Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 7, 15 February 1902 — KA HALAWAI MAKAAINANA NUI A KA AOAO REPUBALIKA [ARTICLE]

KA HALAWAI MAKAAINANA NUI A KA AOAO REPUBALIKA

M& ka bora 8 o ke abiabl Po aoao oei, Feb. 8, i malamaia i« Le liaUwai makaaiaaoa oni e ka *aoao liepab&iik&< Ma kabi he 80D0 haneri kao&ka 1 hoea ae nia keia halawai o na pohai k&laiaiii» like ole. O *Mr, J. L Eauiukoa, ka Loaahoomala, a aana i botks ffifii i ke auaioa o ka manao i kahea ia ai na halawai ia o ka mna ola do ke kue aea aka i ka bi!a mu'i lepera a ka Elele Wilikoki t waiho akn la i tr» Ahaolelo Noi o Ameiika Haipaia» io ka elaa oia no ka hoo'e aoa ekn i ke akea aole he m&nao iloko o ka ao&o kalaiaina RepuLalika e hoopaa ako i ka mana kobo o kaoaka Hswsil, O ka haiolelo moa i hoolaana ia mai īaioa o ke anaina oia no o Senatoa W C Aki, a ī maheīe la kana haioleio ma ka olelo Enelani e Wm. 3- Cjelho. Wahi a aa Se- - naioa nei: Ma ke kanawai o AmerīkaHaipoia na haawi ia ia kakon ke ko* leana e kamailio no ko kakon man pono me ke keakea ole fa. Ud kono ia mai ao « hele mai i keia halawai e kamaillo malnna o kekahi bila i waihoiaakn I» iloko o ka Ahaoleio o Amerika Hnipnia e ka Elele. He bila no o keia ano kai waiho ia ako i ka Ahaolelo i kela kas akn nei e kahi hoa o Kaleponi, aka, oa hanle nae. a na kne hoi ka Elele i na biīa ala. Ua hoohikilele ia ao, aole he palapala hoopii i bana ia maanei a hoonna ia akn i Wasinetona a i ole na na ma'i o Molokal, i hiki al hoi i ka Elele ke bana aku. He elua man Dnpepa e kakoo nei i keia knmnhana a ka Elele. E nana akn kakon i hope i ka 1866 * hiki i keia la. Ua kaknln ia ke kahoa ma'i o Kal .npapa i ka 1866 e ka Moi Kamehameha. v A o na ahaolelo a pau 1 malama ia na hookaawale man lakoa 1 haawina dala no keia poe. A ke manaoio nei an aole loa he aliaolelo ma keia maa e hoole ana i ka hookaawale ana i haawina no keia poe pilikia. O ko'o manao o na hoakaka ana a keia m&n napepa be lalaa a he mea knpoiio ole hoi ke hoolohe ia akn. Ua maopopo ia kakoa a p&u o ke akea o ke kahna ma'i lepera o Molokai he ekolu a i ole he eha mile ke akea, O ka lawe hoa ana mai i man tansani ma'i lepera mai Amerika mai he mea maopopo e hoehalki ia akn ana ka noho ana u na Bawaii ma ke kahna ma'i lepera He heokahi ts*uBim k» ' aui o na ma I ma Molokai a he j elna tausini «oa Amerika, a fee i hoonna ia aai lakua a p«n i anei j e plha ioa ana t ke kahna, j e koao aka ana i na Lona An ]

puni Auiertka e nana i kalinahon 110 kēf& poe oaftM. Ma Pilip'n» ata he maa tanstDi poe ma'i I*ppra, a me he mea la, e heea hou mai ana ao bē la e holhoi aka a! o Amerika i na ma'l &paa no ia mau paemoko. Alaila, e houi !oa ia 'ae no ko kaioa man !eo ilwa &o i ka kakoo maa mea aloha i hoo- | kaawale ia ako no ua laosaui ūii- | le ka mamao. E Lu; ana na hana hoopiHkia a keia bi!a ke holo, i na hana e holomna ai ka aina- Ho nai na Hawaii e kaahele nei ma Amenka i keia la, a ke !che 3°, I&kon i ma keīa hope aku no Hawaii mai ! lakou he mea maopope 6 hoole la mei ana ko iakeu nnho ana maloko o na hote!e me ka hoike ia mai aole he ram: keuwale no lakoo, E nai an» n> poino e loaa i na poe ma*i o Molokai ke hooholo i& keia hila, a me be la, e hoea mai ana no tie, la e lawe ia aku ai lakou no ua paemoku .PiUpine kahi nni o keia ano ma'i e ike ia nei,. A oiai, aole o feakou makemake e pakni luu ijmi i mao pilikia mulnoa o kakou he mea pono e hoike akn i kaElele Wilikoki i ko kakon manao no keialnla. 0 ka eJoa o ka'u haiolelo o v keia po malaua no ia o na olelo e kamailio ia nei efa ka aoao Kepuhalika ke makemak? nei e hoonele i na Hawaii me ka pono koho ba!ota. Ke hnao nei o TTilikokl e hoopnnipnni i ka !ahul maloko o na koluma o ka nnpepa Kookoa Home Eula. Ke hoike ako au imoa o ookno e o'i mau ho-.loha aole loa he manao oia ano ma ka aoao o na Be pnhalika e hoopan i ka pono koho .o na Hawaii. A ina e . hoea mai aoa ia msa haaa, alaila, 0 hoioi no aa i ko'o mau lima mai na hana kalaiainp, mai a hoi ako a noho pu me na Hawaii. 0 keia mau oleio a Wilikoki he maoiia kal&iaina wale no ia naoa i wahi noua e hilinai ia aku ai, Aole loa n« Bepib>lika e i kekahi hana o keia aoo. U ka eloa o na haio'elo oia no oW. Aileia, wahi ana: He hookahi w*le 00 a'a mea i m-ikemake ai e kamailio i ,keu pn, oia no. ka mea e pili ana 1 ka bila ma'i lepera a ka Elele Wihkoki. E ae aka anei kakou i ka Elele Wilikoki e haea mai 1 keUhi bila e hoololi ana i ka iuoa maikai o Hawaii o ka Pakipika" a i knhna hookio no ma'i Ippera? (Aole, aole, aole loa' wahi a ke analna), Ua lohe 60 0 ka manao 0 keia | bildi no ka hoola ana ae i keia | Oiii'i weliweM. Me mea knpa- | naha iloko 0 ko Wilikoki maa 1 kan e noho e-ni iloko o ku Alm (olelo miauei aole loa ou i Lwe

