Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 13, 29 March 1902 — Page 8

Page PDF (740.42 KB)

This text was transcribed by:  Stephanie Behasa
This work is dedicated to:  Wayne Creekmore

8      KE ALOHA AINA, POAON, MARAKI 29, 1902.

 

 

KAKELA LANAFODA

@

Ipuka o ke Kuewa me ka Aea.

@

Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

 

MOKUNA XV.

 

            Ka  Leo Poha K@kala Kaua – Na Hale Ahaolelo Eluo Iloko o ka Hau@aele = O@ ke Ahi Wiwo Ole o na Ko@ Aupuni.

 

            O ka’u mau kue ana no ka lakou mau hana alunu a kaili mana ma ke kahea ana e weheia ka Aba@lelo o na hale elua me ka hiki ole aku i ka manawa e weheia ai oiai he mau pule okoa i koe, aia hoi, ua kaili koke ae la lakou i ka mana o na hale elua a paa ma ka poho o ko lakou mau lima a hooholo imua i na hana kaukanawai pakaha a alu nu o ka hookaumaha me ka apono ole ia e ko ka nohoalii aoao.  Na ia mau hana pakaha a ua mau hoa ala o na hale ahaolelo na a mea i hoohikina mai ia @ e kauoha pupuahulu aku ia oe kuu Kenela maikai e huli hoi koke mai me ka awiwi loa a lawelawe i ka hana mamua o ke ala ana o ke kaka’a kaua. Aka, ua haule hope iki na@ kaua he mau hora wale no ke kowa, a ke manao lana kuhihewa ole nei au e halawai aku ana kela poe kipi me na hoopai mai ia oe aku e ku@ Kenela e like me ka mea i olelo ia he make ka uku o na poe hana hewa a pau.

            O keia mau olelo hoike o ka hoo launa i hoopuka a kamailio ia mai la e ka moe ua haawi ia aku no hoolohe akahele ana e ka Opio Kuewa o Lanaf@da, a Kenela a Ala kai hoi o ko Pelekane mana aupuni pualikaua, alaila, me ka leo moa kaka o ka mea i nini a i piha kona puuwai me ka lili no na hana pakaha a kipi o ka haowale pane aku la me ka oolea.

            E kuu moi, o kela kipi a me keia i haliu kue mai ia oe e loaa ana no auanei iaia kona uku hoopai weliweli o ka make mai ka’u mau poka pukuniahi ahailono ole aku.

            Aka, e kuu moi he mau luna aupuni no anei kekahi i haliu kue mai ia oe, a huli aku la e kokua mahope o kela poe kipi?

            Ae e kuu Kenela maikai, aia he ma luna aupuni kekahi mahope o ke kua o keia poe kipi i loaa ai he kakoo a he kokua hoi ikaika no ua poe kipi ana e kue mai ai ia’u me ka hookiekie, a malalo o ka lakou alakai ana i kokua pu ia e na alakai o na hale elua i ala koke mai ai me ka hikiwawe a poha koke ao ka leo o ke kukala kaua me ko lakou manao kuhihewa e @aka haului@ ana ka Moi Kale iloko o ka ho@ o ka m@kau. Eia lakou ke hana nei i na hana hoohaunaele o @ pakaha a me ke kaili ma@. aka @ia no o Kale ka hakapopo aku nei ma kona mau maka a he@u i ko lakou @ s@kana iloko o ka @ la a i ele haule@ia. Ano e kuu Kenela he mau ni@au kuw@ho hou anei au i make@ ke ai ia Moi Kale e pane aku.

 

 

HAWAII MA BUFFALO

Mai ka aoao 5 mai.

 

kaupoanaia ka makou mea ai. O ka lola o kakahi poe mamua ae o ke kao ana o ke pa mea ai iluna o ke pakaukao, ua hao mua a koe iki. I ke kuu ana iho, na @ele kekahi poe.

            O kahi e hoikeike ai, maloko no ia o kekahi hale okoa. Malaila e hula kui ai, hula olapa, a himeni ai ka hapanui o makou.

            O ka hula nae, aole i like me ka hula ana maanei.  Aole loa he ae o John Wison i ka ami i ka wa e hula ai. Aole loa. Ua ikemaka kekahi mau mikanele o Hawaii nei i keia wa, i keia mea. O ka mea i hoolaha i ke ino o ka hula a ko makou poe, ke olelo nei au he WAHAHEE loa ia mea. Aole loa i lihi la@na aku keia hula, Hawaii ka hula Aikupiko. O ka hula Aikupiko, he ami ia o na ano a pau o ka hana haum@a. Oia ka hula a kela wahine i hoolaha inoino ai ia’u a me ko’u mau hoa oiwi, e hele mau ai me kamalii haole e naua pinepine i kela a me keia po, 5 a 6 manawa i ka pule. O ka luna nui o na hana maloko o keia hale hoike ike, oia o John Wilson – aole hoi owau, e like me ka mea i hoolaha ia e kela wahine wahahee.

