Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 51, 21 December 1901 — Page 2

Page PDF (674.10 KB)

This text was transcribed by:  Sheryl Daguio
This work is dedicated to:  cancer survivors

KE ALOHA AINA POAONO,

DEKEMABA 21, 1804

 

HONOLULU DEC. 18, 1901

EIA NALO KA MALUHIA MAI HAWAII NEI AKU

 

            Iwaena o na kakai olelo ana @waena o kekahi lede kamaaina a@ keokeo a me kekahi haole ke@aiana malihini e pili ana @no ke kulana noho @ua o Hawaii nei I keia mau la e @ee nei a me na la I keahope aku, ua hoike aku ua lede kamaaina nei.  He umi ku@alua wale no makahiki I ka eia ao nei o ka powa a me ka ai @oa he mau mea ia I ike mau ole @a ma ia mau la.  Ua hiki I na @e pau ke moe I ka po me ka @aka ole ia o ka puka, a pela hoi @ ua keena oihana. O na wahine e hale ana I ka po aole a lakou @ea e hopohopo ai no ko lakou hoopilikia ia mai, aka, mahope @ae o ke kahuli ana o ke aupuni @oi oak e m@oani wai la na poe aihue a me ka poaa@.

            A I keia wa aole loa e hiki hou a oa kapa`a ke moe wale I ka po @ ka laka ole I ko lakou mau I puka, a o na poe kalepa hoi ao ka lakou e ae e haalele wale I na ipaka o ko lakou mau bale oiliana me ka laka ole I na no I ka hora 12 o ke awakea.  O makou hoi o na wahine ua kau ka weli o ka hele hookahi ana ma na alanui o ke kulanakauhale nei I ka po me ke kokoolua ole.  A ma kei @ ikeia ai ua like ole ka noho`oa maluhia o keia mau la e like ala @ana ke nohona lanakila ana o umi-kumamalua makahiki I hala @me nei.  Pololei ka olelo a keia lede.

 

E LAWE MAI ANA I KONA MAU MOKUKAUA.

            Mamua o ka haalele ana iho o Adimarala Casey me kona moku lawehae ka mokukaua Wisconsin @ kela pule aku nei, ua hoike @mai la oia ia Kapena Merry kea lii kiekie o ka oihana kaua mo@ana Amerika aha e no@u hoomalu nei ma na kapakai o ka moana Pakipika no Hawaii nei, oia na mokukaua hakaka Wisconsin a me Iowa, mokukaua holomama Piladelapia, mokukaua Concord, moku topido Farragut@, Ma keia huakai a Adimarala Casey me kona mau mo @kakaua e haawi ana oia ia lakou a ma loina a pau o na nee kaua mea ma ka moana a pelu pu I ko lakou wa e hoea ai maanei.  A @na ia manawa I manao ia e komo mai ai lakou a pau iloko nei o ke @awa no ka hooili nanahu ana.  O ka mahina o Mei o keia makahiki aku ka manawa a Adimarala Casey I manao ai e lawe mai I kona aumokukaua holookoa no @nei, ke loaa-ole nae he mau kuia ka lakou.

 

KE KOHO BALOTA MA HILO

            Ma ka huli bol ana mai la a ka mokuahi Kinau mai Hilo mai, ma ka auina la Poaono nei I loaa mai ai na hoike piha no ke koho balota kuikawa I malama ia mai nei ma Hawaii no ke pani ana I ka bakahaka o ka Hon. J. Ewaliko I make, ma ka Poakahi o kela pule aku nei, e hoike ana, ua puka o Kimo Lai, ka moho o ka aoao Repubalika, a haule na moho a ka aoao Kuokoa Home Rula oia o David Ewaliko a me J.M. Kauwila, mamua o kona mau hoa aka, ma ka apana nae o Hilo ua loaa ia Kimo Lui ka heluna baleta kiekie loa nana I hoohaele I kona mau hoa holo balota e ae Ma ka apana o Hamakua na loaa ia Ewaliko ka heluna baleta kiekie, aka, ua hiki ole nae ia kehoohaule I ka heluna balota I loaa ia Kimo Lui ma ka apana o Hilo.

