Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 5, 1 February 1902 — Page 3

Page PDF (752.33 KB)

This text was transcribed by:  Kalani L. H. Ka?ana?ana
This work is dedicated to:  My Mentors: Charles Kanehailua, Mapuana deSilva, Lolena Nicholas, Patrick Hall, Papa Kaonohi & Ohana

KE ALOHA AINA

 

 

NA LETA

 

        Aole e ili maluna o makou na koikoi o na ahewa ana no kela mau manao i hoopuka ia malalo o keia poo aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

        HE PANE IA J. K. MALUIKEAO O KALAWAO, MOLOKAI

 

        E Mr. Lunahooponopono,

 

        Aloha oe:-

 

        E ae mai oe i kahi kolamu o k@ kana milimili Aloha Aina no ko ʻ u manao ia Maluikeao.

        Ua ike iho au ma ka Home Rula o Ianuari 18, 1902, he mau manao e hoino ana i Ke Aloha Aina no ka huai ia ana ae nei o na hana a ka Elele Wilikoki, a me lakou ma iho i ke akea.

        E Maluikeao, ma kau mau manao a pau i kakau ai ma na kolamu o ke Kuokoa Home Rula, he mea maopopo loa ke koho aku o oe ka helu ekahi o ka makapaa. Ae, ua makapaa ia oe, no ka mea, hookahi no au nupepa i lawe ai oia ka Home Rula.

        Ina oe e lawe i keia mau nupepa, Aloha Aina, Lahui Hawaii a me ke Kuokoa, a i nupepa haole kekahi, alaila, e pau auanei ka powehiwehi ou mau maka.

        E ka makamaka, e ninau aku ana au ia oe, heaha ka pomaikai o ka lahui i koho lokahi ai ia Wilikoki i Elele i Amerika? Oia nae paha, o na Kanawai Ma'i Lepera a ua Elele nei ea, e aho ia loaa ona hoa haole o ua kaaka, a e a'o ia oe i keia namu "Iu kowe kanaka."

        Ina e holo iio mai ana kela kanawai a ua Elele nei, he mea oiaio ka Ke Aloha Aina i hoike ai. E pau ana ka hanai ia an o na ma'i i ka ai kamaaina (poi), a e ai ana i ka laiki a me ka palen. Oia ka mea oiaio loa, alaila, o ka nani ae la paha ia o ua Elele nei a kakou la, au e makawelawela loa nei i ka hoikeike ia o kana mau hana ma Amerika.

        A no ka ina iho o kau inoa e pai nei, D. Kalauokalani, heaha kana i hana ai i pono no ka lehulehu? he

        "Kukaliki i Nuuanu, Ma'i alaala i waahila."

        Alaila, e hoihoi aku no i kau olelo lapuwale ia laua, a ia oe, a i ka poe i puni i ka laua palu.

        E ka makamaka, ina @ ka oiaio kou makemake, alaila, e lawe i nupepa Aloha Aina a i nupepa Kuokoa nau no keia makahiki, a ina no hoi ua maa oe i ka oiaio ole, e lawe no i ka nupepa i maa ia oe.

        "Ua pau ka hie o ke Kalekona, Holo a i'a i ke kai o Manila."

        Ma keia mau manao a'u ia oe e Maluikeao, ua lawa ia no ka hoomalamalama ana aku i kou lunaikehala.

        Owau iho no me ke aloha ia oe e ka makamaka,

        P. M. WAIKINI,

        S. Kona, Hawaii, Ian. 25, 1902.

 

        Ke haawi nei Ke Aloha Aina i kona mahalo ia oe e ka makamaka maikai o ke Kai Malino a Ehu kau pane naauao, me oe ke ano kanaka e ola ai o Hawaii. O keia wahi J. K. Maluikeao, ke noho nei makou ua @uhalahala ao ko makou hoopau ana aku iaia mai kona noho Luna ana no Ke Aloha Aina nei no ke kolohe a haawi ia aku he Luna hou.

 

KUU WAHINE ALOHA UA PAUAHO MAI.

