Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 11, 15 March 1902 — Page 5
| This text was transcribed by: | Tiana Kamiko |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, MARAKI 15, 1902.
palapala kue a ka lahui no na @aua pakaha a Amerika Huipuia i ko na Hawaii mau pono.
I ka 18 o kona mau makahiki ua mare oia me Mary Adams, kaikamahine a Kapena Adams, a no 42 makahiki ko laua noho mare ana aole ko laua puhaka i hoopomaikai ia mai me kekahi hua ohana mai na lani mai. Ua haalele iho o Iulama Olo he wahine alohe a me ka ohana he lehulehu wale e palauma aku ana nona. Ua nalo aku kona kino lepo ma ka ilina o Maemae kahi one e moe ai i ka moe keu a hooilo no ke kali ana no ka la hope a ke Akua e hoala hou mai ai i na poe make a pau.
Ke komo pu aku nei KE ALOHA AINA iloko o na kumakena pu ana me ka wahine a me ka ohana a hoonele ia mai i ka makua ole a na na Lani no e hoomama mai ko kakou mau ehaeha.
NA LETA
Aole e ili maluna o makou na koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopuka la malalo o keia poouka, e ili no ia maluna o na poe na @akou i kakau mai. L. H.
AOLE OIA KA POLOLEI.
I ka Nupepa KE ALOHA AINA,
E oluolu oe e hookomo iho i keial mau wahi olelo i kou kino lahilahi, oia keia, he olelo na kekahi mea e hoike ana i kona inoa o Laakea. Eia ua mau olelo ala o maua o na mea i haku hou ai i ka Ahuula a Kahalelaukoa Hoapili Peka e kue aku ana aole i pololei. Ke ninau mai nei oe ina ua ike au i kekahi Ahuula a Kamakahelei e kau ana iluna o ka pahu o ke alii Hoapili Peka i ka la i hoolewa ia ai o ka Ahuula a Oliwa i haku koke iho nei no ka'u i ike e kau ana iluna o ka pahu.
He Ahuula na kahiko a ua inoino kahi wahi kai waiho ia mai ma ko maua lima. E wehewehe a e o@@o kou i ka hulu me ko maua lohe no ia manawa no Kamakahelei ke kupunawahine o Kahalelaukoa keia Ahuula. No ka wa i haku hou ia ai keia Ahuula iluna o ka upena @iaha hou ua haawi ia keia hana na Oliwa, eia nae kahi mea apiki i ka wa i manao ia ai e hana hoole o Oliwa aole oia i ao ia i ka hana Ahuula. Iloko oia manawa ua olelo maua i ka mea nana keia hulu na maua no e hoao naaupo e haku e like me ko maua nana i ke ano o ka hana ana i ka wa a maua i wehewe. he ai peia no mana i hana ai a hiki i ka paa ana o keia Ahuula. Aole hookahi hulu mai ka mua a ka hope a Oliwa i hana ai. E i mai oe no ka lei ae maua ia oe, nana wale no ia i hana a hiki i kona make ana.
Nolaila, ua pololei oe e Wahamana no kou olelo ana na Kamakahelei keia Ahuula. Nou e Laakea aole maua i ike o oe pu kekahi i ka wa a maua i hana ai i keia Ahuula aka, ua nui ka poe i ike i keia mea a ke hai aku nei maua ia oe ua hewa oe no kou koho wale.
Me ka oiaio,
KA HOOIO,
KANOE KAAUMOANA.
Honolulu, Mar 14, 1902.
HAKAHAKA KEKAHI NOKO O
KA PAPA OLA
Mamuli o ka make ana o Uilama Olo kekahi o na lala o ka Papa Ola, aia hoi na hakahaka iho la kona noho iloko oia Papa. O ka mana o ke koho ana i pani ma kona wahi, ala no ia i ka Aha Kuka o ke aupuni.
Nolaila, ma ko makou ano he wahaolelo no ka lehulehu, a no ka pono o ka lehulehu o ko makou mau hoa oiwi o ka io a me ke koko o na Hawaii ponoi i loohia i na hawina o ka ehaeha e noho mai la i ka Panalaau o Molokai; ke iini nui nei e ike aku ia aha e koho ana i kekahi kanaka Hawaii kupono ma ia wahi i ka naka naauao, hoopono, manao kuokoa, hoopilimeaai ole, i mea hiki ke k@@paona i kona manao maluna o ke kaulike ma na mea a pau i pili i ke ola a me ka pono o na hoakanaka poino o kakou.
