Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 10, 8 March 1902 — Page 5

Page PDF (784.57 KB)

This text was transcribed by:  Rachel Gamayo
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

awa pae i he ia ma kekahi wahi mana ano e, na ka poe heluhelu i maopopo ole i ka inoa ola wahi awa e ninau ae i ka poe i ike, a oe lakou e hai ae, a pela hoi ae ka inoa o ko Haena awa pae, ana i ke awa o Kou.

            O keia mau mea ia, oia ka makou e olelo nei he mau Luaolelo kapulu ia au i kii aku ai a hoopilipili ae ia po ua Demokalaka. E hoihoi aku no kau mau olelo mookaau lapuwale kapulu me oe e pili mau ai a hiki i kou hopena.

 

"I hewa no i ka lele mua,

I ka hooulu i ka la ino"

E luhi ana oia ka oolea.

 

NA BILA A KA ELELE E HOOIKAIKA MAI LA I AMERIKA

 

            Eia na bila ano nui a ka Elele Wilikoki i lawe aku nei i Amerika ma kona Ahaolelo a me na hoa Repubalika o na Hale elua e kokua mai a hooikaika no ka pono o keia mau bila ana.

 

Ka bila hoopae lepera

""   ""  no no aina aupuni.

""   ""  Okana Aina.

""   ""  kue pono wai o Nahiku.

""   ""  kue limahana Asia.

""   ""  Hoonaauao.

 

            Aohe hoi makou i ike ma na nupepa mai o o, a lohe hoi ua lawe ia mai la ka bila no ka pono o ka Moiwahine. Pehea la, e pau pono mai ana paha keia mau bila i ka holo aole paha.

 

KUE NA HOALOHA O TILLMAN I KA PERESIDENA

 

            Wasinetona, Feb. 25, Ua hoea hou mai ia kekahi mea ano nui i keia la i ka wa i hoouna mai ai o Gutapela Kiaaina Tillman o Karolina Hema, he keiki hoahanau na Senatoe Tillmana e hoi mai mua e unuhi  aku ke kono o pa Kutanela Kiaama ala i haawai mai ai ia Peresidena Rosewela no ka makana ana aku i ka pahikaua ia Mekia M. J. Jenkins kekahi o na koa kaualio i komo ai i ke kana e na Sepania.

            O ke kumu o keia kue i ulu mai ai mamuli no ia o ka unuhi ana aku o ka Peresidena i ke kono i haawi ia no ka hoea ana aku e paina pu me ke Keikialii mea ma ka Hale Keokeo. O na hoaloha kekahi o Tillman ma Karolina Hema e hoao ala ma na ino a pau e unuhi aku ka Peresidena i kana huakai makaikai i ka hoikeike nui o Charleston.

 

HE WAHI WELA LOA

 

            O ke ana wela o kahi a na pauma wai o ka mahiko o Kihei e ku ala he 300 kapuai malalo iho o ka ilihonua, ua olelo ia ae ua hiki no ia ma kahi o 130 degere, aka, ua hoomaalili ia aku nae kena wela ikaika e ka ea huihui i pauma ia aku iloko ona.

 

HE PANE HOU NO IA WAHA MANAIKAPUAILIMA

 

(Hoomau ia)

            O Kapahuilima ma e noho mai la ia Kauai, aohe hoopaapaa ana no lakou. I mai nei oe ina aole au i ike i ka moolelo o Kini, o kou naaupo ia, a ike ole i ko hai poopoo. Aole nau e loi a e wae ia kanaka aole paha owau wale no kai ike ole iau, he lehulehu paha ke poe ike ole e like me kou nohono e noho mai nei. Ina paha oe e hoomakili mai ana i kau wahi ike ou, alaila hoi paha pau keia pohihihi. Ke ninau mai nei oe ina he alii o Ake, nana o Kaiulani. E kuu hoa, hala kaua mawaho o ke kumuhana. I mai nei hoi oe, ina he lii kiekie ka makua hine a he kauwa ka makuakane, ua ala kiekie no ka laua keiki, no ka mea, he lawa ia maka papa. Pela i alii nui o na Kamehameha a me Lunalilo P. I kana la i ka lapa manu loe,

