Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 10, 8 March 1902 — Page 6

Page PDF (661.50 KB)

This text was transcribed by:  Shawna Alapa'i
This work is dedicated to:  Rosemary McCune, he haumana maika'i loa!

KE ALOHA AINA

POAONO, MARAKI 8, 1902

 

NA AINA LEWA I KE KAI

 

Mawaena o na ohua a ke au ko o ka moana e lawe ana ma kona alahele he mau mokupuni lewa i ke kai kekahi.  He nui a lehulehu o lakou i ike ia ma ka moana Atelanika.  O kela mau mokupuni liilii he mau lihi ia o kekahi mau aina nui i hookaawale ia mai e ka ino a i ole e kekahi waikahe.  O na muliwai Orinoco Amazon, La Plaata, a me kekahi mau muliwai e ae ua ike ia no lakou e hoouna ana i na ailana liilii mai ko kakou mau kapawai aku.  O kekahi o keia mau mokupuni ua lawe pu lakou i na holoholona, na mea kolo a me na mea ulu a me na kumu laau, na na aa o keia mau laau e paa ana i ka lepo mai kona nahaha liilii ana a o ko lakou mau lala a me na lau oia hoi na pea.  O keia mau aina e weluwelu liilii ana lakou i ka wa e hiki aku ai i kahi o na ale hanupanupa o ka moana, aka, o kekahi mau mokupuni no nae ua hiki no ke lawe ia no kahi mamao loa.

            O ka huakai loihi loa a kekahi mokupuni e paa nei maloko o ka buke aupuni na hana ia no ia ma ka makahiki 1893.  I keia mokupuni ua ike mua ia oia mawaho ae o na kapakai o Florida, a o kona ili aina ma kahi he elua eka.  Aole he mau kumu laau nunui maluna ona, aka, ua piha nae me na laau nenee, a o ke kiekie o kahi wahi o na mokupuni ala ua hiki aku no ia i ke kana kolu kapuai.  E lawe ia ana oia e ke au @o no ka akau a ma ka mahina o Iulai ua ike ia oia mawaho aku o Wilmington, Deleware, a ma ka mahina o Augate ua kaalo ae la oia ma ka Lae Cod a e nee ana no Grand Banks.

            Ma keia wahi ua lawe ia aku la oia e ke au ma ke alahele a na mokuahi e holo ana, a ua nui na moku i halawai me ia.  He hookahi mahina mahope iho ua ike ia oia iwaenakonu moana o ka Atelanika ma ke komohana akau o Azores, ua emi loa mai nae kona nui.  O ka hopena ia o kona ike ia ana, a ua manaoia ua nalowale aku oia iloko o ka moana kai lipolipo a i ole pela au pae aku no oia i ka aina.  Ua manao wale ia i ke au kahiko o na mokupuni i oi ae ke nunui mamua o keia ua lawe aku lakou i na holoholona, na mea kolo a me na laau mai Ameirka aku no Europa a me Aferika.  Aka, aole nae e hiki ke hooiaio ia keia mau kohokoho ana a Aunslee Magazine.

 

            A alawa e na makamaka i ka makou mau hoolaha e puka aku nei i keia la.

 

PILIKIA KA MOKU LAWEKOA WARREN

 

            Ma ka auina la Poalima nei i huli hoi hoi hou mai ai ka moku lawekoa Warren no keia awa mahope o ka ike ana o kona mau aliimoku ua halawai oia me ke kahi ulia poino koikoi e hiki ole ai iaia ke hoomau aku ma kona alahele mo Manila.

            Ua haalele iho ka Warren i keia awa ma ia kakahiaka nui no ma kana @ me ke piha koa no Manila, a iaia i kaawale ai no kekahi mile mau mawaho aku nei, aia hoi, ua ike ia iho la ua ha le kekahi o na epaepa o hona huila, a he hana naauao hoi ke pahonohono mua ana i keia poino mamua o ka hoomau ana aku i kana huakai aumoana, nolaila, ua hoohuli ae la kona ihu a hoi hou mai la no keia awa.

