Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 13, 29 March 1902 — Page 2

Page PDF (703.58 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Edith McKinzie

KE ALOHA AINA

 

  2        KE  ALOHA  AINA,  POAONO,   MARAKI  29,   1902.

 

HOPU  IA  O  WOOD

                    KA  PAELE  MAHUKA

 

  O Fred Wood ka paele i mahuka ai mai ka iaina paahao aku ma kela mau pule aku nei ua paa oia i ka hopu la ma ke awakea La Pule nei maluna o Puowaina mahope o kekahi man kipu i malama ia mawaena ona a me ka Hope Makai Nui Chillingworth. Mamuli o ka wiwo ole i loaa i ka Hope Makai Nui i paa ai o Wood i ka hopu ia.

  Ma ke kakahiaka o ua La Pule ala ua loaa mai la he mau hoike i ka halewai ua hoea aku o Wood i ka hale o ke kanaka e noho nei ma kahi wawahi pohaku mahope aku o Puowaina a hooweliweli aku la i kona ola ina aole e haawi ia aku kahi mea ai nana, na ike ia o Wood mahope iho e pii ana iluna o Puowaina. Ua hoouna koke ia na makai e huli i na paele ala, a ma ke awakea na loaa aku la oia ia Henery Kaulua kekahi o na makai i hoouna ia, a i kona wa i hoao aku ai e hopu i ka lawehala na hooweliweli mai la ka paele e ki i ka pu. Ua hiki ole ia Kaulua ke kue aku, oi ai, kana pu panapana ua hiki ole ke hoohana ia.

  Nolaila, ua hoi awiwi mai oia a hoike i ka oihana makai, a ilo ko oia wa i ka oihana makai, a ilo ko oia wa i ohi awiwi ae ai o Hope Makai Nui Chillingworth i na makai e loaa koke ana a hele aku la no kahi o ka paahao makuka i hoike ia mai ai.

  Ua hoopuni ia ka puu holookoa e na makai. E alakai ia ana ka puali mua e Chillingworth o ka elua e Jim Kupihea a me eha mau makai kaulio, Malalo o ke pailata ana a Kaulua na alakai aku la oia i ka Hope Makai Nui a me kona puali no kahi ana i ike ai i ka paahao e paani pepa ana ma kahi kokoke i ka pahu hae i ku ai.

  He mea oialo, e ahu moakaka ana na kapuai wawae o na paele ala iluna o ka lepo, a o ka alahele a ne kapuai e moe ana no loko no ia o ka lanatana.

  Malalo o ke kuhikuhi ana a keia mau meheu wawae na komo aku la o Chillingworth iloko o ka hihipea lanatana e hookolo ana mahope o ka paahao, aka, aole no nae oia i mamao loa aku, aia hoi, ua hoohikilele ia oia i ke poha ana o kekahi leo pa a hele palau mai la ka poka no kahi a ka Hope Ilamuku e hele aku ana. I ke kaawale ana ae o ka pouli uwahi o ka pu panapana a Wood na ike aku la o Chillingworth i kana pio e hoao hou ana e mahuka ma kahi he 10 i-a mai iaia aku  Ua hapai koke ne ka Hope Makai Nui i kaua pu pa napana a ki aku ia, na panai hoo mai ka paahao, aka, ua loaa pono aku la ka lima hema o ka paele i ka poka mai ka waha aku o ka pu panapana a na Hope Maikai Nui ala. Ua hoao aku o Woods e imi hou i kona wahi e pakele aku ai, aka, ua hahana nae na kipu ia ana aku maluna ona.

  O ka hopena na haawi pio mai la oia iloko o ka poholima o ka Hope Makai Nui a hoihoi hou ia mai la oia no Kawa. Ua hoike ae o 'Woods mauka oia o ke awawa o Manoa i pee ai i na la ona e huli ia ana. Aka, i ka po nae e iho mai ai oia i ke toona nei. Ua hoao oia a mahuka maluua o na mokuahi Coptic a me Warren, aka, ua hiki ole nae.

