Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 12, 22 March 1902 — Page 6

Page PDF (653.93 KB)

This text was transcribed by:  Hartwig Hermann
This work is dedicated to:  to my wife akileokani, the best of all

KE ALOHA AINA

 

6                      KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 22, 1902.                     

 

HE MOOLELO WALOHIA

-- : NO NA : --

 

KEIKI O ABE

---

  Aole laua maanei, wahi a Malevina i puana malie ae ai me na maka pihoihoi, a wehe aku la i ka ipuka e haliu pono ana i na ulu laau mahope o ua halepule ala, aka i kekahi o kana mau  haiawahine e hele mai imua ona. I ua wahine ala i hoike aku ai o Malevina i na mea huna a pau, mahope o kona paa hoohiki ana @, aole loa oia e kumakaia i kona haku wahine.

  I kona nele me kana mea i halia ai ua huli ae la ia a hina aku la ma ka paepae a ke kuahu e ku ana, a hookuu aku la i na omaka wai o ka luuluu no ka hoonele ana mai o na paia o ua hale laa nei i @ maka o kana aloha. Aka, iaia no nae e wiliau ia ana e na manao o ka ehaeha, aia hoi, ua lohe aku la oia he mau leo hamumumu, na ia mea i kono koke aku iaia e ku ae iluna. Hemo ae la ka puka a komo mai la o Fitizilina e ukali ia ana e kekahi kahunapule. Ua hoea mua aku o Fitizilina i ke kahua o ka Abe iloko o ka ululaau me kona kokoolua a kakahi malie iho la no ka uiuiki mai o ke kukui iloko o ka halepule, a i ko laua ike ana mai i kekahi malamalama wena e uiki aku ana ma na ipuka aniani o ka halepule ua haalele koke aku la laua i ka ululaau.

  Apo aku la o Fitizilina i kana Malevina a alakai aku la imua o ke kuahu, a na ka mana i loaa i ke kahunapule i hipuu ae ia laua malalo o ka hoohiki paa e malama ke kane i ka wahine, a o ka wahine i ke kane, i ke kau ai a me ke kau wi, a na ka make wale no e hookaawale ia laua. A i ko laua ae lokahi ana e malama pono i keia mau kanawai ua hoolilo ia ae la laua i kane a wahine, o na hoike o keia hoohui mare o ke kulu aumoe oia no ke kahuna pule a me ka haiawahine a ka ui Malevina.

  Aole he manao aa iloko o Malevina e hoike aku i keia mea nui ana i hooko ai imua o kona makuakane a hiki i ke kokoke loa ana i ka wa a ka regimana koa e nee aku ai no kekahi kahua e aku, aka, no ke Kaunawahine Dunarita ua ike oia ae hoea mai ana he hopena poino maluna o ka wahine opio, aka, aole no nae ia i mea nona e kaumaha ai. Ua olioli a oluolu kona puuwai i keia hoohui mare, no ka mea, aole oia i makemake i lilo kana Augusta ia Fitizilina.

  No Augusta hoi i kona lohe ana ua hiu a wela lawe a lilo ia kana ipo aloha, Fitizilina, e kona hoahanau ua hoopiha ia oia me ka lili nui a huli aku la i kahi e na ai kona lili, ma ka huipu ana aku me kona makuahine a imi aku la i kahi e o ai o Malevina i mea hoowahawaha ia e ko laua makuakane Ela Dunarita. He mea oiaio, ma ka hoopihapiha a me ka hoopunipuni ana a ua mau hakuwahine nei i ka Ela Dunarita, ua piha loa iho la ua Ela nei me ka inaina no Malevina, a o ka olelo hooholo kue o ke kipaku me ke kiei hou ole aku ma na ipuka o ka Abe oia kana i papahi aku maluna o kana kaikamahine, ka Lede Malevina.

  E like me keia mau olelo uahoa i puka aku mai ka lehelehe aku o kona makuakane, ua haulele iho la oia i ka hanohano a me ka noho na ulakolako mahope e hele kohana aku la me ka mea a kona puuwai i paulele nui ai i makua no keia ola ana e like me ka maa mau i ko ka honua nei.

