Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 11, 15 March 1902 — Page 8

Page PDF (632.00 KB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 15, 1902

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

--:NO KE:--

KAKELA LANAFODA

--: KA :--

Ipuka o ke Kuewa me ka Aea.

--: KA: --

Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

 

MOKUNA XIV.

Na ke Aloha o Kuu Makuahine i Kono mai.

 

            E hoomanaoia e ka mea heluhelu o ka makamua loa keia o ko ka Haku Kuewa Lanafoda po o ka hoaumoe ana me kana wahine mai ko laua mare ia ana, a o ka alua iho la o na manawa o ko ka Pua Lilia Ahiu o Sanadela hehi ana i na papahele o ua hale leo ala o ke aloha. Nolaila, ma kela kakahiaka nui a ka molehulehu e hohola ana no i kona koloka aole i wehe ae iloko o ka malamalama, aia aku la laua ke kainepu ala iloko o na paka ululaau e honi a e hanu ana i na ea ala e hali a e ko ia mai ana e na ahuihui kehau o ke kakahiaka, a mamua ae o ka oili ana ae o ka la maluna o na puu aina, aia ua mau holo lio nei o ke kakahiaka molehulehu ua hoea aku la no ke kakela a haawi i ko laua mau kino e hoopulu a e hoomau ia e na huna wai pipii lele hune, a mai ko lakou mau kulu wai liilii hui anuanu aku, ua hoomaloo a hoopumehana mai la na tawele Turekisa nunui, mamua o ke komo ana mai o ko laua mau aahu. Alaila, ma na kapuahi hoopumehana o ke kakela malaila ua mau Haku Opio ala i hoohala iho ai i ko laua aloha ma ka noho mehameha a kokoolua ana, e ohumuhumu ana hoi ke kane a me ka wahine, a na ka bele kahea o ke kakela i hoike mai ia laua o ka ewalu ia o ke kakahiaka, a he hapalua hora koe alaila hoea maika manawa no ka papaaina kakahiaka.

            Mamua o ka hiki ana mai o ka manawa paina kakahika aia ua mau Haku Opio aia ua hui aku la me ko laua mau makua, a imua o ko lakou hanohano i hoike aku ai laua no ka laua huakai holo lio o ke kakahiaka nui, a me na mea hou a laua i ike ai ma na kakahiaka nei. Mai keia kakahiaka aku a hiki wale i ko laua kehea ia ana mai e ke aloalii e huli hoi aku me ka awiwi nui, aole loa i haule kela a me keia kakahiaka ia laua i ka hoohala ia ma ka hele holo lio ana maluna o na lio, a e like no hoi me ka manawa i maa mau ia laua no ka hoea ana aku ma ke kakela pela no hoi keia mau kakahiaka.

            Hoea mai la ka hora no ka al@a kakahiaka, aia kela a me keia maluna o kona noho ma ka papaaina, a e i ke no me ka papaaina a na Haku a me na'lii ka luluu a ohuohu mau ana me na momona o ka liliha pela no ka papaaina a na Haku a@o o Lanafoda, e ohuohu mau ana oia i kela a me keia manawa paina, a e loli mau ana hoi ke ano o na mea ai. Aka, iloko no nae oia loli o na mea ai a me na momona o ka papa aina a ua mau Haku aia, aia hoi, o ka mea kupaianaha loa no ka laua keiki, aole loa i loli iki ae kela olelo paanaau i kona mau lehelehe ma ka hosana a halelu mau ana "na ke aloha o kuu makuahine i kono mai." O ke aloha o kona makuahine a me ke aloha o ka mea ana i aloha ai, o laua wale iho la no na hua olelo puka mau mai kona waha ae. E inu i ke kiaha e puka ana no, e launa ae no iloko o na kamailio ana, aia hoi, e hoohiki ia ae ana no, a ina peneia iho la ke ano, alaila, he mea maopopo ua pololei na mea i hoike ia ma ke poo o keia mokuna—na ke aloha o kuu makuahine i kono mai—a e hoike maopopo ana hoi me ka hoohewahewa ole e hiki ole loa ai ke hoopaapaa ia ua oi aku ka pipili o ke koko o ke aloha o keia Haku Opio no kona makuahine mamua o kona makuakane.

Aole i pau.

 

HE MOOLELO WALOHIA

--:NO NA:--

KEIKI O ABE

 

            O ka panina o ka Fitizalana mau olelo oia kona waiho ana aku i kekahi ninau koikoi imua o kana aloha ina paha he oiaio ua aa io kona puuwai e hoolilo ia laua i hookahi pana ana a ke aloha.

            Aole he mau hookaukaulua ana iho ma ko Malevina aoao, oiai, ke aloha o ka ipo e nowelo ana i kona nui kino. Aka, he minoaka kai pahola ae maluna o kona helehele na a haawi mai la i kona ae.