            Ua hoalii iho ka maluhia ma na wahi koho a pau ia la, a aole he mau haunaele I ike ia a hiki I ka pau ana o na hana koho balota, a o keia malalo iho ka hoike a na papa nana o kela a me keia mahele koho no ka nui o na balota I loaa I kela a me keia moho penei:

 

Mahele Koho              Lewis              Ewaliko           Kauwila           Kiola ia

Puna                            13                    10                    58                    16

Hilo                             176                  94                    7                      29

Papaikou                     42                    21                    3                      14

Honomu                      20                    25                    4                      6

Laupahoehoe               35                    11                    0                      0

Kukaiau                       10                    11                    9                      2

Honokaa                      15                    55                    5                      0

Kukuihaele                  4                      56                    13                    12

 

Huina                          315                  253                  99                    79

 

Nolaila, o ka huina balota oi o Kimo Lui mamaua o Ewaliko he 62.

            He nui na balota ino I kiola ia mamuli o na manao kolohe o kahi poe koho ma ke kaha pea ana I na inoa a pau, a o kekahi aole I kaha ia, a pela aku, a he hookah o ia mau balota I ike ia ua kaha ia ke kii palapala aina o ka mo kupuni o Hawaii.  O keia ae la na mea ano nui e pili ana no ke koho balota kuikawa I malama ia mai la ma Hawaii, a e hoike maopopo mai ana I ka nawaliwali maoli o ka aoao Home Rula Repubalika ma Hilo I keia wa, ka aoao wikani hoi ma kela kau koho balota nui aku nei.

 

            Ma ka Ventura e loaa mai ai he moku kiakahi ue ke Keikiahi Kalanianaole I kapili ia mai nei ma Aukeiana, Nu Kilani.

            O ka mokukana Beritania Condor ke hoea mai ana I kekahi o keia mau la mai Vanekona mai ma kona alahele no na paemoku hema aku nei.

 

E HOOLOHE MAI

            Ina lede a me na keonimana e noho ana I ka uka iuiu o Kahano aloha I ka lau o ke kukui a me na huapala maka onaona e walea ana I ka ia o ka la o ka makani wehe lau ulu o Pakaalana, mai na keiki aloalo pohaku o Naala pa I ka lae kao a hoea loa aku I na kaikamahine ohiu kokala hoi lua o Puaakuku.  Ano ke paipai aku nei au ia oukou a pau e lawe I ka Nupepa no keia M. H. 1902 e nee mai nei, a no ka mea hoi, aohe o kakou hale leta I keia wa, nolaila, o ka mea wale no I ma nao ia e holopono oia ko oukou lawe like ana I ka Nupepa me ka hookaa mua mai I ka uku o ka Nupepa, `alaila, e loaa aku ana nein a Nupepa ia oukou me na leta pu.  A ina aole oukou e hoolohe I keia, alaila, o na leta wale no a ka poe I lawe I ka Nupepa ke laweia mai, a mai hoao kekahi e ninau mai I kana leta ina aole oia I lawe I ka Nupepa o pakike ia.

 

Me ka oiaio,

T.N. Naleilehua

 

LEO KAUOHO

            Ke kauoha ia aku nei ka`u poe lawe Nupepa KE ALOHA AINA a pau e noho ana ma ka apana o Lanai nei, e hoomakaukau mai lakou I ka auhau o ka Nupepa o ka 1902 e hiki mai ana.  O ka mahina hope keia o keia maka hiki, nolaila au e kauoha mua aku nei ia oukou I na dala $200 no ka makahiki hou e hiki mai ana aim aka mokuna 40, pauku 3:

            Ka leo o ka me e kala ana ma ka waonahele e hoomakaukau oukou I ke Alanui no Iehova e hana hoi I kona mau kuamoo I pololei.