O ka hapa nuku o na Hawaii iloko o keia papa nana e malama nei i ke ola o ka lehulehu, oia no kekahi kumu o ka pilikia a kakou e hoomaopopo iho, a ua ili aku ia ia mau koikoi iluna o ko kakou mau hoa kanaka poino e like me na leo kania a e lohea aku nei ma kela pea mai o ka ka mokupuni hoehaeha naau o Molokai ka poe i ike maoli i na haawina popilikia o keia ola ana.
Owai ko lakou puu hoomaha e hoona mai ai na manaolana o keia noho'na poino? O kakou no o ka poe e noho lanakila nei, na kakou e hana a e hooikaika no ko lakou pono aole na lakou iho. A olai hoi he poe Hawaii wale no ka hapanui o lakou, ehia la wahi haole ma'i lepera i ike ia malaila; nolaila, ke manao nei makou he mea pono maoli no ke hoomahuahua ia na hoa Hawaii iloko o ka Papa Ola e pono ai (aole ia makou ia kuleana, aka, o ko makou manao ponoi no ia i kamailio ae la). Ina no la hoi paha i lawe maoli ae na Home Rula ma ke kau i hala a hoohana i ka mana i loaa ia lakou, oiai, o lakou ka hapanui, a o ka lakou no ke lanakila, na lakou keia kanaka o Uilama Olo i hookomo ma ia wahi, a he hana maikai ia a o ka hana ana aku la no la hoi ia o ka pono i kinohi a mahuahua na hoa Hawaii iloko o laila, ina penei, aole la e lohea na leo kumakena o kela poe poino e awe mai la i ka pololi a pela aku. Aia iloko o ka mana o ka Papa Ola kahi i hiipoi ia ai o ke ola oia poe a i ole i polukuluku ia ai paha; ke noho mana ia nei ka hapanui oia Papa e na poe haole wale no, a pela no e lilo ai ka ke kanaka Hawaii hookahi i mea ole. Ke lawe mai nei makou i ka inoa o kekahi poe kanaka Hawaii a makou e manao nei he kupono e wae ia mai waena ae o kekahi o keia poe me ko makou nana ole ma ke ano o ke aoao kalaiaina i kekahi poe Hawaii a hoikeike ae imua o ka lehulehu, aole nae ma ke ano aia la makou ia mana o ke koho ana, aka, o ko makou kuleana wale no ka hoomaikeike ae oia keia:
Kalauokalani, Hoke, Kaulukou, Keoni Holo, Kale Aki, Kaulia, Keoni Waika, Makainai, Kane, Lilikalani, Buki, Kanuha a me Poepoe a nui aku. O keia kulana nae aole ia he oihana uku ia e loaa aku ai ka pomaikai ia mea, aka, he kulana hanohano wale no, i haawi aku i na hoopomaikai no kona mau hoakanaka poino a me ka pono pu o ka malama ana i ke ola o ka lehulehu holookoa a pau. Nolaila, he mea nui keia kakou e ka lahui e noonoo ai ma kela kau ae, i loaa ai he mau Hawaii ka hapanui iloko o ka Papa Ola - i oia ai Hawaii a mau loa. E koho ia i kanaka e manao ole ana no kona pono, i kanaka malia aia he mea aloha kaua i huikau po ia iloko o ka haluna o na mea aloha e ae ma ia wahi, i lilo ai ia i ana kaupaona koikoi na kona puuwai e aloha ai i na poe a pau i loohia ia mau poino, aole wale oia, aka, o ka hoopono a me ke kaulike ma na ano a puu ola ka mea nui, me ka hoopilikia ole ia o ke aupuni a pela hoi me ka lehulehu.
OLELO HOOLAHA.
Ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na kanaka o na ano a pau, aole lakou e hele maluna o kuu aina e waiho ala ma Kalihi Uka no lakou na inoa i kapaia oia o Kapo, Namahele, Kuaiula. O ka poe a nau e loaa aku ana ia'u a me ko'u mau hope e hele ana maluna o ua mau aina ala mahope o ka puka ana aku o keia hoolaha ma ka Nupepa KE ALOHA AINA; e hoopii ia no lakou a pau e a'u ke loaa aku la kou e hele ana maluna o keia mau aina i oleloia. Ke papa pu ia aku nei na holoholona o na ano like ole aole e hele maluna o keia mau aina i olelo ia, ke ole he palapala mai ia'u aku. O ka mea e kue ana i keia e hoopii no au ma ke kanawai. Ua kapu na aina a pau loa ma Kalihi Uka, Honolulu, mokupuni o Oahu. E hoolohe i keia o pilikia auanei.
GEORGE H. HOLT.
Kapalama, Honolulu, Ianuari 8,
1902. 3m.
