ana ia ha@ O Geo. Treadway ua @pa pu ia kona umauma i ka wa i hookui ia mai ai ke San Rafeal, ua lawe ia mai oia no ka oneki oluna, a i ka wa a ka moku e iho ana me ka ikaika no lalo o ka hohonu ua lohe ia aku la ka leo o Treadway i ka puana hope ana mai, No ka pono o ke Akua e hoopakele ae ia’u. O ka ekolu o na make i hoomaopopoia he wahi keiki uuku nona na makahiki he 5, a nona ka inoa o Cyrus A. Waller.

 

            Eia ka halekuai o K. Isoshima ke kuai hoemi nei i na waiwai like ole a pau maloko o kona hale kuai, E nana ae i ka hoolaha.

            Ua haawi ae la o Makai Nui Baraunu he makana o $500 i ka mea a mau mea paha e hoike mai ana i ke kanaka a mau kanaka paha nana i powa ke ola o Lubeck.

            Ua halawai me ka ulia poino o Albert Hoapili, kekahi opio kuai nupepa o Ke Aloha Aina, ma kela Poaono aku nei, ma o ka pii ia ana e kekahi kaapio, aole no i kukonukonu na palapu i leaa iaia. E ao mai ana keia i na apio a pau e nana pono i ko aukeu alanui hela oiai, na alanui ua piaa me na ulia poino like ole.