Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 51, 21 December 1901 — Page 8

Page PDF (733.36 KB)

This text was transcribed by:  Kihei De Silva
This work is dedicated to:  Helen Kailikuaolono Metcalf Rowland

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 21, 1901

 

MOOLELO HOONI PUUWAI NO

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA XXVI.

HOOPAKELE MAI IA‘U E KUU SILEVIA! KUU KEIKI HOOPAKELE MAI IA‘U.

 

Silevia! O kuu Silevia! Hoopakele mai ia‘u e kuu Silevia! He kanaka poino au, a he kanaka hoi iloko o ka hoowahawaha ia.

O keia na olelo i lohe ia aku ma na Ieheiehe o Haku Danekota i kela wa i loaa ai iaia na hoopakelena ana mai ka make weliweli mai a ka poka pu panapana, a i ka wa a ke kanaka opio hoopakele i kamailio iho ai i kekahi mau olelo i ua Haku Danekota ala, ua haliu ae la kona mau maka a nana maluna o ke kanaka opio, alaila, puoho hou ae la ka leo o ua Haku nei.

Kuu keiki! Kuu keiki! Hoopakele mai ia‘u i ka hilahila a me ka hoino ia, a i ole pela e kuu keiki, alaila haalele mai ia‘u e make iloko o ko‘u koko ponoi. Hoomanao i ka‘u mau olelo e ka Ela o Kaliwi, haawi mai ia‘u i na hoopakele ana, a i ole i ka make. Aole loa kuu uhane e maha ana ina aole kuu inoa e hoopakele ia ae mai ka hilahila mai, a o kuu koko auanei iloko o ka make ka mea nana e hooponalo i ko olua mau inoa a lilo i kiko eleele loa me ka huaolelo murder!

Haku Danekota! ua hai mua aku au ia oe i ka‘u olelo hooholo o ka hoopakele e loaa ai ia oe ka lanakila. Alaila, no keaha la oe e noi hou mai nei ia‘u ia mea? Aole loa a‘u mau huaolelo hoopakele hou ae mawaho o ka‘u mau olelo mua i hoike aku ai. Aia kuu makuahine aloha au i hoino a i hoowahawaha ai ma ke kumakaia, alaila, imua ponoi auanei ona e waiho aku ai oe i kau mau olelo noi o ka mihi, a na kona puuwai i hoopiha ia me na omaka wai o ke aloha e huikala mai. O kau mau hewa a me kau mau ino i lokoino ai ia‘u i kuu mau la e kamaiki wale ana no, ua haawi aku au i ka‘u mau la e kamaiki wale ana no, ua haawi aku au i ka‘u mau kala ana nou, a o kuu lima a me kuu ikaika a pau, ua makaukau no ia e haawi aku i na hoopakele ana ia oe mai ka make mai au e hoopoino ai i kou ola iho e like me keia iho la au i lawelawe iho nei. E like me ka‘u hoopakele ana ia oe mai ka lilo ana he luahi na ka poka o kela pu panapana au i hoao iho nei e hooponopono i kou ola, pela mau aku no auanei au e haawi mau ai i ka‘u mau hoopakele ana nou e ike iho ai oe he mau hana hehena a @@@@ [at least one line at bottom of page is completely blacked out]

 

A ha! O kau au hoopakele ana ia e haawi mai ai ia‘u ea? Alaila, e hoomanao e ka Ela Opio loa o Kilivi o ka lili i loko o‘u ua ikaika la e like me ka make, a aole loa he mea nana e hoopakele ae i ke ola mai ka inaina huhu mai o ka poka pu a Ailika Lema ke hiki mai ka hora a ua Haku ala e hooko ai ia hana. Aka, e ka Ela Opio o Kilivi e ae mai kou hanohano e pane mai i ka‘u ninau e like me ka‘u i hoike iho nei, oia hoi e noi a e mihi aku au imua o kou makuahine, a o ka lede hoi a‘u i kumakaia ai. Aole anei au i noi a i mihi aku imua ona e loaa mai ia‘u na huikala ia ana mai eia no na manawa aole i emi iho malalo o ka haneri? a heaha ka mea i loaa a i panai ia mai no ia mau leo mihi a‘u i noho aku ai? Aole anei he nele a me ka hilahila? Alaila, ina oia iho la na haawina e loaa mai ai ia‘u, alaila, heaha hoi ka waiwai a‘u e noi hou aku ai imua ona me na huaolelo mihi? Aole loa no, ina paha he miliona manawa e noi ia ai ia mea he huikala. Nolaila o ka make ana iho me ka ike ole i na hoohilahila a me na nema ia ana mai ua oi aku ia mamua o ke ola ana a ike ia mau hooinoia ana mai.