maf h»» bf!a no ka lioo!» aoa i b» ! an'i l«para, atia ; ī fcefA liolo ana afea no,t nae ! Waeioeiona, oa 'lanokomo «:ka 'U 'ola i leeia bila. Ffe tcea poti A ia kakoa & pati s | feue īoa i keia bila rne ko kakou ikaīiaa pan, ! oka panina ona ha!oleīo o Ua' | po s!a oia no o Wiliama t)lepaa,! ' W&ti ao%: Ho poola ate oo aa a i hele māl la āa n3ann«;i o īioike fcko !a oukou l| j ka poīno nni !ha e bōlo aa! aoa 1 |ka bila ma'f !epera a ka Elele! | Wi'likok!. 0 ka'a hana he hapai! [eke kopaa a me kē kopala oatsahn i ka wa p na mokuahi e i f I heaa'eaal ai fanei. O ka'n hana |!a o haea nei.' E hoea mai ana | ; no he wa raa keia rnra aku e fke i «i ko kakoii «opuni miknahlne 11 t ka wa 8 hoonna !a aku af na ekp : | no kēkiiīii maii aina knj waho, a i ka wa eioea aka ai nlaila e pane mai ana lakon. 'Eia ! he tnau eke kopaa mai ha inokupqoi ma'i !epera mai, toa b hoo pilikia ia ana na ona ma o ka emi ana !ho o ka wāiwalīo o ke kop»a a ike he mea i oiaio 4 e hoi hoa akn &ba ana ao e ! hnme i ka malo a ō. ka*a wahine |e kakoa hon ana i ka'p»*n e like j tae ko Uakoq, mau kapuoa, Ua j ile i ka hale haoa hao j hoa ma Kakaskoj aole o lakoa j kapili moka, aku, eia np j Uaua ke ku uei, ao oa poe <*- I eika o Amenka na )&we ia mai jia ianei. E wa|eka&j»ka ma e j?aa aoa oa naahīko. laa kakoa e nobo malie aoa e manao mai aoa ka Ahaolelo oa kakoo kakpa , j |eia kpms]?aaa. Aao k& cjanawa aq kakou booko &ka ai. i ka baaa * e lohe ai j hpi o Ameiik® ,j, kp, kjsou. j #o , j Ma kela Ja aka nei ua halawai j aa me kahi hoa o kahi aoao kalai- , aiua okoa aka. Ua oioaa mai oia | jio ko'a manao i keia b(la 4 oa oleio akn .au he ioo keia bila. Ua paoe mai oi& o kooa maoao he maik&i keia bila, no ka mea, e lawe aoa ke aupani Atnerika i na ma'! lepera a pan matalo o kana j malama ana, me ka Imi ako ! ka- ] bi e lom ai he mao lapaao ia ao& : ©o Ukoa. Ua paae aka aa iu% na hiki ole ia Amerika ke hooia j i i kona maa ma'i lepera poooi j iho, pehea 6 hiki ai iaia ke hoola | mai i na poe ma'i lepera o ke j terīturl nei ke hookomo ia aku | malalo o kona maa ehea. ' | A njH»uei i hehihelo ia mai ai j j na olelo hooholo imaa o aa hala | wai ala he hookahi e kne aoa i | j ka bila ma'i lepera a ka Eiele | j Eihkpki, a o ka elaa e Oople loa j ana i ka oiaio o ua ulelo e ka- ' , maii.io ia nei eia ka aoao. Eepa- j j balika ke hoao nei e hoonele j oa Hewaii \ ka pouo kohobalote. lUa Loooaoea ia keīa halawai e I ka baaa aapuoi 4 j