 

He ui he ninau keia,

Na Hiiekaikapoli-o-pele,

 

            Ina paha he mau keiki ka kela mau makuahine au i olelo mai nei, me ko lakou haku, ke lii kiekie loa Kauikeaouli, e olelo ana anei kakou ua like no na kulana kiekie o kela mau keiki a pau? Aole! Aole loa! He kanaka ka olelo ana o keia poe keiki no kela mau keiki

 

He makaha Nuuanu na ka makani,

He pauli ua na ka ua Haao,

He loko pa pohaku na ke kioao,

Na kuu auae o Leleaanae,

Ina ku no la iluoa o Waipuhia,

Me au aholehole i Lanihuli,

Ua holo a nui i ka ua Waahila,

Huahila ka noho ana o ka lawaia haku ole,

Ua ohia ka Ipuholoholono ua pau,

I ahona i ka inaluahi-ne,

Ai-a-e-a.

 

            Ua loaa ka wau ia ka mai huki i ko i ana mai nei na Kamakahiki o Kinoiki, e i iho no ka wau no ka pono he poolua na Kaumuahi a me Kamakahiki, alaila ua pau ae la no. Mahalo, oa no hoi kau i olelo aku nei a me kuu hoomaikeike pu aku i kekahi mau poolua e ae ke i mai nei oe i kuu lili. He lili io no i kau mau hana hoouluulu kumu ole. Aole o makou makemake i kau mau hoomakuahana i ka noho ana o na lii. Ke ninau mai nei oe ina ua ike au i ka Ahuula o Kamakahelei e kau ana iluna o ka paha o ke lii Hoapili Peka i ka la i hoolewaia ai. O ka Ahuula a Oliwa i haku koke iho nei no kau i ike e kau ana iluna o ka pahu.

 

Hele a hemahema ka uka o Kalio, He manaka okoa ke ike aku ia Puna. Heaha la ke ano o Kumohokiekie, A ka ua nahunahu e nau nei. He palolo he a ke na Wahiaekapu, I ka-pu-ia.

 

Ina ua lawa i kou hanohano ke kane ana mai iau he kekake waha nui; oluolu o Paolo, e i ia iho paha e oe: Kekake a Balama i hoololohe ai i ka auwai la. Nani loa kela, hulali ka hao i ka pakolu o kau ha hau ana. Humeni kela kekake.

 

Lohea ka leo mai Kinai,

Loaa ao mea e hewa ai,

Haaluu ko naau,

Hele oe weliweli no,

Hoolohe a hoolono mau,

O make mau oukou.

 

            Lohea aku la oe i ka humeni a kela kekake hookalakupua?

LAAKEA.

 

            [E Wahamanaikapuailima a me Laakea. E aho e pau ko olua paio ana no keia mea he kuauhau o na lii. Ua lawa, o ka poe no i ike ma oli ia he mau ala aole hiki i kahi ke ho la ia mea, he mea pono e hoopau olua i ko olua mau paio ana o keia ano ma na kalamu o Ke Aloha Aina nei. Ina aole e hooloheia mai ka makou eia ka hana pono la olua, e hoi mai olua i la no olua e paio waha ai i maopopo i ka lehulehu. Lua ma ke kuea o Hale Aupuni a i ole makai o ka makeke, na oi aku ia mamua o keia noke wale ma ka nupepa. L. H.]