Haku Danekota a o Ailika Lema hoi ke kanaka hohewale o na hohewale. Aole loa ke aloha iloko o ka inaina, aole hoi kona mana iloko o ka huhu, aka, o ke aloha; he alii hoomalu ia e hookuikahi ana i na aoao elua i nohoalii ia kahi a me kekahi me na diabolo o ka inaina a me ka huhu. Nolaila, i ka pane ana aku i kau ninau e ae mai ia‘u e olelo pokole ae, aole loa oe e ike i ka waiwai oia mea he noi ana me ka mihi ina he papauaho koke kou mau manao, a aole loa hoi e loaa ia mea he huikala ia ana mai ina he kanalua a hoi hope ka manao, wahi a ka Ela Opio.

Alalila, homai ka make e hele mai imua o‘u no ka hoopokole ana ae i keia mau hana. Ela o Kalivi, kuu keiki hookaawale ae ia oe i hele aku ai au e halawai pu me ko‘u hopena. Ina aole e hiki i ka Ela o Kalivi ke hoopakele mai ia Haku Danekota, alaila, aole no e hiki i ka lede ke hoopakele mai iaia. Nao hookaawale a i ole e hanini no ke koko maluna o ka papahele o keia Aha.

Ua hoopihoihoi a hoopioloke ia ke keena hookolokolo i ka wa o kela mau hana hoolele hauli kipu a Haku Danekota, a oiai e malama ia ana na kukai olelo mawaena o ua Haku ala a me ka Ela Opio, aia ke anaina e pioo ana a puhee no waho, oiai, ka Haku Manafeda ke kahu o ka aha e ku ana maluna o kona mau kapuai me na maka aa o ka pihoihoi, a i ka wa a na olelo hope a Haku Danekota i kukala ae ai e hanini no ke koko maluna o ka papahele o ka aha hookolokolo ina @@@@@@ [at least one line at bottom of page is completely blacked out]

 

hoopakele ae iala (Haku Danekota) mai kela hilahila a hoino ia ona, aia ua lohe ia aku la ka leo okalakala o ua Haku Manafeda aia i ke kukala ana mai.

Silence there! Guard! Hooko i ke kanawai maluna o ka paahao a lawe aku iaia no ka hale paahao o Nugeta.

Aole loa e kou hanohano e ka aha, ua ahewa ia au e kau olelo hooholo, aka, o ka loaa ana ia oe e hoopaahao ai ia‘u maloko o Nugeta aole loa. O kela lede wale no ka‘u wahine hoi oia wale no ka lunakanawai mana e hiki ai ke hooko i ka mana hoopaahao ia‘u maloko o Nugeta, a o ka lua oia no ka Haku Danekota a me kana olelo hooholo e hoopuka ai. Ina i makemake ka Haku Danekota e lilo paahao na na paia o Nugeta, alaila, o ka hoole ana i ke koi a ka lede Silevia o ia wale no ke alahele e hookoia ai kau olelo hooholo o ke ahewa. Aka, a i makemake o Haku Danekota a i ole o Ailika Lema e loaa iaia ka lanakila mailoko mai o Nugeta, alaila, he kanaka paahao ole au i keia hora. Nolaila, e kou hanohano e ka aha ke kue nei au i kau kauoha.

Alalila, me keia mau huaolelo a ua Haku Danekota ala, ua huli ae ia maluna o kona mau kapuai wawae me ka manao e haalele iho i ke keena aha hookolokolo aia hoi, ua poha hou mai la ka leo kauoha o ka Haku Manafed e kauoha ana i na makai e hopu i ke kino o Haku Danekota a hahao aku iloko o Nugeta.

O ke kanaka a o ka makai mua loa i loaa ka hanohano o ka hooko ana aku i kela kauoha a ka Hakku Manafeda o ka Makaikiu Heneri Beleinehama no ia. Elike me ka oili ana ae a ka pua kakaka pela no na makaikiu ala i lele ae ai a ku ma ke alo o ka Haku Danekota a haawi i ke kauoha haawi pio malalo o ka mana o ka oihana makaikiu.

