Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 15, 12 April 1902 — Page 8

KE ALOHA AINA

 

 

KE ALOHA AINA,   POAONO,  APERILA 12, 1902

 

 

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

:NO KE:

KAKELA LANAFODA

:KA:

Ipuka o ke Kuewa me ka Aea.

:KA:

Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

 

MOKUNA XV:

Ka Leo Poha Kukala Kaua - Na Hale Ahaolelo Elua Iloko o ka Haunaele-Olino ke Ahi Wiwo Ole o na Koa Aupuni.

 

     Alaila, heaha ka hana hope a ka aoao kipi?  E hoomau ana anei lakou i ke kupaa maluna o kela kahua me ka ike iho no ko lakou mau maka i ka make e anai aku la me ka weliweli loa.  O kanaka a lakai i loaa na noonoo hehena a ka hupo, oia wale no ke diabolo lae paa nana e aa me ka manaolana pupule a ku maluna i kela kahua a paio a hiki i ke koe ana o  na paa kamaa wale no a me kona papale ke koa hope loa nana e kanu iaia.  Nolaila, o ka hana pono wale no a ke kanaka a alakai i loaa na noonoo maikai, oia no ka haalele ana iho i kela kahua kaua weliweli o ka make a auhee aku iloko o ka mahuka a me ka holomalu ma ke kiloi ana i kana pu a lawe i kela moto hanohano loa o ke kanaka koa laepaa-"Ao i ke koa a'o no i ka holo"-Aka, ua ae mai anei na lani ia lakou e hana peia?  Wawalo kupinai mai anei na hanehane leo me keia mau olela hawanawana e ke kanake kipi, ua hala ka manawa no ka loaa ana ia oe he manaolana no kou pokele.  Aka, o ka hoao nonae ka mea e ikeia ai@ a he mea oiaio ia lakou (kipi) i huli ae ai me ka manao e auhee aia lakou ua paa i ka koopuniia, e ka puali kaua lio o ka aoao Aupuni, a o ke kipi e haawi pio mai ana iaia iho me kana mau mea kaua e loaa iaia ka pakele mai ka make mai no ko na hooliloia aku i paahao na ke auwuni a o ka mea no e hoopaakiki ana i kona kani ai, he mea oiaio he uku nui no kona o ka make, no ka mea, ma kahi a ka pahikana a ke kenela a aklakai opio o na koa aupuni e k@hi a e oniu ae ai aia he make ilaila a he weluwelu aku hoi i ka maka o ka ihe a kona mau koa ka panina.

     Nolaila, o gela aneane e auhee a pio o na koa kipi, oia ka na hoa hanohano o na Hale Ahaolelo a elua i ike mai ai eia lakou ua aneane e kau i k@ah@ a o ke alahele pono wale no a lakou e hana @i oia no ka haawi ana mai i na kipoka ana maluna o na koa aupuni, a e komo like hoi lakou iloko o na hana hooha@naele e like me ka lakou i ae lokahi ai e hana lakou i ka pono a lakou i hoohiki ai a hiki i ka hiolo ana o ka nohoalii o ka moi Kale @lalo o ka lepo, nolaila, mailuna mai o ke kiekie okela hale hanohano ua pae-lo mai la ka lakou mau pu me na poka kepau e lele makawalu mai ana a kiola ae i kela a me keia hololio i l@a@ na haawina pakalaki o ke ku pololei ana o kona kino, a hoi uhane aku la no kela ao.

     E like me ka eleu o na kipoka ana mai a na enemi, pela no hoi ka pihe eleu a me ka makaa@a o ke konela opio no ka pono o kona mau koa, a haawi i ka mama holo o kona lio hulupala no ka haawi ana aku imua o na koa pu-kaa i ke kau oha no ke kipoka ana aku maluna o na paia o na Hale Ahaolelo elua me ka nana o@e i ka @hu@hi a me ka hanohana oia mau hale, oiai, he poe kipi kiekie lakou o ke deg@re ekahi e hiki ai ke li a okiia ko lakou mau poo me ka hookolokolo ole ia.