            Pela oukou e hoomakaukau mai ai I na dala $200 o ka pepa o ka makahiki hou.  Aole o oukou wale no ka keia leo kauoha e kono aku nei, aka, o ka poe hou aku e makemake ana I Nupepa e hele mai lakou e kamailio pu me ka Luna ma kona wahi noho ma Keomuku.

            M. Kealakaa.

            Keomuku, Lanai, Dec. 2, 1901

 

KA BANA AUPUNI NO HILO

            He mau pule I hala ae nei ua hoike mua aku makou no ka ae ana o Kiaaina Dole a me Kumu Puhiohe Bega e holo hou aku ka bana aupuni no Hilo e hoolealea ai I na la  heihei lio nui e malama ia ana malaila I ka Hape Nuia a me ka la mahope iho e like me ke noi@ a ko laila poe ke loaa ole he mau kuia@.

            He oiaio e haalele iho an aka hana aupuni ma ke Kinau o ka Poakahi, Dekemaba 30, a o hoea e aku ana hoi ia mamua o ka malama ia ana o na lealea heihei lio ma Hooluu Paka.  Aole ka hana e hoi mai ana mahope o ka pau ana o na lealea heihei, aka, e noho aku ana oia I Hilo no kekahi mau la no ka hoolealea ana I ko laila mau kupa me kona mau leo mele nani.  E ukali pu aku ana me ka bana kona mau lede himeni oia o Miss J. Keliia a me Mrs. Alapai.

            O na lilo no na keiki puhioha o ka bana he kanakolu a me na lede elua nokeia huakai I Hilo, ko lakou uku moku $12.50 pakahi, noho ana ma Hilo $2 pakahi o ka la no umi la e hiki no I ke $32.50 ka lilo o ke keiki hookah a ma ka hoohui ana I ko lakou mau lilo a pau e hoea aku no ia I kekahi puu nui o $1030 no keia huakai.

            I ko lakou wa e noho ana ma Hilo e haawi ana lakou I na ahamele I kea o a me ka po ma ke kahea o ka hotele malaila a hiki I ko lakou wa e haalele aku ai I ua aina kaulana nei I ka ua.  Mahope o keia huakai a ka bana I Kauakanilehua e holo aku ai oia no Maui I ka mahina o Feberuari no ka I aawi ana I mau aha@mele malaila no ka hanohano o ko laila mau kupa.

            Ua hoohauoli ia na keiki puhiohe no keia huakai mawaho aku nei o Honolulu, oiai, wahi a kahi o lakou he uluhua lakou I ka ka noho I kahi hookahi.  O na lilo o keia huakai a ka bana I Hilo na ke aupuni ana ia e uku e like me k aka Ahaolelo I hookaawale ai he haawina kaahela no ka bana.

LOAA KA LAIKINI MARE.

            He elima mau kahuna pule o ka Hoomana Naauao I loaa ka laikini mare mare ma ka Poalua nei ma o ke apono ia ana e ka puuku o ke aupuni W.H. Wright.  Oia na Rev. S. K. Makaio, J. K. Kealaula a me Manuel Silva.  Mahope iho o ka loaa ana mai o ko lakou laikini ae mare ua hoea aku lakou imua o ka Papa Ola no ka hoike ana aku ia lakou imua oia papa o lakou kekahi poe I ae ia e ke aupuni e lawelawe I ka oihana laahia o ka mare ana I na poe a pau e hoea aku ana imua o ko iakou alo.@ Ua apo mai ia papa ia lakou me na mauao kai aha no ko lakou nui o ke noi ana I ka wa hookahi.

 

            He mau wahine kai malama ae he mau hoolei puupuu a me ka huki lauoho ana maloko o ka Hotele Occidental I ka po La Pale nei e ole ke komo uwao ana a kekahi kane pau ai ka laua paloku @ ana a me ka nuunuu ana o kahi I ka lauoho o kahi.