 

        I ka Nupepa KE ALOHA AINA,

        L@@I@@ wale:-

        Ma ka Poalima, Ianuari 24, 1902 ua kikoo mai la na lima puanuanu o ka make a lawe palanehe aku la i ke ola makamae o ka'u wahine aloha Mrs. Mikala Maile, mai ko maua home ma Kaoawai, Kapalama, a waiho iho la i ke kino puanuanu na'u a me ka ohana e paiauma aku ai. Ua hanau ia e Mikala ma Kohala, Hawaii, i ka la 20 o Dekemaba, 1833. No laila, na piha iaia na makahiki he 69, 1 mahina a me na la keu o keia ola ana.

        Penei na hoakaka liilii no kona mau la o keia ola ana i loaa mai ia'u. Ua haalele aku o Mikala ia Kohala i ka 1850 a noho mua ma Makiki, Honolulu nei. A malalila ua mare oia i ke kane he kaikuaana hoahanau no'u no ka inoa o Kahialii i ka makahiki 1856. He eono makahiki o ko laua noho mare ana a make ake la ia kane. Mare hou oia me ko'u kaikuaana ponoi, a mahope o ko laua noho ana iloko o ke kaula gula o ka mare no 14 makahiki ua hookaawale ia laua e ka mana o ke kanawai ma ke oki ia ana. A ma ka la 15 o Augate, 1870, ua hoohui ia ae la maua iloko o ka berita laahia o ka mare. Ua noho maua me ka oluolu a me ke akahai, a me ka makaala hoi i na mea e pono aikeia ola ana. He makuahine oluolu a heahea o ka noho ana. Pela maua i noho ai a hiki i kona hala wale ana aku la. Aole a maua keiki ponoi, aka, he kaikamahine na kona kaikaina ponoi, a ua like hoi ia me he la no na mana ponoi a o ko'u makua no ia o ka home e noho nei.

        Me ka ehaeha,

        C. E. Maile.

 

        Ke komo pu aku nei KE ALOHA AINA iloko o na @ pu ana me ke kane i hoonele ia mai la i ke kokoolua o keia ola ana a me ka ohana hoi i hoonele ia mai i ka makuaole. A ke nonoi ae nei i na lani e hoomana mai i na puuwai i hookaumaha ia.

 

        Ke lohelohe ia mai nei o ke Keikialii Kalanianaole a me @@@ K. Kaulia, na alakai o ka Aoao Home Rula Repubalika e hele aku ana e kukulu i mau ahahui a puni na mokupuni no ka Aoao Kuokoa Home Rula Repubalika.

 

E KOHO ANA KA APA EHA

 

        Ua hoomaopopo loa ia i keia wa eia o Kiaaina Dole ke liuliu mai nei no ke kahea ana aku i koho balota kuikawa no ka Apana Koho Eha, no ka hoopiha ana aku i ka noho Lunamakaainana o Ake G@@@@ana i make e waiho hakahaka nei. O ka manawa e hoopuka mai ai o Dole i keia kahea koho balota ua manao ia maloko o kekahi la i keia mua koke iho. A o ka la e malama ia ai na koho balota ala, me he la, ma ka la 11 a i ole ma ka la 18 aku o Maraki. Owai auanei la na moho holo balota o keia koho kuikawa, aole he mea i maopopo i keia wa aka, e ike ia aku no lakou ma hope o ka puka ana ae o ke kua@aua a ke Kiaaina.

 

MOKU LAWEKOA KIPARICK.

 

        Ua hoea mai la ma ka Poaono nei a hala loa aku ia no Manila ma auina La Pule ka moku lwekoa Kilpatrick, me kekahi mau haneri koa maluna ona. Maloko oia heluna he 700 koa no ka hoopiha ana aku i ka hakahaka o na puali i pau na kanaka i ka make, a hoeha ia e na poka a na Pilipine, a i hookuu ia mai ka oihana kaua aku a me ka ma'i, a me 100 koa marina no ka hoopiha ana aku i na hakahaka o na koa marina maluna o na mokukaua like ole i pau ko lakou manawakepa. He 100 tona nanahu wale no ana i lawe aku ai mai keia awa aku.

 

KE AO MALAMALAMA.