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

HOOLAHA KUAI A ME HOOPAA A KA MEA MORAKI

 

            Ke hoolahaia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka mana o ka hoolilo ana i kekahi moraki i hanaia ia e John H. Van Gieson o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, i ka Pioneer Building and Loan Association of Hawaii, ma ka la 30 o Sepatemaba, 1899, a i hoopaaia ma ke Keena Aupuni, Oahu, buke 199, aoao 191 a me 192, ke noelaha ia aku nei ma keia, ua manao ka mea paa moraki e paa i ua moraki la i oleloia no ka hahaki ia o ka aelike, oia, ka uku ole ia o ke kumupaa, ukupanee, auhau a me ka puka i ko lakou, wa uku, a o ua moraki la i oleloia, e hoolilo ia aku ana ma ke kuai kudala ia ana ma ke keena kudala o James H. Morgan, ma alanui Moiwahine, Honolulu, ma ke Poakahi, Maraki 31, 1902, ma ka hora 12 awakea. O na waiwai i hoakakaia maloko o na moraki la, oia kela apana aina e waiho ala ma Punahou, Honolulu o Oahu, nona na palena penei: E hoomaka ana ma kekahi pa pohaku ma ka Hema o ka palena o ka apana o E. Lyons a me ke kihi Akau o ka apana o Wainaiole ma kahi 535 kapuai e kau ana Akau 52 0 14' Hikina, mai ke poo Hikina 1 a o alanui Dole, a oia ke kiki Komohana o keia apana, e holo ana

 

Hema 55 0 10' Hiki a 109 kapuai ma kekahi alanui i oki oleia;

Akau 51 0 40' Hikina 71.1 kapuai ma ke alanui oki oleia i oleloia

Akau 55 0 10' Komohana 107.8 kapuai a ka pa pohaku o E. Lyons.

Hema 52 0 40' Hikina 76.5 kapuai e holo ana ma ka pa pohaku i oleloia no kahi i hoomaka ai.

 

            O keia pa hale ua lilo mai i ka mea moraki i olelo ia ma kekahi palapala kua i hanaia e N. S. a me Fanny Sachs, ma ka la 1 o Okatoba, 1986, a i hoopaaia ma ke Keena Kope Aupuni buke 165, aoao 163.

 

THE PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HAWAII

Ma o kona Loio ala:

            A. G. M. ROBERTSON.

            Hanaia uia Honolulu, Mar. &, 1902. mar 8, 15, 22, 29.

 

HOOLAHA KUAI A ME HOOPAA A KA MEA MORAKI

 

            Ke hoolahaia aku nei ma keia no ka hooku ana aku i ka mana o ka hoolilo ana i kekahi moraki i hanaia e John H. Van Gieson o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, i ka Pioneer Building and Loan Association of Hawaii, ma ka la 6 o Novemaba, 1899, a i hoopaa ia ma ke Keena Kepe Aupuni, buke 196, aoao 470 a me 472, ke hoolaha ia aku nei ma keia ua manao ka mea paa moraki e paa i na moraki la i oleloia no ka hahaki i ka aelike, oia hoi ka uku oleia o ke kumupaa, ukupanee, nuuau, a me ka puka i ka wa uku, a o na moraki i olelo ia e hoolilo ia aku no oia ke kuai kudala ia ana ma ke keena kuoala o James F. Morgan, ma alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poakahi, Maraki 31, 1902, ma ka hora 12 awakea. O na waiwai i hoakakeia maloko o ua moraki la, oia keia pa hale i hoa, aka ia wa ka moraki i oleloia loa ka hapa i hookuu ia malalo o kekahi palapala kuai i hanaia me ka Pioneer Building and Loan Association ma ka la 25 o Iune 1901, a kope ia i ke Keena Kope Aupuni, buke 225, aoao 93 a i hoakakaia malalo iho nei.

