Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 9, 1 March 1902 — Page 2

Page PDF (670.26 KB)

This text was transcribed by:  Anna Kahalekulu
This work is dedicated to:  Big Keanu

KE ALOHA AINA

MOOLELO HOONI PUUWAI

NO KA

KAKELA LANAFODA

KA

Ipuka o ke Kuewa me ka Aea.

KA

Pua Lilia Ahiu o Sanadela

MOKUNA XIV.

Na ke Aloha o Kuu Makuahine i Kono mai.

            Ua malama ae kela a me keia kauwa hana o Lanafoda he ahiahi hauoli nui no lakou ke ahiahi o ka la a ko lakou haku opio i hoea aku ai me kana Pua Lilia Ahiu, a ua inu ia hoi ke ola  ame na haawaina pomaikai a pau e kau aku, ana maluna o laua e ua poe kauwa ala maloko o ko lakou mau kiaha wai hoomalule kono, a o na huaolelo kalokalo ua alana ia me ia ma na lehelehe o kela a me keia e hoike ana ua oi aku ka makea ia o kela momi aloha iloko o ko lakou puuwai no ua Haku Opio nei o lakou mamua o na inea a me na luhi a pau a lakou i noho paaua ai malalo a na auamo hooluhi a ka Haku aoo hooluhi a piha haakei o Lanafoda. 

            Ua loaa mua aku ka lohe i ko ke Kakela Lanafoda mai na lehelehe aku o kona Haku aoo e olelo ana: lua aku ka hooilina a Haku Opio o ke Kakela a hoea mai, a laila, me ka puuwai i milo lokahi ia a me ka umauma i hoolilo ia i hookahi hipuu, ua ala like ae lakou a hoomakaukau i na hoohiwahiwa ana i ke kakela no ka hookina ana aku malalo o kona malu i ka kakou malihini alii, a i ka hoea ia ana aku o ua mau alii opio ala, ua hoike maka maoli mai ke Kakela Lanafoda i ka nani hihiu o na hoohiwahiwa ana. 

            Ma ka puka nui o ke alo o ke kakela e ku ana na Haku aoo ke kane a me ka wahine, a kali pau aho ole no kela minute a ka laoa mau keiki aloha e hoea aku ai, a i ka wa a ke pani puka o ke kakela i koe e a e ai kona mau amihao me ka ikaika a wehe hamama ae i kona mau aoao akau a me hema, ia wa i komo aku ai he elua mau holo lio he kane a me ka wahine me ko laua mau kulana o ka hiehie nui, e kauoha ia ai ka haku wahine aoo o Lanafoda e lelele oia maluna o kona mau wawae a paipai na lima me ka hooho ana o kona leo.  My son, my Lord!  Welcome, welcome back my son! 

            Iloko o ka minute hookahi, aia ua Haku wahine aoo la iloko o na puili aloha ana a kana mau keiki, a hookuu iho i kela puolo pua ole i ke lihilihi ke aoo iho, waimaka, me na olelo hoomaikai pu i na lani maluna o kona mau lehelehe. 

            O, e na lani aoie oe i hoopela mai i, kau pule, wahi a ua luahine ala i uwe ae ai, a e kuukeiki, kuu keiki aloha hoi ua hoihoi hou mai na lani ia oe i kuu ola, a me kuu mau mea a pau.  O, mahalo, mahalo! 

            Ua loihi ka manawa i hoohala ia o ka ike aloha ana mawaena o ka Haku wahine aoo a me kupa mau keiki oiai hoi, ka Haku kane e ku kokoke ana me ka hamau a hakanu me kona mau lima e pea ana mahope o kona kua, a i ka hemo a makili ana ae o ka pili aloha a ka makuahine me kana keiki, ia wa i huli ae ai ka Haku Kuewa Opio o Lanafoda, a apo aku i na lima o kona makuakane hapauea a lulu iho la me ka pumehana o ke aloha, alaila, hoolauna aku la oia i kana Pua Liliu Ahiu aloha, a oia pu no hoi ka ua Haku aoo nei i apo mai ai me ka hauoli nui me keia mau olelo. 