     Emoole aia ka leo o na pu-kuni @hi a na koa aupunoi ua uina nakolo 'kolo aku la me ka ikaika a hihio aku la ko lakou mau poka wela me ka ikaika nui e wawahi a e hamare ana i na mea a pau e ku mai ana mamua o ko lakou alahele, a ua hiki ke oleloia me ka hoohewahewa ole he lua ole ka weliweli a me ka poini e ulupa ala maluna o na kipe mai na poke pu-kuniahi aku a na koa aupuni.

     Ua ike pu ia aku na paia o na Hale Ahaolelo elua ke hiolo iho la me ko lakou mau apana i weluwelu a e lele liilii aua hoi na mamala laau @ o a ia nei malalo o ka ikaika hoouna a na poka pu kuniahi a ka aoao aupuni, a o kela a me keia ka naka o k@ aoao kipi e loaa aku ana i ka inaina o ua me@ poka pu-kuni ahi ala, he mau kino apanapana ko lakou e walawala ana iloko o ka ewa, a hiki hou ole ai ke kumeka hou ia a paa e like me ia i hanaia ai he kanaka me ke kino holookoa.

     Iloko o ka weliweli me ka hahana o na kipoka ana mai ka aoao mai o na koa aupun@ e hiki ole ai i na kipi ke kupaa mal@na o ko la kou kahua e aneane iho la e hiolo iloko o @a weliweli, aia ho@i hua au hee aku la lakou noka hoopakele ana i ko lakou poe make a me ho ehaia na na kapuai wawae o na koa aupuni e hehi iho me ka hoono @opono ole, a i ka wa i lio pio mai ai pa Hale Ahaolelo elua a me ko laua ikaika kaua eina malalo o ka mana o na koa aupuni aia hoi ua ikeia iho la ua pakele aku ka hapa nui o na hoa hanohano o kela mau hale ahaolelo, a he kakaikahi wale no o lakou i haule make ho mawaho @e o na koa i haawi mai i ka lakou mau kokua no kela, k@muhana ma ka @ aa o ka hookahuli aupuni.

     Alaila, me ka leo eehia a hoano ano, ua haiolelo mai ke alakai a kenela opio imua o kona mau koa me keia mau olelo mahal@ o ka hoo manao i ku i ke aloha a me ke kau maha no ko lakou mau hoa koa i haule make ma ke kahua kaua pale hope o ke enemi.

     E na koa" wahi a ua kenela opio nei.  No ka lua o ka manawa i loaa ai ia kakou o ka lanakila hiwahiwa maluna o na kipi, e ae mai ia'u e hooia aku ma ka aoao o ka pohoalii, eia oia a me kona Poo Kalaunu ke noho aie nei no ka la nakila a oukou i mol@a ai me ko oukou mau ola.  Aka, e ae hou mai ia'u no ka hoomanao ana ae, no na makahiki pokole wale no i hala ae nei @a hiki mua mai kakou ma keia kahua no ka hoopakele ana i ka nohoalii, a na ia kahua kaua o ka wiwo ole i kahea hou mai ia kakou e hoea hou mai i keia la a hoike aku i ke ao holookoa he poe koa a makaanana kakou e @li ana nokela a me keia kipi e makemake a@a e kiola i ko kakou moi, a e hoo kahuli hoi i kona nohoalii.  A ma ka aoao o na koa keia la kamahao a hiwahiwa lua ole o ka lanakila a me kela la kaulana o ka poina ole i hala, eia au ke waiho nei ia'u iho e lilo i elele na ko oukou hanohano e hoike aku ai imua o ka nohoalii no ka oukou mau hana kaulana loa o ke aloha aina oiaio.  E wawalo ana na paia o Ladana mamao me na leo ohohia hauoli o na makaainana na aloha a makee alii.  E kaui ke ana na bele no ka olioli, a o ka leo nakolokolo o na pukamahi e kukala mai ana ko lakou mau leo paapaa ma iloko o ke ohohia nui no ka la nakila i loaa ia kakou  Aka, @e ke kaumaha, ke ehaeh@, ka luuluu @le ko o ke aloha aia maluna o keia kah@a kaua o ka lanakila ke moe a ke waiho nei he mao @sin@ o ko kakou mau hoa koa i haule make ma ke kahua o ka lakou hana iloko o na minute a ka lanakila e aneane mai ana e hoea.  Ano, e na koa, e haawi i ka oukou mau hookauwa ana ia oukou iho noko oukou mau hoa iloko o ka oihana, a e hoomanao pu iho o lakou pu kekahi iloko o keia la lanakila i loaa ia kakou.

