Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 27, 5 July 1902 — Page 2

KE ALOHA AINA

2          KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI 5 1902

ELELE WILIKOKI NO HAWAII NEI

Kapalakiko, Iune 21. Eia ianei o Elele Wilikoki, a o ka Moiwahine Liliuokalani mahope no oia e huli hoi mai ai. I kona wa e hoea mai ai I Kapalakiko nei e noho iki ana ola no elua pule mamua o kona hoi ana aku no kona aina hanau.

Ua hoea mai o Eele Wilikoki ianei ma ka la 18 o Iune a hoopaa I kona inoa ma ka mokuahi Alameda. Ua hoike ae oia I kona manao kaumaha I ka wa I waiho ia iho Ia oia no ka hooponopono ia ana, a o ka Zealandia hoi ke pani akku ana ma kona wahi. Aole oia I palekana loa main a hoomailo ana a ka mai I kona kino. O kona iini a pau o ka hiki koke aku I Hawaii kahi ana I manaolana ai e loaa hou ana ka ikaika iaia no ke komo hou ana aku iloko o na hana pili kalaiaina no ke alualu hou ana I ke kulana moho elele no keia u aku.

Wahi a ka Elele, o kou manao io e hoomaha ana ka Ahoalelo mamua o ka Ia 4 o Iu’ai, oiai na hoa a pau aia ke ake nui ala e huli hoi aku no ko lakou mau home. O ka hila alawai a me Cuba na mea wale no e hoapaapa ala I ke Senate a me ka Hale a hiki I keia wa. O ka hapanui o na hoa o ka Abaolelo na uluhua lakou I ka noho hou ana aku a aia nui ke makemake ala e hoomaha.

E noii pono ia ana ke kulana ma Hawaii e kekahi komite i keia kau mehana. Maloko o keia komite he ekolu Repubalika a me hookah Demokalaka. O ka hapanui o na hoa he mau hoaloha no na Hawaii, a e nana aku ana au I ka pololei o ka lakou mau hana. E hoao aku ana makou e haawi i na kokua ana ia lakou, a e hookaawale ae ia lakou mai na hoao mau ana a no misionari e hoolei ia na noi pono iloko o na aha lealea. E a’o pono ia aku ana ke komite no keia mau pahele e hana ia mai ana e na poe i hopohopo no ko lakou noii ia aku, a e haawi ia ana he manawa no lakou e ike ai i na mea oiaio, sole hoi o na ahaaina, auau a me ka holokaa ana. O keia komite a hana ana lakou me ka oiaio, a he manaolana ko’u o ka lakou hoike e kokua nui ana i ko makou pono.

Aole he nana ia o Kiaaina Dole maloko o ka Ahaolelo, a oiai, ua leaa iaia na kakoo ikaika ana a Peresidena Rusevala, ua nele nae oia me na mauao ohohia o na Senetoa a me na i Lunamakaainaua i halawai aku me ia. Iua aole na pulama ana a na misionari ma Wasinetona, a me na hooikaika ana a Kakina, Haywood, Kaaka, W. O. Kamika, Limaikaika a me kekahi poe e ae, ina o ka misiona a Dole i hele mai nei aole no ia e halawai me na pomaikai.

Ua lohe au o Lunakanawai Humepera ana kekahi moho elele i ka Abaolelo Nui, o ko’u manao aole oia e holo ana. O ko’u manaoio aia no kona noonoo nui i ke kulana lunakanawai. I na oia e hoomau he mea kapalua ole e hoea aku no oia he hoa no ka Papa Lunakanawai Kiekie.

KA MANAOLANA HOPE LOA O KA LAHUI HAWAII PONOI.

Mai ka peni mai a Rev. Samuel K. Kamakaia. Aole oukou he aupuni mamua, aka, i keia manawa he aupuni oukou. Aole oukou i aloha ia, i kea manawa ua aloha ia mai no.