            Ua hoolele koke ia mai na koa a ke hoomoana nei ma ke kahua paikau ma Haimoeipo, a ua imi koke ia kahi o ka piono e na poe luu, ma ka hoike a na poe luu ua nalowale io no kekahi epaepa o kona huila, a o kahi i haule ai aole he mea hiki ke koho maopopo a ua manao wale ia no nae mawaena no ia o ke ala moana mai Kapalakiko mai no Hawaii nei.

            Eia ke hoao ia nei e hookomo hou i epaepa ma kahi i nalowale, a o ke kumukuai o keia epaepa hookahi ma kahi no ia o $1500.  Aole i maopopo loa kona wa e haalele iho ai ia nei.

 

EWALU IAPANA I NALOWALE

ma kahi o ewalu Iapana lawaia maluna o elua waapa lawaia i manaoia na piholo a nalowale iloko o ka opu o ka moana.  Ua hoike ae o Luna Nana Brendt o ka makeke kuai i’a ma ka Poaono nei o ke ekolu ia’o ka la o hoohuoi ana o na hoaloha o keia poe lawaia, a ua manaoia ua make a i ole ua puhi ia lakou e ka makani no waho o ka moana kai lipolipo.

            Ua holo maoli aku kekahi poe Iapana e hoao e huli i keia poe i hoohuoi ia, aka, aole nae lakou i puka aku mawaho o ke awa, oiai, na ale kawahawaha o ka moana e hooweliweli mai ana mamua o ko lakou alahele.  O ka moku Amerika Iroquois kai manao ia e holo aku e huli i keia poe Iapana, aka, ua hooholo ia nae mahope mai he mea makehewa wale no, oiai, ua loihi na la o ko lakou nalowale ana.

            Aina aia no lakou ma ka moana na manaoia ua make a nawaliwali kekahi poe o lakou, no ka mea, o ka ai i hoolako ia maluna o keia mau waapa na lawa wale no ia no hookahi la.

 

HAKAKA MALOKO O KA SENATE

 

            Wasinetona, Feb. 22.  O kekahi o na mea ano nui o ka la hanau o Keiki Wasinetona ua ike ia maloko o ka Aha Senate o Amerika Huipuia ma kekahi hakaka kuikui puupuu.  O na Senatoa iloko o keia mau hoolei puupuu ana oia no na Senatoa o Karolina.  Maloko o ka Tollman haiolelo e pili ana no ka bila date o Pilipine ua hoopuka ae oia i kekahi mau olelo e hoeha aku ana i kona hoa Senatoa McLaurin.  Mahope koke iho na ahewa aku la oia iaia i kona koho kakoo i ke kuikahi o Parisi aole ia i lawelawe ia me ka pono a me ka pololei.

            Aole o McLaurin iloko o ka Aha Senate i keia wa, oiai, oia e noho ana ma kekahi hana komite, and, ua hoouna ia kau nae oia i kona hoea ana mai ua hoomaha iho la o Tollman i kana haiolelo.  U akupale aku o McLaurin me ka hoole loa ana aole he oiaio o keia mau ahewa ana i hookau ia aku a he epa a he wahahee.

            Na keia mau huaolelo i hoowela aku ia Tilliman a ne ka hookaulua ole iho ku koke ae la oia a lele aku la imua o kona hoa me ke hoolei poha ana aku i kekahi puupuu ma ka lai o McLaurin.  Aole o McLaurin i kunana wale aku, aka, ua haawi aku la oia i kekahi puupuu makanakana a ku aku la o Tillman m aka ihu me ka paki ana o koko.  A iloko o keia wa i pinaea ae ai o loko o ke Senate.