            O ka wa e hooko ia ai o ko laua iini, a e lilo ai hoi laua i kane a i wahine malalo o ka hipuu ana a na maawe gula o ka materemenio oia ka ninau nui a laua i kuka ae ai. A mahope o ko laua noonoo akahele i ka laua hana pono o hooko ia ai ko laua makemake me na keakea a kuia ole o ka manawa. Ua hoike aku la o Fitizilana i kona manao o ke kanaka nana e polena paa ia laua o ke kahunapule no ia o kona regima ne, a o ko laua wahi e awaiaulu ia ai maloko no ia o ka halepule o ka Abe, ua haawi aku o Malevina i kona apono no keia mau hoolala ana a kana Fitizilana, me ka hooiaio pu aku e hiki mai ana oia me kekahi o kana haiawahine i hilinai ai iloko o ka halepule a halawai me ia a me ke kahunupule no ka hooko ana i

 

Ua Hamau na Leo Kamailio

            Alo Pololei Ku ia Li Kaula

 

            O na olelo hoopaapaa kue no me na hanauna ua ike ia no ka lakou mau hana maikai, ak@, na hooneleia aku nae lakou e ke Kaliki ano hou "A @ Pololei."

            E ukali ana kona hana ia ana e like me ke kulana ola o ke kanaka.

            O kona waiwai he oi loa aku.

            Aohe ona lua ma ka hoohalike ana he nani, e hoomaloeloe ana i ka opu a me ke kua.

            E hoolei ana i ke kaumaha ihope o ke kikala.

            O ka mea i oi loa aku ai ua hoopau aku la i ka ehaeha o ka Li Kau la e like me na wawae o na Pake wahine.

            Eia me makou na Kaliki ano ho@ o ke alo pololei. E kipa mai a e ike nou iho i pau kuhihewa.

 

Whitney & Marsh Limited,

Alanui Papu.

 

ka berita a laua i hoohiki paa ai i ka po o kekahi la ae.

            O ka hooholomua ana aku i keia mare malu ua ili aku na koikoi a pau o ka hoonee ana maluna o Fitizilana, a o ka aelike i hana ia e ua mau ipo ala e hoea hou aku o Fitizilana i ka Abe ma kekahi la ae a haawi aku i kekahi hoailona ma lu iaia ina hoi e holopono ana na mea a pau.

            Maanei i hoolalelale ae ai ua mau aloha ala o ke ano ahiahi e huli hoi no ko laua mau home, no ka mea, ke aaki paa iho la ka pouli maluna o ilihonua. Ua hoihoi aku ke koa opio i kana aloha no na ipuka pa o ka Abe, a malaila i mawehe ae ai ko laua pili ana iloko o ka manao lana, ka makau a me ke aloha.

            Ma ke kakahiaka o kekahi la ae aia ka ui Malevina me kana mau mea hana iloko o ka rumi komo ka pa o kona hoahanau, a iaia e hoona nea ana iloko o ua keena ala, aia hoi, ua komo mai la o Fitizilana; ua haawi koke aku o Augusta ina hoohuhu ana iala no kona hoohao loa i ke kipa ana aku, a o ka pale i haawi ia aku e ke koa opio no ka huikaia ia ana mai ua pau loa oia i na hana o ka oihana koa. I ka nalohia ana aku o na hiohiona uluku ua noi aku la o Fitizilana iaia e noho iho ilalo a hoonanea mai iaia me na kikoni ana a kona mau lima i na kaula keleawe o ka pila hapa, a iloko o keia wa a ka leo hoene o ka pila hapa e uwe hone ana i huli malie ae ai o Fitizilana a haawi aku la ia Malevina i ka hoailona a laua i hooholo like ai.

            I ka wa i halawai aku ai o keia hoailona me na lena ike o ka wahine opio o ia koke no ka wa i ike ia aku ai na helehelena haikea i ka pahola ana ae maluna ona, kulou iho ia kona poo italo me he la ua loaa oia i ka ma'i. Ike aku la o Fitizilana i keia mau hiohiona ulu ku maluna o kana aloha, a i mea e maopopo ole ai o Augusta i kela mau hiona ano e e ikeia nei maloko o ua rumi ala, ua kulou iho la oia ma ka poohiwi o ua ui ala no ka haawi ana i manawa no Malevina e haalele iho ai i na keena ala.

            He mea oiaio, me na kapuai kau maha i ku ae ai oia a puka aku la iwaho. Ua hoao iho o Malevina e hoonalo ae i kona mau manao pio@ e hoonakulukulu anaia loko, a i ke akakuu iki ana mai o kona mau manao pioloke, ua kahea aku la oia i kekahi o kana mau haiawahine e hele mai imua ona. I ua wahine ala i hoike aku ai o Malevina ia na mea huna a pau, mahope o kona paa hoohiki ana mai, aole loa oia e kumakaia i kona haku wahine.

            Hala ae la na hora o ke kulu aumoe aia no ua Malevina ala ke ap@ la maloko o kona rumi, a i kona wa e haupu ae ai no keia hana koikoi ana e hooko aku ana aia ka maeele o ka makau ke holo puni ala i kona kino, no ka mea, ke ike ala no kona lunaikehala i ka hewa o keia hana aka, i kona wa e noonoo ae ai no Fitizilana a me kona aloha ua oii aku kona kaumaha mamua o ka makau. A i ka hope loa ua ku ae la oia me ke kaalele ana maluna o kana haiawahine a iho aku la ma na alapii kikeke no lalo o ka holoma ke alahele e hoea aku ai i ka halepule.

            He ku i ke anoano a me ka hoomakaukau na hiohiona o keia hale a aia hoi malalo o keia halepule iloko o na lua pao e waiho ana na iwi o na ohana Dunarita. Na ke kukui a ka haiawahine e paa ana i hoomalamalama ae i na paia mehameha o o ua halepule ala, a o na upu ana a ui ala e hui aku ana oia me ka na aloha ma keia wahi, ua hoonele ia mai la.