Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 17, 26 April 1902 — Page 1

Page PDF (611.85 KB)

This text was transcribed by:  Kihei De Silva
This work is dedicated to:  Mapuana, Kahikina, Kapalai‘ula, Kauahiokula; ‘eha o‘u pua, lawa ku‘u lei

KE ALOHA AINA

BUKE VIII. HONOLULU, POAONO, APERILA 26, 1902

 

O KA HON. JAMES KEAUILUNA KAULIA, KA PERESIDENA NUI

O NA AHAHUI ALOHA AINA O KO HAWAII PAEAINA

 

Ua Hala, Ua Nalo, Ua Pauaho Mai la i Keia Ola Ana, a Moe i ka Moe Kapu o Niolopua. Luuluu Wale Hoi—e.

 

            Me ke kaumaha a me ka luuluu makou e hoike aku nei imua o ka lehulehu e noho ana mai ka puka ana a ka la ma Haehae a ka welona a ka la i Lehua, o James Keauiluna Kaulia, kekahi o na alakai ua pauaho mai la i keia ola ana. Ua maha, ua pau ka ikena i na mea o keia ao ehaeha, a ua kuu hoi ka luhi ma ke ahiahi La Pule nei, Aperila 20, 1902.

            Ua hoea mai kona hora hope iloko o ka moeuhane mua ole ia, no ka mea, aole he wahi kahoaka o ka ma‘i e hoomailo ana maluna o kona kino. Ma ia kakahiaka La Pule, he kanaka kino ikaika no o Kaulia, a ua hoea aku oia i ka halewai ma ka hora 9, no ka nana i na poe i hoopilikia ia e ke kanawai maloko oia hale no ka haawi ana aku i kana mau kokua. I kona hoea ana aku i kona home ua kahiko iho la oia me ka aahu kupono a hele aku la i ka pule me kona ohana i ka luakini o Kaumakapili. I ka pau ana o ka pule ua hoi lakou me ka maikai a malama iho la i ko lakou paina awakea me ka mahui ole ae o kana wahine o ko laua paina hope loa ana ia a naue aku la kana kane aloha ma kana huakai no kela kapa o ka muliwai eleele o ka make. Mahope o ka pau ana o ka paina awakea ua moe aku la o Kaulia me ka hoonanea ana ma ka heluhelu buke moolelo Hawaii, a o kana wahine hoi ua hele aku la oia e ike i kona ohana ma Nuuanu. O kona makuakane maloko o kahi rumi aku, kahi i moe ai me ka manao ole ae he poino ko ka hale ua ala ae oia a hele e huki i ka bele halawai o Kaumakapili.

            Ma ka huli hoi ana mai a ka wahine mai Nuuanu mai ma ka hora 6:30 oia ahiahi ua ike iho la oia i kana kane e moe ana no. Ua hoala aku la oia, aka, aole he onioni ae. Ua hoea pu mai o Kaulia opio ia wa a holo aku la e hoike ia Asa Kaulia kona kupunakane no keia pilikia ma ka halepule o Kaumakapili. E pumehana ana no ke kino o Jas. K. Kaulia i ka wa i loaa aku ai, aka ua nele nae ke aho. Ua hoouna kokeia he kaapio no ke kii ana i ke kauka, aka aole nae he kanaka i loaa a hiki i ka hora 10 ua haawia ia na lomilomi ana no ka hoihoi hou ana mai i ke ola iloko o ke kino e waiho oni ole ana, aka, ua hiki ole nae, no ka mea ua ikaika ka umii ana a ka make.

            Ua hoike ia mai ka lohe i ka halewai no keia make hikiwawe o Jas. K. Kaulia a ua kahea koke ia he aha koronero no ka hoea ana aku i ka hale kaha kanaka o ke aupuni, kahi i lawe ia aku ai ke kino make o Kaulia e kahaia ai, no ka haawi ana i ka lakou olelo hooholo no kona kumu i make hikiwawe ai, no lakou na inoa Kualaku, William Olepau, Joseph Kalana, John Noble, Jno Kuaana, a me Joseph Fern.

            O ka hoike a Kauka MacDonald mahope o kona nana akahele ana i ke kumu i make ai o Kaulia he ma‘i puuwai ke kumu i hikiwawe loa ai kona make. Ua hooiaio mai kekahi hoaloha o ka mea i make, ua a‘o aku kekahi kauka ia Kaulia mamua aku nei, e malama pono oia i kona ola kino, aka, ina e hoohemahema oia aole e loihi ana kona mau la ma keia ola ana.