            Mamua o ka hale o mua, ua hanaia he wahi anuu kiekie no na keiki hookani pila, a na kapa ia keia wahi Balleyhoo (Balehu). He wahi keia no ke kaunu ana mai i ka poe e hale ana mawaho e ku mai e hoolohe i no hoakaka a wahahee no hoi a ka haole haiolelo. A he mea oiaio, aia no a nui ka pelo me ka wahahee ana aku i ka poe hele ae mawaho, alaila no nui mai ka poe komo.

            He ekolu mahele o ko makou puali ma keia ma hana hoikeike, a penei ka makou mau hana me na mahela ana:

            Hale Lua Pele – O Kini Kapahu ka wahine Pele; W.J. Coelho, alakai himeni; A K C Zablan, W. Alohikea, Chas H. Barker. No keia “Quartette” ka inoa “Cream of the Midway” ma@uli o ke ano ohohia nui ia o ka himeni ana, a’u no i aloha ai i ko’u mau keiki.

            Ka Halekeaka Hawaii – O Jno. H. Wilson ka luna nui; Mekia Kealakai, ke alakai o ka poe hookani pila a me himeni; B. Waiwaiwaiole, J Kulolia, J Parker a me W Keawe; ke “Quartette;” W Sea, T Hennessey, L Thompson, R P Reuter a me W K Macomber

            Ka Poe Hula Olapa –Kualii a me Kamakee na pai ipu; o Ap@ Naluahi, Kaikena, Kaiwa, Mele Kaulana @ me Kalui na wahine, a o W Ma@ ke kane.

           

 

PULE HOPE OKE KUAI HOOPAU

 

E Hoomaka ana ma ka Poaono, Maraki 1, 1902.

E hoolilo aku an@ makou i na waiwai a pau me ka nana ole i ke

           

Kalak@ maikai                                24 @a  $   1.00                      Kinamu maikai

Kuk@k@eo@ o@a kai                   20 @a      1.00                      Lo@ Eleele Puu

Keokeo maikai                                 20 @a      1.00                      Palekeki Keokeo me Huluhulu

Huluhulu @                                     14 @a      1.00                      Ho@oku Keokeo me Huluhulu

Alap@ @ Ele@                               44 @          .50                     Papa@ Kane me Kamalii

Alapia E@elu                                                      .65                     Papale K@

Pal@ K@ K@                                                    .50                     Papale @ai P.K. Keokeo

Uhimoa Keo@eo                             1 @a           .25                     Monu@uu

Palemai L@ L@                                                  .50                     L@ie Keiki me Kaikamahine

Kamaa Wahine                                                    .50                     Kakinia Eleele o na ano a pau

Makalena maiki                                10@a       1.00                      Palemai Monaonoa

GOO KIM (KUKIMA)

Helu 1116 Alanui Nuuanu, Aoao ma Ewa.

 

            Ka Poe Hula Kui – O keia poe ae la no maluna a ma keia poe wahinel Lil@ W@ry Kanhokaha, Kaimanahila, Ano Hila, Abe Kamalii ame Kealoha (kaikamahine 5 makahiki), me hookahi keikikane 5 makahiki – Kaluna.

            Ka Balhu – David Nape, alakai; G. K . Nahaolelua, W Holoua, J P Heleluhe. I ka nui loa o ka poe mahikai, he hoohana pu ia ka poe hula ma keia wahi.

            O Joe Pun@, ka mea pu@umi a hoomaemae i ka halekeaka, a i na wa e ae, eia ka makai. O kahi keiki o Joe Liilii, kahi kokua i ke kuke a ia Puni no hoi.

            O Lile Aki ka mea malama i kahi kuai o na mea liilii o na ano Hawaii—peahi a pe@a aku.

            He 28 kane a me 11 wahine iloko o ko makou puali. Iwaena o keia @ hookahi @aikamahine me hookau@ keikikane.

 

KA HALE KAPAKAHI.

 

            H@ wahe hale hookalakupua keia. He hale no keie i like me na hale e ae a pau loa, a i apiki wale no ma ke ano o kona ku ana. O kona kaupoko aia ilalo, a o knoa papaku o lalo aia iluna.

            O keia hiohiona kapakahi a pau loa, ua kaapuni ia i ke kino o ka hale a i kona mau lako – na noho, na ipukukui, na pakaukau, na moena a pela aku.