  Ua komo a ike kuhohonu o Malevina i na popilikia o keia ola ana aka, e like me ka naau hoomanawa nui i loaa iaia ua alo aku oia ia mau inea me ke kunukunu ole, a e kaana like ana hoi i ka hune a me ka nele me kana Fitizilana aloha. A o na haawina pomaikai o ko laua noho mare ana oia no ka mohala ana ae he opuu rose iwaena o ko laua kiha pai. he keiki kane, i ka makahiki mua o ko laua hoohui mare ana. Ua kapa a hea ia aku ka inoa o ua opio ala o Osaka Dunarita.

  He eha mau makahiki mahope mai o keia noho hoomanawanui aia hoi ua pii mahuahua ae la ko laua ale a lilo aku la he hapalua o ko Fitizilana uku e uku i ko laua mau aie a na ia mea i hapai ae ia laua ma na anuu kiekie hou ae o ka pilikia a me ka hune. Iloko oia wa pu aia o Malevina ke hookokoke aku la i na la e hoohua mai ai kona puhaka he hua ohaha hou no ko laua kihapai, a ua ike a hoomaopopo iho la ua wahine opio nei aole o laua puu kalahala nana e hoopa kele ae ia laua mai keia kulana pilikia a laua e ike like nei me kana kane aloha, aka, o ka ui wale aku no i kona makua a noi aku i kana mau kokua ana mai, a malie paha o komo iho na manao aloha iloko ona no kana kaikamahine piono a haawi mai hoi i na kokua ana.

  Nolaila, mahope o kona noonoo akahele ana, ua hooholo iho la o Malevina o ka hana pono wale no ia ana e hooko aku ai i wahi no laua a me ka laua bebe e maha ae ai mai ko lakou noho ana iloko o keia kulana piliaiku.

  Nolaila, me na manaolana e loaa ana na kokua ia ana mai e kona makuakane, ka Ela Dunarita. Ua ku ae la laua a hoi hope aku la no Sekotia me ka laua wahi kamaiki. Ma ka hale o kekahi makaainanana haahaa e ku kokoke ana i ka Abe, i noho iho ai ua mau kamahele ala, a ua ke kamaaina o ka hale i hoike mai ke emi mau iho la ke kulana ikaika o ka Ela, a o ka lua o kana mau mea hou i hoike mai ai, he mau la mamua iho ua haawi ia ae e ka Lede Dunarita he ahaaina nui no ka hanohano o ka mare ana o kona kaikamahine me ka Makuisa o Roselina. O Malevina ka wahine a keia makuisa i iini nui ai e mare, a oia hoi ka ke Kaunawahine Dunarita i kue nui ai, no ka mea, ua makemake oia i kane ua keonimana hanohano ala na kana Augusta. I ka lohe ana o keia makuisa ua mare o Malevina ua haelele iho la oia ia Sekotia, a no kekahi mau makahiki kona kaawale ana, ua pau ae la kona mau hoomanao ana no Malevina a hoi hou mai la no Sekotia a mare iho la me ka hooilina o ka Ela o Dunarita.

  He hookahi la mahope iho o kona kamahele hoea ana aku i Sekotia ua kakau iho la o Malevina he leta i ka Ela, e uwalo a e nonoi aku ana iaia e hookau mai i kona aloha maluna ona kana kaikamahine, a e haawi mai hoi iaia i na huikala me na kokua pu. He ku i ka walohia a me ka ehaeha no olelo o loko o ua leta ala e hiki loa ai ke hoopalupalu ia ke kanaka he puuwai uahoa kona, a o ka elele nana i lawe aku ka leta oia no ka laua wahi kamaiki Osaka e alakai a e kuhikuhi ia ana kona alahele e ke kamaaina o ka hale.

  I ko laua hoea ana mawaho o ka Abe, aole ke kamaaina i alakai koke i kona hoaloha opio no loko, aka, ua kakali malie iho la laua no ane ane hapalua hora a ia wa no i oili he kaa nani mailoko mai, a o ka ohua o luna o ua kaa nei oia no ka Kaunawahine Dunarita huakai hele holoholo, a oiai, ua maopopo i ua kanaka ala ka manawa o ke Kaunawahine e hele ai i ka holo kaa pela ke kumu o keia kaulua.

---

 

PIHA A HOOKEKE KA HALE MELE HOU.

