Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 19, 10 May 1902 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:KAKELA LANAFODA -:KA:Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

liiolaiia, i ka hala ana aku o ia la iakou. i malama a makee a natowale iioko o ka hoopoinaiaf aia 3soi, ua loaa noai la i ua Kuewa ala «o I«anaf)da he leta mai kona ma"&uahme aloha nui, e kahea niai ana =1 «a hooilina nei o L<»nafoda e huli 4>oi aft« no ke Kakela, no ka mea, o •sca la kuiaia haaheo e hoonūanaoia ka piha ana o kona mau makahilei i ka 27 ua kokoke ioa mai ia,a ■ota leta kahea a ka makua i be keioia kana i waiho aku ai i kana $Skoi imua o ka Moi a me ka Alihikanui 0 na pualikoa, a na loaa mai feoi na aponoia ana maT nona a <jpau ua la kamahao la me na kulaia, >» o ka hooponopoiio a hie na kiai •'«na i ka m'aluhia o ke aupunif ua •waihoia aku ia mnlalo o Kanaaki 'Winiwoka, ka Ela o Kapoka a me . -ILuka ta Akihihopa » Kan&b< ri. Aole wale hoi i ke Kuewa o iLanpf kela ieta mua o ke kahea, «ka, ua loaa liae mai ia kono i ka » me kona kaikaina ke Duke o • me kā lehulehu o ka pee ihanohano a koikoi i kono ia, a i ka a ko ke alo&līi a me ka lehuiehu «# ka poe i kono ia i haaleie iho ai ia 4 3L.adaaa no Lanafcda, ua waīho i'o 4a aku ka uialama ana i ka maluhia ka pono e ke aupuni malalo o ka i 3Ēla o Kapoka a me ka Akihihopa o Kao&hen, na kanaka koa hol ī 4<»a ia la»a ka hanohano o ka pai kela mau inoa hanohano loama kela kahuakaua u ko laua *&au Ko» wiwo ole : ai no ka loaa i na koa aupuni ka lanakila i olino ia e ka uwahi p<* *ada. He pule okoa ko ke Kuewa o 3janafoda me kaua !tde o ka hooha- €« ana ma ke alo o ko laua mau <03aktt8, a!a hoi hoea ma» la ua la me'u a i k& la mamua ilio o ka hoea •eiaaa o ua la nui ala i haakohi mas ai ka hooilina o Lana--foda, atft ke Kakela ua luhiehu me m& nani he mannnnuu wale, i milo e na kauwa o Lana <foda a me ko ke Knkela t)!au2a, o na alākai a kuhikuiii au« .ss ka Pua Liiia Ahiu. T ka u«na a ?ijivakaikai ana aku eualuna o ua mau ala, ua hewa ole lie olelo ue» «2a hihiu ahiu na hoōh;wjjsiwaia m®a 0 ke Kakela Lr,nsfcda i l_te 010 ' <3a kona lua iloko o ia\jau, la ku !

! nmn.ao o L ,dana Kahik*! 0 iia. pna fthiu o Sao*cteU a me na launahele e ulu ahiu ana ma , kona mau kuemaka pali oaw«, ua uou a ua hahhali ia mai a hooulu a hoohihi la'ioa Lunnfoda, a he kohu i ka wnokele maoli no ua kakela Lan«f.da uei, a o na rose ahiu a me na hlia hihiu e ulu ana ma na oawa nani o ke Sarcma elua o ke ao, aia ke kau kehakeha mai la ma iola a rae keia ipuka o ke me n* huapalapala moakaka o ka hookipa a me ka hoomaikai i Jta mea nona ka la. 1 keia mau nani e ike a e mahalo īa nei. aia ka manawao ka ia ke nee | awiwi aku la ma kona alahele komo I hana, a o na malihim hanohano 1 kono ia eia iakou ke hoomaka aku hoi e komo iloko o ka makaha, ao ka mea, ua wehe hamama mai na i ipuka o ke Kakela Laoaf jda no ke ; akn ia lakou a pau e komo ; malalo o kona mau eheu. | Ona luuiiuini kiekie a hanohano i mua' lua a na ipuka o ke kakeia i | weae ae ai i koua mau ipuka oia no moi, Duke o leka a me ko ia.ua i mau ukali piiikino. CJaapo a hooI kipa ia aku laua e Haku Secuafiia ka elele hookipa, a īmua o ke alo o j ks ohana Lanafoda ka makua a me , na keiki i hoolauna ia aku ai lakou I me na huaolelo ohaoha mai na ka- | maaina mai. j" Alaila, mahope oko oa naoi komo ana aku, ua haomaka ke komo ana o ka lehulehu aku i koe o ha poe i : kono ia, a uamua ae o ka malamaI lama a me ka ohno ana o na paia o Lanofodd me ke ahi aa o na kukui aia lakou a pau ua akoakoa aku me he poe keiki ala raaJalo- o ka makuahme kinana. He mau mea ai mama me na kiaha waina njaemde loa o Olesetera he Wahi i kaulana i ka maikai o ka wama, ina he mau makahiki ka loihi, na 10 dia opiopio palupalu, a me na io v pelehu momona e holo ahiu ana maluna o n» aina holoho* lona o Lan{.fcda a me Semafila oia na mea i panee īa aku ioaua o kela anaina e na kauwa lawelawe 6 na hale kakela a elua i hoohui ia ae la | la 1 hookahi tba keia po, a mahope l o kela paina mama ana, a me na hoo hehelo ana io a i anei, a!a ka leo o na imea kani ke kaheft a ke hoolaie mai la i ke anaina no ko lakou hoea al> ilana oke kahua a wehe*Y ka hanohano o|ka aha hulahula me keia mau hookaau olelo ana — Niniu au me ka*u aloha, Poniuniu mahe i ke kikowaena, E akalawe oe e kuu fAir, Nh kiina aulli a ka aiikio T , Mikioi oe mikioi au a lawe 1 !<e s iluta lima aloha lehelehe. ! 0 ka Huku T[uewa o LanafwsJa a 1 ane SRna Le<.le LlHia Ahiu olaua] n<v p;\« hula mua loa i loaa ka ha-J nohano oka bf ana i kela mau o!eīo—R nmiu au m« ku*u ] uloha—aki!*, u« übsl; ,; , a .u paa <