  Ua olelo ae o Woods e hoomau aku ana oia i kana mao hana haihai kanawai, no ka mea, ua ike oia aale i hookau ia he hoopai kaulike maluna ona. O kana be wa i lawalawe ai he aihue ma Wailuku, Maui, aka, ua hoopai ia oia e hoopaahaoia a pau ke ola, a o kekahi poe pepehi kanaka, ua loaa ia lakou ka hoopai mama o elima makahiki, pela ke kumu i hoohalahale loa ai keia paele Akahi no a maha ka oihana ma kai na loaa ke pio.

 

HE  MAU  HOIKE  HOU  NO  KA

LAA  TUATUA

 

  Ma na lono hope loa i loaa mai la mai Tahiti mai, aia na kauka Farani ke lapaau ala i na ma'i lepera o Tahiti me ka laau tuatua a na ike ia na pomaikai a kela laau i haawi aku ai no lakou, aka, he hookahi no nae ma'i inoino loa i ike ia ua loaa ke ola ma o ka ai ana i kela laau.

  Nolaila, ua kakau mai ia na kauka Farani ia Kauka Camp o Honolulu nei ka mea nana i huli keia laau e hoouna aku i na kuhikuhi piha ana no ka hoohana aku i ua laau ala. Ua ike ia mawaho o ka hoola ana o keia laau i na ma'i lepera na hiki no keia laau ke hoola i kahi mau ma'i e ae iloko o ke kino o ke kanaka, a he kanaka ma'i rumakiki kekahi i hoola ia.

  O na kuhikuhi a Kauka Camp i hoouna mua aku ai e pili ana i na rula o ka ai ana i keia laau ua unuhi ia ia ma na olelo Farani a me Tahiti me ke pa'i buke ia no ka hoolaha ana aku iwana o na kanaka e noho ana ma ia pae moku.

  He mau hoike auo nui keia i loaa mai la i Hawaii nei. Nolaila, o ka makou wale no e upu nei e hoolaha nui ia aku keia laau iwaena o na poe ma'i o Molokai i hiki ai i ka lahui Hawaii ke ike pono me ko lakou mao maka po noi i ke ola io o ua ma'i lepera i keia iaau tuatua mamua o keia mau lohe mai kahi mamao mai.

 

AOLE  E  LILO  I  MAU

MOKUAINA.

 

  Kikako. Mar. 14  He lono koikawa kai loaa mai i ka nupepa Record Herald mai Wasinetona mai, e olelo ana: O na Teritori Oklahoma, Nu Mekiko a me Arizona, aole lakou e ae ia aku ana e lilo i mau mokuaina i kela wa. O ka Hale o na Lunamakaainana ua apono aku lakou e loaa ke kulana mokuaina i keia mau teritori aka, na manao la aole ia e holo ana maloko o ke Senate. Aia he mau kumu nui mahope o na alakai Repubalika nana i kono aku e kue ia ke kukulu ana o kela mau mokuaiha hou o Amerika. O ka lakou olelo hooholo maluna no ia o ka ninau, ua helu ia aku anei o Okalahoma he mokuaina no na Repubalika ma keia mua aku  Ma ka helu kanaka o ka 1900 o ka nui o na kanaka o keia teritori he 400,000, a i keia wa ua manao ia na hiki aku i ka 500,000. Ma ka 1889 ua haawi keia Teritori i ke kakoo ana i na Repubalika, aka, mai ia wa mai nae he 150,000 heluna lahui i pakui hou aku ma ke komo ana mai ma ke ano limahana.

  Ua hoouna ia hemau agena e ua Repubalika no ka huli ana i ko lakou kulana ikaika, a na ike ia he ekolu hapaha o ka heluna lahui hou he poe kakoo i ka aoao Demokalaka. Nolaila, na manao ia he Teritori Demokalaka keia, a pela e hoole ia ai kona lilo ana i mokuaina.

  No Nu Mekiko, aola oia e lilo koke ana i mokuaina no kekahi wa loihi e hiki mai ana. He hapaha keneturia kona noho ana malalo o na hoomalu ana a Amerika, aka, he ekolu hapaha nae o kona lahui kanaka ke kamailio nei no i ka olelo Sepania a me kona mau rula.

 

HOOKUU  IA  O  KENERALA

METHEUN.