            O ka pa hale i olelo ia maloko o na moraki ala. O kela apana aina e waiho nei ma Punahou. Honolulu i olelo ia, a i ike ia ka Apana Helu 11, penei: E hoomana ana ma ka aoao ma Ewa o kekahi alanui ololi 30 kapuai laua 262.3 kapuai makai mai o ka hookui na o ua alanui Beckwith, a oia ke kihi Hema o ka Apana Helu 9, a e holo ana:

 

Akau 55 0 10' Komohana 107 au i e holo ana ma ka Apana Pelu 9 i oleloia a ka aina o E. Lyons,

Hema 52 0 14' Komohana 53.5 kapuai e holo ana ma ka aina o E. Lyons i olelo ia a ke kihi Komohana o ka Apana Helu 13

Hema 55 0 10' Hikina 10.8 kapuai e holo ana ma ka Apana Helu 13 i oleloia.

Akau 51 0 40' Hikina 53.1 kapuai e holoana ma ke alanui ololi no kahi i hoomaka ai.

 

            O keia pa hale ua lilo mai ia i ka mea moraki i olelo ia ma kekahi palapala kuai i hana ia e A. Tullett ma ka la 26 o Iune 1899.

            O ka hapa i hookuu ia mai ka moraki aku. O kela hapa a pau i hoakakaia o ka pa hale a e hoopuni ana penei:

            E hoomaka ana ma ke aoao ma Ewa o kekahi alanui ololi 30 kapuai laua 262.3 kapuai makai mai kahi hookuioa o ke alanui ololi i oleloia a me ke alanui Beckwith, a oia ke kihi Hema o ke Apana Helu 9 a e holo ana:

 

Akau 55 0 10' Komohana 107 kapuai e holo ana ma ka Apana Helu 9 i olelo ia a ka aina o Lyons.

Hema 52 0 14' Komohana 25.5 kapuai e holo ana ma ka aina o E. Lyons a ke kihi;

Hema 55 0 10' Hikina 107.4 kapuai e holo ana ma ka aina o J. H. Van Gieson no ke alanui ololi i oleloia mamua.

Akau 51 0 40' Hikina 25.1 kapuai e holo ana ma ke alanui ololi i oleloia no kahi i hoomaka ai.

 

Nona ka ili aina 2675 kapuai kuea oi a ea mai paha.

 

THE PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HAWAII

Ma o kona Loio ala.

            A. G. M. ROBERTSON

            Hanaia ma Honolulu, Mar 7 1902. mar 8, 15, 22, 29.

 

HOOLAHA KUAI A ME HOOPAA A KA MEA MORAKI

 

            Ke hoolahaia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka mana o ka hoolilo ana i kekahi moraki i hana ia e J. Palaile ia Antonio Souza, ma ka la 14 o Ianuari a i hoopaa a ma ke Keena Kope Aupuni, Oahu, buke 214, aoao 411 a me 413 ka hoolahana ia aku nei ua manao ka mea paa moraki e mea i na mau moraki i olelo ia no ka hahaki o ka aulike, oia hoi, ka uku ole ia o ka kumupea a me ka ukupanee, i ko lakou wa uku, a o na waiwai i paa ma ua moraki ala e hoolilo ia aku ana ma ke kuai kudala ma ke keena kudala o Will E. Fisher, kihi o na Alanui Kalepa a me Alakea, Honolulu, ma ka Poakahi, Moraki 31, 1892, ma ka hora 12 awakea o ka ia i oleloia, o ka waiwai i hoakaka ia malalo iho nei.

            No na mea i kue ninau e ia C. R. Hemenway, Loio, Keena 406 Judd Building, Honolulu

ANTONIO SOUZA,

            Mea Paa Moraki

Honolulu, Mar. 15, 1892

 

            O kela apana aina a pau e waiho ala ma Kamaole, Kula, Mokupuni o Maui, hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui 2227 no Kekahaai nona ka ili ai a o 71 eka, a i lilo ia Kaiua he mahele uuku ma kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 5 o Augate, 1896, a i hoopaaia ma ke Keena Kope Aupuni, buke 164, aoao 361, ili aina 3 eka. mar 8, 15, 22, 29