hulnl'ula eae e pokakaa ana 1 ka akau, a hooomiu'naa ka"hema, ate nanl me ka bleble na kuDA w&w&e a kela a me keia keooiioana a pela no | hei me na lede, a o ko lakou tuau I kahiko, ualaoike mai no ia i ka hi. I hiu a me ka hanohano 0 ko lakou mau kulana pakah). O sa moi a ; kona kulana kapu, o ke Duke o loka iloko o koha hanohono, na | • ' poe i kono ia"Iloko o kd lakou mau ! kulana īho, a o ke Kuewa o Lana ; fuda a me kana Ude iloko o ko iaua [ laua kulaaa Alaila, lie aha hulahula wale no keia na na poe paa oihana aupuui malalo o ka moi a me ka poe hanohano īho no hoi o ka aina. Ua hoomaha ae ka hula niua' no ka haawi ana ī manawa no na poe hookani pila' e hooluolu iki ai i ka ikiiki wela o ko lakou mau helthe iena, ma ka paliiaha ana no ke ola 0 mea nona ka la a lakuu e hau oli nei, alaila, ua nooinau hou ia aku k* hula an&i a he ano hooheno a hooipoipo no k6 ano o ke au ka iiiko. ■ He eha manawa o ka hula ana, a he eha no hoi manawa o ka hooma h& ana, a i ka lima o ka manawa 1 ka hoomaka ana, a o ka pamna hope no hoi iu o na hula, aia ka enanawa o ua po aia ua hiki aku la i li» hor» 12 o-ke aumoe, a ma ka I hora 1 pomi o ka wanaao i hookuu iaai kela hulahuia a hoi kela a me keia kane mea wahioe no ko iakou | keena i hookaawaleia, a peia no hoi na kane wahine ole no ko lakou i mau ke«na malalo o na hookipa a me na kuhikuhi ana a na wahine | kauwa laweiawe o ke kakeia.

| knr)o ame JK. [ ia-10 o 'Sppaiemabfi. 18S3, a i hooI p»ft la <&* fce Keena Jsope. 'Oahu» 87» ma na aoaO 410-1-2 « I Eloa. O kela mau mahele a paa |ofca tina i hoaknka ia ma ka Palaj pala Siiu Nm. He1u3371 i oieloia* Kuleana Hela 9781, penei: t (m) O kela aina kula a pau e wa* I iho ai» mawaena o ka aiaa o Kalai fc Kealoha a me Komomu», ' (b) O kela aina kula a pau e wa» ih° ana ma k.a aoao Aikina o ka ain|t q Kealuha a aae Koiuonoua» % pa ka ao»o makai o ke Alanai AuPpn', ® pili pn ana *me k a aina o Kalai, (c) O ke!« aiua 8 VūU e w ana m» ka aoao Pali o ke awawa o oia hoi makai o fce Alanui Aupuni, Ok»ia mauaina i hoakaka ma na mahb!e a, b a ine c, ha aina ia i hoakakaia m a ka paiapaia kuai mai * B*axaea aku ia J. K. Kahookano i oleloia mkala 22 o Au K ate, 1889, Lfc«Ta? 8 1 V" ke keena 1 oleloi * oiike 180 ma ka aoao 254.