 

  Ladana, Mar 13. O na hoike mai Pretoria mai no ka la 13 o Maraki mai a Haku Kitchener mai e hai mai ana:

  Ua lawe ia mai la o Kenerala Metheun ianei i keia la mai Klerksdrop mai. He maikai kona ola. A ke haawi ia nei na kokua a pau nona.

  Mamua o ka hoahuwale ia ana o ka hoike a Kitchener imua o ka lehulehu ua boike ae ia o Kuhina Kaua Brobrick iloko o ka Hale o na Lunamakaainana, na hoomaopopo ia o Keneral Methuen, i hopu a hoeha kukonukonu ia e Kenerala Delary, ma ka la 10 o Maraki, ua hookuu ia a ua manao ia e hoea ae ana ma Klarksdrop, Transvall Komohana hema, i keia la. He maikai ke ola o ke Kenerala.

 

HALA  O  KIAAINA  LOLE  NO

WASINETONA.

 

  Malunna o ka mokuahi Siera i haalele ino ia Honolulu nei ma ke awakea Poakolu nei i kau aku ai o Kiaaina Dole ma kaua huakai pili aupuni no Wasinetona no ka hooko ana aku i ka leo kauoha o ka Peresidena Rusewela i kauoha pupuahulu mai nei laia a hoea aku imua o kona alo. Aol@ i maopopo keia huakei ano upi a Dole e holo nei, aka, mai Wasinetona mamao mai nae e loaa ai ia kakou na hoike piha o kana huakai pili ia Hawaii nei. E hoomanawanui iho e na makamaka heluhelu o KE ALOHA AINA e hoike aku ana no makou i na mea ano nui e pili ana no ka Dol@ hana me Peresidena Rusewela i ka wa e hoea mai ai na hoika mailaila mai.

 

KA  PO  HOPE  E  IKEIA  AI  KA

UI  O  PALIULI  LAIEIKAWAI

 

  Mamuli o ka nui o ka ua a me ke kelekele o kia Pule iho nei, nolaila ua hoopaneeia ke keaka ana o LAIEIKAA WAI a me LONO KAPENA KUKE ma keia po Poaono aku nei la 22 o Maraki, 1902, a e keaka hou ana i keia Poaono iho la 29. He matinee ko ka auina la no na keiki e hoomaka ana ma ka hora 1:30 p. m., a wehe hou ma ka hora 7:30 p m. no na poe apau. He 50 keneia na makua a he 25 o na keiki no na noho pakolu apau maloko o ka hale keaka. E lawe mai ina Kamaiki a oukou no ka auina la. E naue mai a pau o ke keaka hope ana keia no "Laieikawai" a nalo aku no ka wionahele o Puna. E hoao ana na keiki o ka Hui Keaka Hawaii Ponoi e hooi ae i ko lakou akamai piha ma ke keeka ana a e ike pu ana hoi ka lehulehu i na manu Hawaii a pau a hoopuni ana i ka Ui o Paliuli, a ua oi ae ka eehia o keia mamua o ka ka wa mua. E NAUE NUI MAI.

                   Me ka oiaio,

           D. M. KUPIHEA.

             Hope Peresidena H. P. D. Q

 

HALE  MELE  HOU

 

Po Poaono, Mar. 29, '02

KEAKA  HOONANEA  KAULANA

----: O :----

'Laieikawai'

i hoomakaukau ia mailoko mai o ka Moolelo Kaulana o LAIEIKAWAI ka Wahine o ka Liula ka Ui Nohea hoi o Paliuli E @eheia ana e ka Hui Hawaii Pono Dramatic Club, ma ka Po o ka la 15 o Maraki.

  He Ui he Nohea, na Lede a ma na Keonimana Keaka, maopopo ka Olelo, Nani a Lealea ko lakou mau leo me he Kahu i ala.

  He nani na @huu'a, na Mahio'o na Kamaa La-i a ho miooio aulii kolemanu e kapalili ai ka naau.

  E naue nui ae i ike i ua Ui hoopaha hao nei. Mai poina i keia.

  K lo@a no na Likiki Komo ma kah o Wall Nichols & Co, alanui Moi. E wiki E lealea no auauei