            E ke Kaunawahine Welemoneka o Lanafoda e knou e kuu kaikamahine.  A, e au mau keiki e komo aku iloko a e hauoli no olua iho, no ka mea, aole loa he u a he waimaka hou ana aku. 

            Ma keia mau olelo hoolauna o ka hookipa ma ka aoao o ka Haku aoo, alakai aku la oia i kana mau keiki no ke keona hookipa i ukali pu ia e ko laua makuahine aoo, a maloko o ua keena hookipa ala o ka nani a ke aloha puanuanu i hekau ai no kekahi mau makahiki i hala ae la, aia ke keonimana aoo a hanohano ke noho mai ana me kona kilakila iloko o ka hiehie, a nani wale hoi ke puanuanu ana oia mea he aloha maloko o kela keena hookipa i olelo ia ae nei. 

            O kela keonimana aoo maloko o ke keena hookipa e noho ana iloko o kona hanohano a me kona hie o o na hiehie o ka Haku Eia Semafila no ia ka luaui makuakane o ka Pua Lilia Ahiu o Sanadela.  Nolaila, i na malihini komo aku ai no ua keena hookipa ala, a ka leo hooho mua loa o ka hauoli nana i awahi ae ia mau minute hamau o ka hookipa oia no ka puolho ana ae o na huaolelo ma na lehelehe o ka PUa Lilia Ahiu e kahea ana.  O, e kuu makuakane, kuu makuakane, a i ka hapalua minute, aia ka makuakane a me ke kaikamahine e puili ana iloko o ke aloha, alaila, me kana keiki hoi ma ka puili lulu lima aloha ana. 

            Maluna o na helehelena o na makua a me na keiki, he mau hiohiona ulumahiehie wale no ka lakou o ka hauoli, me he la he hookahi wai o ka like i ka hale kipa a ke aloha. 

            E hilinai kaleleana ka Pua Lilia Ahiu o Sanadela maluna o kana kane aloha, a haawi mai i kana mau nana hoohie ana maluna o ko laua poe makua aloha me kona mau he lehelehe i la malama ia e ka nani a me ka ui a ka Haku Maine Semafila e haaheo loa ai ma ka lilo ana na ka hale e o ala ia inoa e papahi a e lei hoomahiehie kela moto kaulana iwena o na kaikamahine a na wahine ka PUa Liliu Ahiu o Sanadela.  E hilinai kalele ana no hoi na Haku aoo o Lanafoda iluna o ke kua o ko lau mau no hooluliluli, ma ke kula na imua a mahiki ihope, a pela no hoi me Haku Ela o Semafila maluna o kona noho paipai. 

J.J. WILLIAMA PHOTOGRAPHER

Alanui Papu.

He emi loa ke paikii ana ma kahi o Wiliama, e loaa no na KII NANI mai ke 4.00 aku o ke kakini.  jan. 7

LIULIU NA REPUBALIKA O KA APANA EHA

            E hoopuka ae ana o J.H. Boyd, ka Lunahoomalu o ka aoao Repubalika o ka Apana Eha, he kahea halawai no ka akoakoa ana mai o na hoa a pau o ke Komite Apana o ua Apana Eha aia, no ka noonoo ana i ka lakou inoa e onou aku ai no ke balota kuikawa e malama ia ana ma ka mahina ae nei o Aperila.  Aole i maopopo ka inoa e waiho ia mai ana, aka, ma keia halawai nae e maopopo ai kakou. 

            Ua hoao pu ae na Home Rula e malama i halawai na lakou no keia kumuhana hookahi ma ka po Poakahi nei, aka, ua hoopanee ia mamuli o ka loaa ole ana o ke koramu. 

            Eia kekahi maui Hawaii ponoi ke hoomaamaa mai nei no ka wehe ana aku i kekahi keaka lealea loa i kapaia o Laieikawai maloko o ka Hale Mele Hou ma keia mua aku.  Ma ka olelo Enelani nae e paani ia ai.  Ua paani mua ia no o Laieikawai he mau makahiki ae nei i hala. 