            Ua hanauia o James Keauiluna Kaulia ma Holualoa, Kona, Hawaii, i ka la 16 o Augate, 1860, mai ka puhaka mai o G. W. Laioha a me Eva, kana wahine. A i ka ekolu o kona mau makahiki ua hoolilo ia aku oia i keiki hookama na G. Ahia (k) a me Mikala (w) imua o ka Lunakanawai Kaapuni H. Sheldon. A i ka ewalu o na makahiki ua holo mai lakou no Honolulu nei, a ua komo oia i ke kula apana ma Kawaiahao i noho kumuia e J. Kalauli no elima makahiki. Komo oia i ke kula o Kehehuna he elua makahiki. Waiho i ke kula ua komo aku oia ma ka oihana poola; he kuai o na hua mea ai o kela a me keia ano, a i ka 18 o kona mau makahiki mare oia i ka wahine oia o Miss Maraea Malaihi i ka la 2 o Ianuari 1879, a ma ke kau o Okatoba oia makahiki no i hookaawale ia ai ka berita mare mawaena o G. Ahia (k) a me Mikala (w), a ua mare hou aku o Mikala (w) ia Asa Kaulia, a pela ihola i lilo mai ai o J. K. Kaulia i keiki hanai na Asa Kaulia a e o nei kela inoa James Keauiluna Kaulia maluna ona a hala aku la.

            Ua noha hana aku la oia me Lewers & Dicksons kuai papa no na makahiki elua, a mahope iho ua noho hana aku oia me Chas. Mahoe a me ke a‘o pu hoi ma ka oihana kamana, a ua loaa no iaia he makaukau me ia oihana, a mahope mai ua noho oia me Kerr he haole pena no aneane ekolu makahiki, a ua loaa no he ike ma ia hana.

            Mai ia mau oihana hana oia i lawelawe ai a hiki i ka manawa o J. L. Kaulukou i hookohu ia mai ai i makai nui no ka Mokupuni o Hawaii a ua lawe pu aku oia ia James K. Kaulia no Hilo no ke a‘o ana i ka oihana kanawai a me ka hooponopono pu i ka oihana makai, a i ka waiho ana mai o Wm. White i ka oihana kakauolelo, ua hookohu ia aku la o James K. Kaulia i kakauolelo no ke keena o ka Makai nui, a ia wa ua hookohu ia oia i kapena no na makai o Hilo.

            I ka hookiekie hou ia ana ae o J. L. Kaulukou i Ilamuku no ke aupuni, ua hokiekie ia ae la o F. Pahia i makai nui a o James K. Kaulia i hope makai nui no Hawaii; a ia F. Pahia i hele mai ai i ka Ahaolelo ua waiho ia aku la na hana a pau ma ka lima o ka hope makai nei, J. K. Kaulia. A i ka manawa i hookohu ia ai o F. Pahia i hope ilamuku ua hookohu ia o John Baker i makai nui no ka Mokupuni o Hawaii, ua waiho aku la o J. K. Kaulia i na mea a pau ma ka lima o ka makai nui hou a hoi mai la no Honolulu nei.

            Ma ka oluolu ia ana mai e S. K. Ka-ne ua noho aku la ma ke a‘o ana i ka oihana kanawai. A no kekahi mau makahiki ua ae ia mai la oia e lawelawe i ka oihana loio imua o na aha hookolokolo a pau o ka Paeaina.

            I ka manawa a Joseph Nawahi i kukulu ai i ka ahahui Aloha Aina i noho Peresidena ia no e Joseph Nawahi, o J. K. Kaulia ke Kakauolelo; a hiki i ka manawa i haalele mai ai oia i keia ola ana i ka M. H. la 16 o Sepatemaba 1896. Ua kahea ia he aha elele no ke koho hou ana i Peresidena ma kahi o Joseph Nawahi i make. Ua noho ia aha elele ma Mililani Hale ma ka la 28 o Novemaba, 1896, a ua koho ia o James K. Kaulia i Peresidena Nui no ka Paeaina holookoa; a ua mau kona noho‘ana Peresidena

E nana ma ka aoao 5.