     He mau leo huro o ke ohohia ka @a koa i haawi ae ai, alaila, me ka manao hana lokahi aia he hapa o ka puali ua maki aku la no ke ka hua o ko lakou mau hoa pino a hooko i ka hanohanoo kela kanawai paa-paahoihoi ka leop i ka leop-oiai kekahi hapa e ku kiai ana a makaala i ke kahua o ka lakou wai waipio.

     O ke elele hanohano i hoounaia aku imua o ka moi no ka hoike ana aku i ka lono hauoli o ke kahua kaua oia no o mon siua Kalaud@ a mawaho ae one, aia he 12 poe puhe o-le e ahai  mama ana i ka lohe ma na welelau makani no ka hoike ana aku i na makaainana a pau, ua kaihi haaheo ae na koa aupuni i ka lanakila o ka la, a na leo nakolo kolo o na pukaniahi i ki ia mai na papu mai i hooiaio mai i ka lanakila hiwahiwa ma ka aoao aupuni.

     O ka p@nina o na hana a na koa aupuni mahope ihoo ke kanu ana i na poe m@ke, oia no ka hooliloiallll ana o ua Hale Kau Kanawai elua i puulehu na ka inaina o ke ahi, a iloko o kelal malamalama ahi, aia na koa aupuni ke maki a ke hoi nei no L@dana a komo iloko o ke kuea o ka pa alii i2oko o na leo huro hau oli @i o na makaainana, a ua apo ia mai hoi lakou (koa) e ka leo haa olelo hookipa w@lohia a ko lakou moi aloha, e hiki ole ai i ko lakou mau waimaka ke @a no ko lakou mau hea o ka oihana hookahi i moe make ma keia kehua kaua o ka lanakila a me ka wiwo ole, a o ka makana nui a hiwahiwa a ua moi la o na Pe'ekane mao kona A@hikaua Nui lal oia hoi ke Duke o Ioka, oia no @ inoa hoohanohano Ka Poali Ahi, a o na alakai wiwo ole i ikeia ma ka eheu hikina a me k@mo@a@a ua k@u aku maluna o laua keia mau inoa Winiwoka he Eia no K@poku, a o Luka he Aki @.

 

 

 

WEHE NUI ANA O NA PAPALE

MA KAHI O

N. S. SACHS DRY GOODS CO.

Honolulu,  Alanui Papu.

 

Papale Pakoa   Papale Pakoa

     Ua weheia ae nei no ka hoikeike na Papale, i kupono no @ @koa, o na kaikamahine a me na wahine o na pu paikini like ole.

 

E Haawi Wale ia Ana

   Ma ka makou kuai nui o na Papale e malama nei e haawi wale ia@ na Kui Papale Moi Kamehameha, Kalakaua a me Kai@.

 

Na Papale Boneta Bebe

     Nui na Boneta Silika a me Maselina Nani o na Bebe a pela me na lako aahu like ole.

 

Na Lole Aahu Keokeo

     Ke makou mau Waiwai Keokeo ka nui hewahewa iloko o ke kaona nei.  He emi ka makou mau kumukuai.

 

N. S. SACHS DRY GOODS CO.