 

Aia ma ke alo o Keauhou,

Kuu Le Lalana i poina ole,

Lei Hiwahiwa na ke Kona Akau,

A he milimili hoi na Kumukahi,

Na ka Malulani hoi i hai aku,

Eia o ke Ao Malamalama,

Ua ala ka Opua ia i Awalau,

Me Hiiaka hoi noho i ka lae,

Peahi na lima o Hualalai,

E hoi i ka poli a o ka makua,

Kiei Lilinoe me Poliahu,

Na ipo i ka poli o Lohiauipo,

A Kailua oe ke kai malino,

Ike ia Makahonu he home alii,

Pae aku i ka nani o ka aina,

Manao ae oe ua lanakila,

O ke alakai no kou kokua,

O ka lamaku o ka Mana Kahikole

Hoailona kapu ia na ke aloha,

O ke alahele ia o Hae Kalaunu,

E ola kuu Lanu kuu Milimili,

Kuu Lei Lalana po i ke ala,

E-omai oe ka wahine ui,

Kuu lei o ke Ao Malamalama.

Hakuia e L. O.

Honolulu, Oahu, Jan 29, 1902.

Mai poina ia'u

 

        E hoohui ia ana ma ka berita maemae o ka mare o Miss M. Polipoli Kealakai me Mr. Arthur Kahaawinui ma ke ahiahi Poaono, Feb. 1, 1902, ma kahi noho o ke kane, ma Alanui Ema. He maikai ka mare no na mea a pau.

 

NO KA HULI ANA I KA MOKUKAUA CONDOR.

 

Victoria, Ian 20. Ma keia au ina la i haalele iho ai ka mokukaua Beritania Pheaton no ka imi ana i ka mokukaua Beritania Condor a me Honolulu. He nui ka hopohopo ia no ka palekana o keia mokukaua, a ma ka Poaono nei ua loaa mai la ke kauoha mai Ladana mai ma ke telegarapa no ka haalele koke ana iho o ka mokukaua Pheaton a holo aku ma kekahi huakai huli, a o ka Egeria e liuliu koke oia no na kauoha hope e hoouna ia mai ana. Nolaila, na hoopau koke ia kona hoomaemae ia ana maluna o ke alahuki moku, a ua makaukau hoi oia no ka holo ana aku ma kekahi huakai aumoana.

        Ua haalele iho ka Pheaton ia nei ma ka hora 3:30 p. m. mahope o ka hoao ia ana o kona ipuhao. E kalewa ana oia ma kahi kokoke i Lae Flattery mamua o ka holo loa ana aku no Honolulu, a me he la, e halawai aku ana oia me ka mokuahi Moana no ka ninau ana ina ua hiki aku ka mokukaua Condor i Honolulu.

 

HE HOAHANAU NO HAKU KITCHENER.

 

        Maluna o ka mokuahi Gealic i kipa mai la a hala loa aku la no Iapana a me Kina o Konela Charles Kitchener, ka hoahanau ponoi o Haku Kitchener, ke alihikaua nui o na Beretania ma Aferika Hema. E holo ana o Konela Kitchener no Hongkong no ka hoolaha ana he mau mahina pokole me kana keiki, e noho lutanela ala maluna o ka mokukaua Golia. He eono mahina i hookuu ia mai ai oia mai kona kahua mai ma Jamaica, kahi ana e hoomalu ana i ka oihana kaua malaila.

        He wahi kanaka iki wale no o Konela Kitchener, aka, ua piha nae kona mau lala me na haawina o ke kanaka koa. He koahanau e ae no kekahi aia maloko o Transv@@l, he kulana konela no kona @ paa ana no na koa kaua lio kiu. Ua hoomakeike ia ae oia i kekahi mau wahi o ke kulanakauhale nei e Kanikela Beritania Hoare.

 

HE RULA HOU NO NA POE KALAIWA KAA.

 

        Ma ka kakou pepa e puka aku nei o keia la e ike ia no na rula hou a ka Luna Nui o na Hana Hou Kimo Boe i apono ai no ka hoohana ia ana aku ma keia mua aku e na poe kalaiwa kaa lawe ohua. Nolaila he mea pono no lakou e heluhelu i keia mau rula hou i ole ai lakou e hoopilikia ia aku e ke kanawai.