            Ua lele koke mai l Hope makai Layton o ke Senate e uwao ae i ma kanaka e hakaka nei, a ua loaa pu aku oia i na puupuu, aka, me ka ikaika i koao iaia ua komo aku oia mawaena o laua a hookaawale ae le.  O na Senatoa Warren O Waomina a me Scott o Vireginia Komohana na kanaka ikaika loa o ia Aha ua lele pu mai ia laua a haawi i na kokua ana i ka makai me ka hoonoho pu ana i na Senatoa hoohaunaele iluna o ko laua mau noho.  Ua hoopiha ia ke keena makaikai me na kanaka i kipa mai e ike a makaikai i keia uluaoa nui, ua ike ia aku na Senatoa a pau e ku ana iluna me ka hamau me na helehelena haikea hoi e hekau ana maluna o lakou.  Mahope iho o keia mau uluaoa ana ua meha hou ka hale a komo aku la ke Senate ikoko o kekahi aha kuka malu.

            No elua hoea o ko na Senatoa noho ana ua ike ia iho la ua hooholo ka hapanui o na hoa oia aha hanohano ma ke koho ana, e aha waia na Senatoa o Karolina Hema no ka hoohaahaa i ke Senate.  A ua kauoha ia laua e mihi aku i ke Senate.  Aole keia mau Senatoa i haawi aku i ko laua mau mihi ana.  Aia no keia mau Senatoa malalo o na ahewa a ke Senate a ma kona ao wale ana no e loaa ai he mana i keia mau Senatoa e kamailio a i ole @ koho maluna o ke kahi nikau e noonoo ia ana.

            Mamuli o keia mau hana na hoea aku la kekahi hoaloha o Roosevelt a hui me Senatoa Tillman a nui aku la iaia e unuhi aku oia i kona ae i ke kono i hoonoa ia aku nona e paina ma ka Hale Keokeo ma ka ahaaina e haawi ia ana no ka hanohano o ke Keikialii Heneri.

            Ua hoole aku o Tillman i keia noi, a nolaila, ua hoouna mai ka Peresidena he palapala e hoike mai ana ua unuhi ia aku kona inoa.  Ua kono ia o Tillman ma ke ano he hoa oia no ke Komite Oihana Kaua Moana, a ua kohoia aku la o Senatat Martin o Veriginia e hiki ae ma ka hakahaka Tillman.

 

PULE HOOMANAO I MALAMA IA NO KE KINO LEHU O KE KAMALEI OPIO MISS MARY DESHA.

 

            Ma ka hora 3p.m. o ka La Sabati nei i malama ia ai he pule kupapau maluna o ke kino lehu o ke kamalei aloha a ko makou makamaka Rev. S.L. Desha ke kahu o Haili.  He anaina piha no na makamaka, ka ohana a me na hoaloha o na makua na laua ke kamaiki opio i kuoe aku la i ke alahele makua ole ako akoakoa aku ma ka hone o hona makuakana opio Geo. L. Desha ma Kapalama.  He anaina i hoopiha ia i ke kaumaha me na waimaka o hiolo ana i ke aloha no ka opio @ hele kohana aku mai ka poli aku o kona makuakane a i keia a @ maha maluna ae, a he mea nui na kela me keia i uwe pu we ai, i ka makuakane aloha nana ke kamaiki e noho mai la i kahi e @ mamao mai kana wahi lei aloha mai mamuli o kona Sawaliwali.

            He makuakane hoi i lei pana@@ ole i kana mau keiki makuahine ole iloko o na makahiki loihi i hala hope ae.  Ua like no kana pulama ana i kana mau keiki mehe wahine ala.

            Aloha ka manaolana o ka makuakane e hui mau ana no oia me kana mau lei mae ole i na wa @ pau, a e pili mau oia me lakou @ hiki i ko lakou lilo ana i poe kanaka makua ma keia hope aku.  O makou pu iloko o kou ehaeha e ka makamaka makoa o ka uhane.  Na ka Haku e hoomama mai i na luuluu a me na kaumaha o ko keia ao.  aloha no, a luuluu wale hoi e.