Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 27, 5 July 1902 — Page 1

Page PDF (654.07 KB)

This text was transcribed by:  Kapalai De Silva
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE VIII.   HONOLULU, POAONO, IULAI 5, 1902.  HELU 27

 

HE PAPA LEALEA MA KA MAKEKE.

IA JOS. KALANA.

            I mea e hoopokole ia ai keia mau kuee mawaena o kaua, ke hoolaha aku nei au ia oe, o ka Poaono la 5 o Iulai, 1902, hora 4 ma ka aoao Ewa o ka Makeke kuai i'a, oia ka wa a kaua e hui ae ai he alo a he alo maluna o na kahua a pau au i manao ai. E lawe mai oe i kakauolelo pau, pela no hoi au. E koho ia i mau lunakanawai, ina no kou aoao ua hiki no, aohe a'u olelo ana.

            Me ke aloha,

                        D. M. Mahuka.

            Kakauolelo Home Rule, wahi hanau, Waimea, Hawaii Iune 28, 1902.

 

BILA KOHO PAUAHI

            Ma ka mokuahi Hongkong Maru i hoea mai la inehinei i loaa mai ai na hoike telegarapa ua maopopo loa e hooholo ia ana ka bila haawina poho pauahi o Hawaii nei mamua o ka hookuu ana o ka Ahaolelo Amerika i keia mau la mai la. Ma ka mokuahi o keia pule aku e maopopo loa ai.

 

            Ma ka auina la Pokiulai nei i uniki ai kekahi mau pa hula (olapa) Hawaii mauka ae nei o Kapalama.

 

            Ua waiho aku la o Miki Saito, ke Kanikela o Iapana, he kue imua o Kiaaina Dole no na rula lapuwale a ka Papa Ola i hana iho nei e hoole ana aole e haawi ia na laikini lapaau i na kauka i hiki ole ke niele ia no ka makaukau ma ka olelo Enelani. O na kauka i hoopilikia ma keia mau hana a ka Papa Ola ua hoomaopopo ia o na Kauka Iapana. Iloko o ka palapala a ke Kanikela Iapana e kue ikaika ana oia i keia rula, no ka mea, eia he mau tausani o na Iapana e paulele ana i na lapaau a na kauka o ko lakou hoa lahui.

 

E HOLO MAI ANA NA KOMISINA

            Ma ka mokuahi Hongkong Maru i hoea mai la i ke ahiahi o nehinei mai Kapalakiko mai i loaa mai ai keia mau lono makamaka hou e pili ana i ka holo io mai o na Komisina, penei:

            Wasinetona, Iune 23. Eia ke manaoio ia nei e holo aku ana he mau Senatoa i Hawaii i keia kau wela. O ke Komite Pakipika a me Porto Rico ma ka lakou halawai i malamaia i keia kakahiaka ua koho lokahi ae lakou i ka olelo hooholo a Senatoa Mitchell o Oregon i lawe mai ai, e ae ia kekahi komite no ka holo ana aku i Hawaii e huli pono ai i na ninau kanawai e ku nei, a maloko o laila ke kuleana a me ka pololei o ka Moiwahine Liliuokalani ma kana koi i na aina leialii. Ua hooiaio ia mai e holo ana keia olelo hooholo mamua o ka hookuu ana o ka Ahaolelo. O na hoolilo o ka huakai a keia mau komite na ka waihona hoolilo o ke Senate e uku ana.

            O Senatoa Cockrell o ka aoao Demokarata, kekahi hoa o keia Komite, he kanaka oia i hilinai nui ia, a o kana mau hoike e pili ana i na ninau kanawai ka ke Senate e hoolohe mai ai.

            He ekolu mau Senatoa o ka aoao Repubalika iloko oia Komite oia o Senatoa Burton o Kansas, Senatoa Foster o Wasinetona a me Senatoa Mallory o Florida.

 

            HE kuahaua pa-pa lealea ka ke keiki o ke kipuka ili o ka Ua Kipuupuu o Waimea me ka ui o Kalanamaihiki ma kai o ka Makeke kuai i'a i keia auina la Poaono. Eleu no ua keiki hoopapa nei o Puna, nawai ana la e ahai ae ana ka lanakila oia kahua hooili kaua. Ua hiki - o ka mea ia e ike ia ai ka moho o olua nana e kaili ka inoa hanohano, i hiki ai i ka lehulehu ke haawi aku i ka mahalo i ka mea lanakila o olua. O ka mea ia e pau ai ke koekoene ana.