OLELO HOOLAHA

            E ikeauanei na kanaka apau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho.  Ke hookohu pono aku nei au ia Mr. David K. Kamakea i Luna a i Hope nou, no ka nana ana i kou mau pono maluna o kuumau aina hanai holoholona e waiho ana ma Waipio, Hamakua, Hawaii.  O ka poe a pau e makemake ana e hoolimalima, e hooponopono ae lakou me ka Luna.  A o na holoholono a pau e komohewa ana maluna o ka aina i olelo ia ua loaa i ka luna ka mana e hopu a e hooko e like me ke kanawai. 

Me ka oiaio,

Mrs. Kahinu Paahao

Waipio, Hamakua, Hawaii, Feb. 20, 1902

PUAA LOAA.

            Ma ke ahiahi o ka Poalua, Feb. 18, ua hoea ae ma kou wahi noho ma Aiea, he puaa kane nui kulakoa, he elua kiko eleele malalo o ka maka a he keokeo na wawae eha.  E oluolu ka mea a mau mea nana keia puaa e kii koke ae iloko o na la he 15 me ka uku pu i na lilo a i ole e lilo loa keia puaa iau.  E ninau ia

MIGUEL WATKINS.

Aiea Platation. Feb. 20. 1092.

HOOLAHA HOOPAU HOOKOHU HOPE.

            Ina kanaka a apau e ike ana i keia owau o J.K. Alapai no Kalaupapa, Molokai.  Ma keia ke hoike aku nei au ma ke akea, ke hoopau loa aku nei au i ko E. Kekoa noho hope ana nou e hooponopono i kou waiwai paa e waiho ana ma Koae, Puna, Hawaii.  A o ka Palapala Hookohu Hope a E. Kekpoa i hana ai ke hoopau loa aku nei au i ka mana oia palapala. 

J.K. ALAPAI

Kalaupapa, Molokai, Feb. 14, 1902.

OLELO HOOLAHA

Ma keia ke hoolahaia aku nei no na kooko ana aku i ka mana o kekuhi moraki i kaawi ia mai iau ka mea nona ka inoa malalo iho.  Leu Seu, e Chin Akina, ma ka la 1 o Mei 1901, ma kekahi noia nona ka huina $300, a oiai o keia nota na hala ka manawa uku a aole no hoi i ukuia mai, a no ka uku ole i ka wa i koi ia aku ai, owau o Liu Seu mahope o keia hoolaha ana no ekolu pule e paa aku ai au i ua moraki la i olelo ia e like me ke kauoha a ke kanawai a me ka mana i loaa iau. 

(Kakauinoa)

LEU SEU.

feb 15. 22, mar 1.

OLELO HOOLAHA

ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na Kanaka o na ano a pau, aole lakou e hele maluna o kuu aina e waiho ala ma Kalihi Uka no lakou no inoa i kapaia oia o Kapo, Namahele Kuaiula.  O ka poe a pau e loaa aku ana iau a me kou mau hope e hele ana maluna o ua mau aina ala mahope o ka puka ana aku o keia hoolaha ma ka Nupepa KE ALOHA AINA; e hoopii ia no lakou a pau e au ke loaa aku la kou e hele ana maluna o keia mau aina i oleloia.  Ke papa pu ia aku nei na holoholona o na ano like ole aole e hele maluna o keia mau aina i olelo ia, ke ole he palapala mai iau aku.  O ka mea e kue ana i keia e hoopii no au ma ke kanawai.  ua kapu na aina a pau loa ma Kali hi Uka, Honolulu, mokupuni o Oahu.  E hoolohe i keia o pilikia auanei. 

GEORGE H. HOLT.

Kapalama, Honolulu, Ianuari 8, 1902

Wm. RINGER

            Eia au imua o oukou e ou mau hoa lahui Hawaii, ua wehe ae aei au he halekuai kika kikiliki, pakanau o na ano a pau, kini mea ai o na like ole, wai momona, paka Hawaii o Kailua Kona paka ona, a peia me na Opelu maloo.  ua hiki iau ke hoolawa i na makemake ou mau hoa hanau o na mokupuni.  E loaa no au ma alanui Muliwai, kokoke i alahui Kukui.  P.O. Box 483.