            I ka wa e komo aku ai iloko o keia hale, ma kaupoku aku, e hele ana ka mea makaikai maluna o ke ‘pola’ o ka hale, a ke nana ae iluna, e ike ana ka mea makaikai i kona poo i ka huli ilalo a iluna ka wawai. O ka poe hoi e nana mai ana mawaho mai, e ike mai ana no lakou i ka poe o loko pela ka huli kapakahi ana.

            He hana akamai n ka hiki ana o keia mau hana hoopahaohao. O keia mau mea a pau, ua hana ia me ke aniani nana @ui i kau ia maluna o ka ‘pola’ o ka hale, a ma na paia no hoi kekahi.

            Me kekahi hale e pili pu ana i keia, na hoomakaukau ia kekahi mau mea hoopahaohao maoli no. He mau mea no ho i hana ia me ke aniani. He poo kanaka maoli e nana mai ana, me ke kamailio mai no, aole no @ae he hiki ke ike ia aku o ke kino. O kekahi hoi, he kino wale no, aohe n@e ke poo, a @ wale aku. A o keia mau mea a pau, me ke apiani wale no ihiki ai.

            Ma kekahi poo o keia keena nui, ua hoomakaukau ia kekahi mau kii hoolele aka n@. I ka wa e ku ai o ke aniani mamua o keia wahi, oia no ka wa e oili mai ai o kekahi kii nui a emi hou aku, a oili hou mai kekahi a nalo aku; a o ka hope loa, o ka wailele kaulana o Niakala.

            He nui ka ike o ka haole pana keia hapa hookalakupua i ime a ku@ ae i ka laula no ka pomaikai o ka lehulehu.

 

 

THE JOHNSTOWN FLOOD.

            He hoikeike keia o ke kii o ka poino ana o ke kulanakauhale o Johnstown i ka waikahe. Ua like no knoa hoomakaukau ia ana me ke kii o ka Lua Pele. Aoha no he ano nui ae o keia.

 

THE JAPANESE VILLAGE.

            He wahi keia no na hana o ko Iapana poe. He mau halekuai, me na haleke@ka a haleaina no hoi. Ua like no me ko lakou ano m@anei, pela no mao.

 

 

VENICE IN AMERICA.

            He wahi ui no keia, a ua kukulu ia na hale e like me ke ano ma Venice, i Italia. He nui ka nani o na kii mabala hoikeike ma keia wahi, a he pii no hoi ke kumukuai, mai ka $10, a ka $10,000 o ke kii hookahi.

            Nui no ka maikai o ka himeni a keia poe. Lawe no alilo ka lakou hookahi ana i ka pila, Gita, Mandolin, me ka Hapa maoli. He ui no hoi na lede o keia wahi (kela ui Italia no. Nohea ole no hoi e lilo mua o Wilikoki!)

            Ma keia wahi, pau na mea hoolealea o ka Midway, a o ka pau no hoi keia o na hoakaka pili i keia hoikeike nui o keia keneturia hou.

            Ua nue a lehulehu wale na poe kaulanan i hoike mai, aole loa kekahi hoikeike nui i ike ia me keia ka ui o na hale, na mea hoikike a me na mea e ae a pau. A he oiaio no keia mau olelo. Aka, ma ke ano nui o na mea a pau, ne hookahi mea ku i ke kaena ia; aoho kula nui i oi ae kona waiwai i ka mea e imi ana i ka ike me ka naauao, e like me na hoikeike nui o keia ano. Nolaila ao i minamina ai i ke kakaikahi loa o na oiwa o keia aina aloha i hele aku a ike i ka nani o na wahi mawaho aku o Hawaii nei.

            H@mea oiaio, ina i lehulehu na Hawaii i hele i ka aina haole a hoomaopopo i ka lakou mau mea a pau e hana ai a i ike ai hoi, a hoi mai a nei, hoike ae ma ka hana, ina ua hele ka ike ia aku o ka hapanui o ka lahui e hoike ana i ko lakou hoomaau i na lahui e i ahai ai i ke kuokoa o ko kakou noho’na lahui ana. Aole no kakou a pau i nele i keia haawina, aka e hoomanao iho kakou, he kulana nawaliwali ko kakou ma ko ano lahui, malalo o keia noho’na hou.

            A i mea no kakou e hoohaiki ole ia ai me ke kanawai a ma kekahi ano e @ paha, he mea pono e komo pu iloko o ke aluka, a hookhi ka hao ana i na pono e loaa ana ma ke aumeume kalaiaina ana.

            Ma keia mau helu aku, e hoike aku no au i na mea pili i ka wailele o N@akala, ka lokowai moana o Erie, Lockport me na wahi e ae i makaikai ia ai, a me ka huakai huli hoi @ ke aina nei.

            W.J. COELHO.