---

  Ma ka po Poaono nei i wehe ae ai ka Hui Keaka Hawaii Ponoi i ka lakou paani mua loa i ka moolelo o ka ui o Paliuli, Laieikawai imua o kekahi anai@ kanaka nui. Piha a hu ka Hale Mele Hou i na poe puni keaka me ke koe o kekahi poe aole e hiki ke komo iloko.

  He nani a maemae ka paani ia ana o Laieikawai e like loa no me kona moolelo i kamailio nui ia ka iho mai maluna o ka eheu o na manu. Na himeni he ui ma oli no a ka pepeiao e kamawae ole ai. No ka pomaikai o ka poe i ike ole ia Laieikawai ma ka po Poaono nei, e haawi hou ana ua hui la i keia keaka i ohohia nuiia ma keia po Poaono maloko o ka Hale Mele Hou. E hele nui ae.

---

  Ma ka mokuahi Kinau o ka Poalua nei i hala aku ai ko makou makamaka William J. Coelho no Hilo Ua Kanilehua malalo o kekahi huakai pili oihana.

---

 

POINO LIKE NA AOAO ELUA.

---

  Ladana, Mar, 4.         Ua loaa mai nei na hoike telegarapa i anei, na hopu pio la e na Boa ma ka la 24 o Feberuari he 467 koa Beritania e kiai ana i kekahi mau kaa ukana ole.

  Ua lele kaua mai na Boa mai. A holo mai la imua me ka manao e wawahi liilii ae i na Beritania, aka, ua wehe koke aku la lakou i na kipu ana. Aole na Boa i kuemi  hope aku, a ma ia wa ua hoomaka na hoki e holo pupule me ka hoeha ana i kahi heluna o na Beritania e hiki ole ai ke paio aku. No elua hora o ke kue ana aku o na Beritania na lawe pio ia ae la lakou.

  Ladana, Feb. 28.       Ma ka la inehinei na hoomaka ia he nee kaua papa hou ana maluna o na Boa no ke kipaku ana aku ia lakou no na pa kaua o Harrismith a me Van Reenau.

  Ma ka po mua ua hoao aku na Boa e wawahi i na kolamu koa o Remington o me Byngs, a ua kue aku na koa Na Kilani me ka wiwo ole. Ua hahani keia hakaka ana, a e like me ka maa mau ua hoohu mai lakou i kekahi puali holoholona mamua o lakou. Ua make o Manie Botha ke alakai me kanakolu-kumamalima kanaka, a he 6000 bipi i lilo pio mai. He nui na hoao ana e wawahi laina he elua wale no i holopono. Ma ka hakaka hope he 450 Boa i lawe pio ia me na pu raifela a me na lio. Aole i loaa mai ka hoike a ma kolamu a pau, aka maluna aku o 600 Boa i make a paa pio, a pela pu hoi me 2000 lio, 28,000 bipi 200 kaa ukana, 60,000 hipa 600 pu raifela a me 50,000 puni poke. Iwaena o na poe i hopu pio ia o ke keiki a me ke kakauolelo kakahi a Kenerala Dewet.

---

  E loaa no na palule kane nani a emi loa o ke kumukuai ma ka halekuai White House i keia wa.

---

 

HALE MELE HOU

---

Po Poaono, Mar. 22, '02

KEAKA HOONANEA KAULANA

--- : O : ---

'Laieikawai'

i hoomakaukau ia mailoko mai o ka Moolelo Kaulana o LAIEIKAWAI, ka Wahine o ka Liula ka Ui Nohea hoi o Paliuli E Weheia ana e ka Hui Hawaii Ponoi Dramatic Club, ma ka Po o ka la 15 o Maraki.

  He Ui, he Nohea, na Lede a me na Keonimana Keaka, maopopo ka Olelo, Nani a Lealea ko lakou mau leo me he Kahu i ala.

  He nani na Ahuula, na Mahiole, na Kamaa La-i a he mi@ auliikolomanu e kapalili ai ka naau.

  E naue nui ai i ike i ua Ui hoopahaohao nei. Mai poina i keia.

  E loaa no na Likiki Komo ma kahi o Waii Nichols & Co. alanui Moi. E wiki. E lealea no auanei.