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho. Ke hookohu pono aku nei au ia Mr. David K. Kamakea i Luna a i Hope no'u, no ka nana ana i ko'u mau nono maluna o kuu mau aina hanai holoholona e waiho ana ma Waipio, Hamakua, Hawaii. O ka poe a pau e makemake ana e hoolimalima, e hooponopono ae lakou me ka Luna. A o na holoholona a pau e komohewa ana maluna o ka aina i olelo ia ua loaa i ka luna ka mana e hopu a e hooko e like me ke kanawai.
Me ka oiaio,
MRS. KAHINU PAAHAO.
Waipio, Hamakua, Hawaii, Feb.
20, 1902.
HOOLAHA HOOKO MORAKI
HOOLAHA KUAI A ME HOO-
PAA A KA MEA MORAKI.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka mana o ka hoolilo ana i kekahi moraki i hana ia e Ja@@ Clark o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, i ka Pioneer Building and Loan Association of Hawaii, ma ka la 29 o Sepatemaba, 1900, a i hoopaa ia ma ke Keena Kope Aupuni, Oahu, buke 215, aoao 485 a me 487 ke hoolaha ia aku nei ma kela ua manao ka mea paa moraki e paa i ua moraki ala i olelo ia o na hahaki ana ia o ka aelike, oia ka @@@ ole ia o ke kumupaa, uku panee, auhau a me ka puka i ko lakou wa uku, a o ua moraki ala i oleloia, e hoolilo ia aku ana ma ke kuai kudala ia ana ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poakahi, Aperila 7, 1902, ma ka hora 12 awakea. O na waiwai i hoakaka ia maloko o ua moraki la, oia keia:
O kela mau apana aina ekolu i keia Apana 11, 12, a me 13 o ka pa hale i kuleana ia e Wiliam Buckle i make, e waiho nei ma Kamakela, ma Honolulu i olelo ia, a hoopuni a e hoakaka ana penei:
Ekahi - Apana 11: E hoomaka ana ma ke kihi Hikina ma ka aoao makai o ke alanui a e holo ana:
Akau 36@ 10' Komohana 94 kapuai ma ke alanui 25 kapuai laula
Hema 22@ 15' Komohana 383 kapuai ma ka L. C. Kuleana 784 no Keliiokaloa.
Hema 34@ 30' Komohana 103.8 kapuai ma ia wahi hookahi
Hema 6@ 15' Komohana 125 kapuai ma ia wahi hoo a@i
Hema 60@ 15' Komohana 21 kapuai ma ke alanui ololi 5 kapuai laula
Akau 53@ 50' Hikina 168, kapuai ma ka Apana 12 no kahi i hoomaka ai.
a nona ka ili aina 20 100 eka.
Elua - Apana 12. E hoomaka ana ma ke kihi Akau o keia apana ma ka aoao makai o ke alanui 25 kapuai laula a e holo ana:
Hema 36@ 10' Hikina 75 kapuai ma ke alanui
Hema 53@ 50' Komohana 235 kapuai ma ka Apana 13
Akau 13@ 45' Komohana 45 kapuai ma ka alanui ololi 5 kapuai laula
Akau 6@ 15' Hikini 96 kapuai ma ke alanui ololi alaila
Akau 53@ 50' Hikina 168 kapuai ma ka Apana 11 no kahi i hoomaka ai.
a nona ka ili aina o 347-1000 eka.
Ekolu - Apana 13: E hoomaka ana ma ke kihi Akau o keia apana ma ka aoao makai o ke alanui 25 kapuai laula a e holo ana:
Hema 36@ 10' Hikina 75 kapuai ma ke alanui
Hema 53@ 50' Komohana 228 kapuai ma ka Apana 14
Akau 80@ 5' Komohana 365 kapuai ma ke alanui ololi 5 kapuai laula
Akau 13@ 45' Komohana 55.5 kapuai ma ke alanui ololi alaila
Akau 53@ 50' Hikina 235 kapuai ma ka Apana 12 no kahi i hoomaka ai
a nona ka ili aina 4'3 1000 eka
O keia wahi a pau he mau mahele no ka aina i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui 1985 i hookahuaia ma ka Palapala Hookuleana 6245 ia Kalaeokekoi no Kalakini
THE PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HAWAII.
Ma o kona Loio ala,
A. G. M. ROBERTSON.
Hausia Honolulu, Mar. 6, 1903,
Mar. 15, 22, 28, Apr. 5
H. F. Wichman.
Wikimana
E loaa no na MAKAANIANI no na maka ma ke kumukuai haahaa ma ma ko makou Hale Hana Gula ma Alanui Papu.