O keia noi kauoha a Makaikiu Heneri Beleinehama ua kue kokeia aku e ka Ela o Kalivi me keia mau olelo. Sir Makaikiu ma ka hanohano o ka oihana au e paa nei, aole loa e hiki ia oe ke hooke i ka hanahano o ka hana hopu i ke kino o Haku Danekota a hoopaa maloko o ka halepaahao o Nugeta. O ka mana lunakanawai o Haku Manafeda ua kaupalenaia no ia e kana olelo hooholo a ke hoao oe e hooko e like me kana kauoha, alaila, i keia la ua pau koke no kou noho makaikiu ana no ko Beritania nei keena oihana makaikiu. Ano, me ka huli ana ae o ua Haku Ela Opio ala imua o Haku Manafeda a kamailio hou i k@@a mau l@.

Haku Manafeda, ma ka inoa o ko Beritania a me kona Moiwahine ke kue nei au i ka hookoia ana @@@@ [at least one line at bottom of page is completely blacked out]

 

i ke kino o Haku Danekota, malalo o na rula hanohano o kou aha, ua lawa ua Haku Danekota nei @@@ kela hoopai ahewa, a o ka mea i @@ na a kuleana wale no o ko‘u makuahine wale no ia a ina aole e hooko ia ana e ua Haku Danekota ala ke kauoha a kou aha, alaila, o na paia pohaku o Nugeta wale no kahi e hooko ia ai.

Ua haawi mai o Haku Manafeda a me Makaikiu Heneri Beleinehama ma i ka laua mau nana pololei ana m@@@@ o ka Ela Opio no kela mau olelo o ke kue a ua Ela Opio nei. Alaila, me ka leo nui k@kana o Haku Manafeda pane mai la oia. Ela o Kalivi, ma o na diabolo hea la i loaa ai ia oe ka mana e kauoha mai ai ia‘u aole loa e loaa i ka hanohano o ka makou aka ka hooko ana i ka mana o ke kanawai i kauoha ia ai makou e hooko a e lawelawe aku hoi?

Mao ka mana hoopai ala o ke kanawai, no ka mea, ua kauoha maopopo ke kanawai ia oe e ka mea hanohano, a ina ua kuhihewa iki au ma ka‘u mau olelo ana, alaila, ke olelo mai nei ke kumukanawai o Beritania, aole loa e hiki i kekahi kanaka kipi ke hoopai ia e ka aha a hoopaahao paha ina aole oia i ahewa ia. No laila, o kou ahewa ana ia Haku Danekota ua ahewa ia ia @ oe ma o ka mea hoopii ala, a ina e kue ka mea hoopii ala, a ina e kue ka mea hoopii ia i na kauoha a kauoha a kou hanohano, alaila, o kau olelo hooholo i ahewa ai, ua loaa ka mana e hopu a e hoopaahao ai i na me ala i hoopii ia oiai ua kue a ua uhaki ia i ka mana a me ke kauoha o kau olelo hooholo. Ano e ka Haku Manafed a kahu hoi o ko Beritania aha hookolokolo kiekie e hooku aku i ke kino o Haku Danekota e hele me ka lanakila a na‘u no ia e haawi i ka‘u mau kiai ana me ka makaala, a ke manaolana nei e hookoia ana ka manao o ke kanawai e like me ia a kau olelo hooholo ahewa i hoopuka ai.

 

Ua wehe ia ae nei he halekuai iako gula e ka Hui Fong Fat, a malaila wale no e loaa ai na lako gula me ka haahaaa o ke kumukuai.

 

KEAKA LEALEA LOA NO NA MEA A PAU

 

Po Poaono, Dec. 21, 1901

Ernest Hogan

Me Kona Puali Keaka Paele Lealea loa ma na Hana Hoomakeaka Like Ole a wehe ana maloko o ka Orpheum.

Ewalu Paele Hoomakeaka Akamai

Na Kane Leo Maikai i ka Himeni

Na Lede Puukani ma ka Himeni.

Na Opio, a pela aku iloko o ka lealea

Uku Komo — 50c, 75 c me 1$

Ernest Hogan