 

HOOPANEE IA KA LA PONI MOI

            Ladana, Iune 24. e wahi hoolaha pokole kai hoopuka ia ae ma ka nupepa Gazette, nana i hooku malie aku i na liuliu ma na wahi a pau o ka aina, penei:

            Ke hoolaha aku nei au ma keia o ka poni ia ana o ka Moi Edewada VI a me ka Moiwahine Alekanadera, ua hoopaneeia mai ka la 26 aku no kekahi la ma keia hope aku e noonoo hou ia ai.

            Ua pahola aku keia nuhou o ka nawaliwali me ka awiwi nui, a iloko o na minute pokole wale no o na hoohiwahiwa i kukulu ia no ka hanohano o ka la poni moi ua pau ae la i ka weheweheia, mahope o ko lakou luhi a hana ana no kekahi mau pule.

            Ladana, Iune 28. Ua hoike ia mai la mai ka Halealii Bakinehama mai, eia ke kulana oluolu o ka moi ke pii mau ae nei.

            Ina paha he uwea telegarapa moana ko Hawaii nei, ina aole e malama ko Honoulu nei i ka la 26 i na hana hoomanao i ka la poni moi.

 

KOI POHO AHI.

            NO KA mea e pili ana i na koi poho pauahi o ka makou wale no e ao aku ai - e hoomanawanui! Mamuli hoi o kekahi telegarapa i loaa mai i kekahi hoaloha o makou, e hoike mai ana no nei kumuhana, ua oleloia mai e kaohiia ka hoopuka ana i na palapala hooia a me na kikoo dala a maopopo ka ka Ahaolelo Amerika mea e hana mai ai, oia hoi, hooholo mai paha i haawina o $1,000,000 a aole paha, nolaila, he mea pono io no ke hookaulu iki iho. O ke kumu ia i hooko ole ai ke Aupuni ma ka la 1 nei, a majuli hoi kahi o ka hoomaikeike aku a ke Komisina Poho Ahi. A nolaila hoi e ahonui mai na pae kei, aohe hewa ke kali a ke hoomanawai iki iho oiai hoi, "aohe loihi ke kali iki iho."

 

            He pauahi nui ko lalo o Waipahu ma ka po Poalua nei.

 

HE WAHI HANA ANO PONOLALO

            He oiaio anei keia wahi lono i pae mai i o makou e i ana: Ua hoouna aku nei ka Peresidena Home Rula Repubalika, D. Kalauokalani i ke kauoha i na Elele e holo mai i ka Aha Elele Nui e malamaia ana ma Honolulu nei me na "hookohu" i kakau inoa ponoi ia eia me kona hoike mua ole aku ia mea iloko o ka Aha Hooko; ua pau aku nei ua mau hookohu nei i hoouna ma kela wahi ame keia wahi, mahope olaila oia i hoike aku ai i ka Aha Hooko i keia mau mea ana i hana ai me ko lakou ike ole, a noi aku la ia lakou no ka apono ana mai i kana mea i hana ai; ua hoole a kue mai la ka hapanui o na hoa (ka poe opiopio) o ka Aha Hooko me ka olelo ia mai aole lakou e apono aku i kana hana ano poholalo i hana malu ai. Me ka olelo pu ia aku aohe i mana ia mea ana i hana aku la. He oiaio aia no ka mana a apono aku ka Aha Hooko. Kupanaha io no ka hoi keia mau hana. Oolea mai nei na opio e awala kaiehu mai nei i na hana maloko oia Aha. He oiaio paha keia aole paha.

 

            Eia hou no keia lohe i lawe ia mai e na oaheahe makani a lu ia iho la ma ko makou keena nei, e olelo ana; Ua loaa aku kekahi leta i ke Keikialii Kalanianaole iaia i hele haiolelo hooikaika balota iho nei ma kela pule aku nei no ka pono o ka aoao Home Rula Repubalika ma Laie. O keia leta ua kakau ponoi ia e Kalauokalani i kahi mau hoaloha ona e papa aku ana aole lakou e hoolohe mai i na ao ana a ke Keikialii he moo nahesa. Ina he oiaio keia mau hoike, alaila, ua kupono loa i ka Aha Elele e niele pono aku i keia mau hana hoomakuahana a Peresidena Kalauokalani, a i ku ka hewa iaia he hookahi no hana pono o ke noi aku iaia e waiho mai i ke kulana peresidena ana e paa nei. Aka hoi, ina he mau olelo makani wale no he mea pono e ao ia na poe na lakou keia mau olelo e puhi hele nei.