I ka maka o ka’u peni i hoomahe iho ai ma ka hapa o ka manawa, e nana ana, e kiei ana, a e halo aku ana i na maaweawe ulia pomaikai o ka lahui oiwi ponoi i ke kau i hala aku la, me na manaolana ohohia hauolioii e hekau ana maluna o ka lahui mai o a o, aka ano i keia la, le i mai nei ka olelo, aole oukou i aupuni ia menawa, aka, i keia manawa, he aupuni oukou; he aupuni nae i loaa no loki mai o ka manaoio hana hookahi, ka manaolana hookahi, a o ke aloha oiaio hookahi i kukuni paa loa ia i ka mole o kou puuwai e Hawaii aloha. Ina pela, paa ia, kaohi ia ke kukuna o ka Ia alohi o kou aupuni i keia kau ae, aole he wa hou aku o kou aupuni e loaa hou ai la oe, o keia wa wale no; a aole no hoi he wa hou aku e loaa ai ia haawina o ke aloha ia oe, o keia wa wale na, ano ka wa e ola ai, ano ka wa e maliu ia mai ai; i ole pela, he oiaio, namaalo ae ke aupuni mai a oe aku, a he wahi luahine kama ole moe i ke ala kou kulana ma keia hope aku, aohe wahi e malumelu ai kahi opeope. Lihaliha wale ia mau kahoakalani e hoike e mai nei i ola honua.

Ke ole e kuhihewa ka maka o ka’u peni – ke olelo ae penei la, kala kahiko i auwale ka la i okikilo loa, i wanana ia ai no ke kai ka aina; i keia la ua ike oe me kou mau, maka ponoi eia ko ke kai poe ke hehihehi kulana nei iluna o ka lepo aloha ou e Hawaii kuauli, kau ko lakou, la poo, i ka uluna o welehu ka malama, a he hiohiona ia e hooiaio mai ana no ke kai io ka aina. A no kou kanaaho hope loa, oia ka’u e uwalo e aku nei i ola honua, e hana naanao oukou i keia kau ae hookahi maka iluna, i hookahi

POINO IA MOKUKAUA O KINA

Ladana, Iune 22. He lono kuikawa kai loaa mai ka nupepa Central News mai Sanahai mai, e olelo ana: O ka mokukaua Kai Ohi o ke aupuni o Kina ua halawai oia me kekahi ulia poino ma o ke pahu ana maloko o ka muliwai Yangtse. Ua piholo ke Kai Obiiloko o na sekona he kanakolu wale no, a o na kanaka a pau maluna ona na pau i kamake a me ke piholo. He eha wale no kanaka maluna o ka mokukaua i pakele mai.

O aka mokukaua Kai Chi kekahi o na mokukana kahiko loa o ka oihana kaua moana o Kina. Ua hoolana la oia i ka 1882. O kona holo he 145 nota i ka hora a me 2110 tona kaumaha. O kona loihi he 260 kapuai a me 36 kapuai laula. O ka ikaika hoohaua o kena mau enekini he 1000 liio huki.

UA HOLOAIA PAHA I KE KAI O MANILA

Nui ka haohao ia o ka mokukkaua Mohikana i keia mau la i ke kumu o kona hiki koke ole mai i keia awa. Ua like me 42 la keia mai kona haalele ana ia Iokohama, a o ke kumu o kona ulolohi loa aole he mea i maopopo a ke kohokoho wale nei kahi poe ua holoaia a i ole na huli pu paha oia ma ka moana e like me. ka mokukaua Beritauia Condor. O ke kauha i haawi ia aku i ke kapena e hoea mai oia i ka la 23 aku nei o Iune, a ua manao ia, ina ua hiki ole iaia ke awiwi mai i kona alahele moana malalo o ka pea e hoa ia kona mahu, no ka mea, o ke kauoha he mea nui ia. O ka nui o na keiki a’o kaua moana maluna o ka Mohikana ma kahi o 300, a he aono iloko o keia heluna he mau kaiki Hawaii i kau aku maluna ona i kona wa i kipa hope mai ai i Honolulu nei.

HOOLE I KA OIAIO

San Jose, June 16. Ua hoole loa o Mrs. David Devine, ka makuahine o Mrs. Eatee i ka oiaio o ka moolelo i telegrapa ia mai ai mai Nu Ioka mai e pili ana i ka make ana ma ia kulanakauhale o kekahi wahine mare i oki ia mai a Lunakauawai Estee ma keia kulanekaahale ia Miss Devine he kanakolu mekahiki i hala ae nei, eiaa no oia ke noho pu nei me kana wahine mai ia manawa mai, a aiea laua ma Hwawii i keia wa.

Ua hiki i ko makou hoaloha W. J. Coelho ke haawi aku i na lapaau ana i na poe i hoohihia ia e ke kanawai, mahope o ka loaa ana mai la iaia o ka laikini loio no ka lawelawe ana i na hihia me na aha a pau o keia Teritori.